(Phd) Tóm tắt ứng tuyển

Kể từ khi bắt đầu ứng tuyển, mình chỉ là người thầm lặng theo dõi mà chưa tương tác nhiều, nhưng diễn đàn này đã cung cấp cho mình rất nhiều thông tin và giúp đỡ, nên cuối cùng mình đã vượt qua chứng trì hoãn để đăng ký tài khoản và chia sẻ lại cho diễn đàn chút thông tin. Mặc dù kinh nghiệm mình chia sẻ chủ yếu nhằm vào các bạn ứng viên hướng OB (hành vi tổ chức/quản lý và tổ chức), nhưng thực ra đa số quy chuẩn tuyển sinh các trường kinh doanh khá tương đồng, hy vọng sẽ giúp được các bạn đang theo đuổi con đường này. Trước hết, mình xin giới thiệu sơ lược về bản thân và kết quả ứng tuyển. **Thông tin cá nhân:** Mình học cử nhân và thạc sĩ tại Mỹ, tốt nghiệp thạc sĩ rồi làm việc ở New York một năm trước khi về nước. Sau đại dịch, mình quyết định học tiếp lên tiến sĩ. GPA cử nhân và thạc sĩ đều trên 3.9, không thi TOEFL, điểm GRE cuối cùng là 162+166+5. Điểm yếu lớn nhất là gần như không có kinh nghiệm nghiên cứu. **Kết quả ứng tuyển:** Mình đã nộp hồ sơ vào 3 trường ở Hồng Kông, 3 trường ở Canada, 1 trường ở Anh và 8 trường ở Mỹ; đã phỏng vấn 4 trường (CUHK, MIT, BU, UCL), nhận được 2 thư mời học (BU, UCL) và quyết định chọn BU. Tiếp theo, mình sẽ tóm tắt các bước trong quá trình ứng tuyển, những khó khăn và kinh nghiệm cá nhân để chia sẻ. **Chọn trường:** Việc đơn giản là dựa vào bảng xếp hạng, hướng nghiên cứu, vị trí địa lý và sở thích cá nhân để chọn ra những chương trình phù hợp để nộp hồ sơ. Theo kinh nghiệm của mình, có thể xem lần lượt các trường theo thứ hạng rồi loại bỏ những nơi chắc chắn mình không muốn đến (vì sẽ phải học ít nhất 5 năm). Sau đó vào website trường xem có chương trình, hướng nghiên cứu và giáo sư phù hợp không (những trường không có tiến sĩ hoặc không có chuyên ngành OB hoặc không trùng với hướng nghiên cứu của bạn thì loại bớt hoặc giữ tạm). Như vậy sẽ ra được một danh sách tiềm năng rồi chọn lọc kỹ hơn. Một điểm đặc biệt là các bạn theo hướng OB nên lưu ý một số trường có chương trình tâm lý tổ chức (organizational psychology) – nếu không nhất thiết phải vào trường kinh doanh thì có thể nộp; ví dụ có thể đồng thời apply vào trường kinh doanh Columbia và chương trình tâm lý tổ chức của Teachers College (TC). Mình khuyên bạn nên nộp càng nhiều trường càng tốt nếu điều kiện cho phép! **Tương tác với giáo sư:** Nhiều người nói việc liên hệ giáo sư trước không có tác dụng nhưng mình khuyến khích mọi người nên thử! Kịch bản xấu nhất là giáo sư không trả lời, cũng không tổn hại gì đến hồ sơ ứng tuyển cả. Qua việc mình trải nghiệm, có giáo sư giúp mình được mời phỏng vấn, có giáo sư rất quan tâm nhưng sau đó không tiếp tục, khi hỏi cập nhật thì được thông báo mình không vào danh sách rút gọn – điều này cũng có lợi vì mình biết sớm kết quả. Vì thế sau khi đã xác định được danh sách trường dự kiến, bạn nên căn cứ hồ sơ giáo sư để liên hệ sớm, càng sớm càng tốt, nội dung email càng rõ ràng chi tiết càng tốt, mỗi trường chỉ nên gửi tối đa 3 giáo sư, nếu không có hồi âm thì chỉ nên follow up một lần rồi thôi. Một lợi ích khác khi tương tác là nếu có giáo sư bạn đặc biệt thích trả lời rõ năm nay không nhận sinh viên mới thì bạn có thể loại bớt trường đó khỏi danh sách giảm áp lực. Ngược lại, nếu trường không có giáo sư nào phản hồi thì vẫn có thể ứng tuyển bình thường. **Chuẩn bị hồ sơ:** Các kỳ thi chuẩn hóa nên thi càng sớm càng tốt, điểm chuẩn của một số trường sẽ dựa vào điểm trung vị của thí sinh được nhận. Tài liệu ôn tập nên ưu tiên đề thật. SOP và CV bắt buộc chỉnh sửa nhiều lần và nhờ người bản ngữ giúp sửa ngữ pháp và cách diễn đạt trước khi nộp bản cuối cùng. Thư giới thiệu cũng phải báo trước cho người viết, đồng thời cung cấp cho họ danh sách trường, CV và SOP của bạn. **Phỏng vấn:** Hầu hết các chương trình kinh doanh đều phỏng vấn, ngoại trừ một số ít trường (ví dụ Stanford). Nếu không được mời phỏng vấn thì gần như không có hy vọng. Việc được mời phỏng vấn đồng nghĩa bạn đã nổi bật và gần tới thành công rồi. Do đó: một là ngay khi hoàn tất nộp hồ sơ phải thường xuyên kiểm tra email vì thời gian phỏng vấn thường được thông báo trong vòng một hai ngày sau; hai là chuẩn bị kỹ càng cho phỏng vấn. Cách chuẩn bị: 1. Tham khảo kinh nghiệm và các câu hỏi phỏng vấn phổ biến của người đi trước, đặc biệt các câu kinh điển như “Tại sao chọn học PhD?”, “Tại sao chọn trường này?”, “Dự án nghiên cứu trước đây?”, “Hướng nghiên cứu tương lai?” đều phải xác định rõ ràng. 2. Xác định rõ hướng nghiên cứu của bản thân! Cách tốt nhất là xem các bài báo mới và cũ của giáo sư bạn muốn theo, kết hợp với suy nghĩ và sở thích cá nhân để vạch ra một dự án nghiên cứu tiềm năng rất rõ ràng, nhằm thể hiện bạn hiểu nghiên cứu của họ, suy nghĩ về lĩnh vực và cam kết của bản thân. 3. Tuyệt đối không khoe khoang! Đừng nói về những nghiên cứu bạn chưa làm, đừng dùng từ ngữ hoa mỹ chỉ để tỏ ra hiểu biết, đừng nhảy vào lĩnh vực mình không quen thuộc. CV có thể thể hiện thành tích nhưng phỏng vấn thì rất nguy hiểm nếu nói không chuẩn vì giáo sư dễ hỏi chi tiết, nếu bị lúng túng sẽ hỏng cả buổi phỏng vấn. Đây là kinh nghiệm xương máu của mình! 4. Luyện tập nhiều sẽ giúp hoàn hảo hơn, nhất là kỹ năng tiếng Anh chịu ảnh hưởng nhiều bởi môi trường. Dù không làm mock interview, cũng nên luyện nói tiếng Anh với bạn bè trước khi phỏng vấn để làm quen với nhịp điệu và thể hiện tốt hơn. Đó là những điều mình nhớ và muốn chia sẻ. Cuối cùng, mình chia sẻ một diễn đàn Mỹ có nhiều thông tin hữu ích: https://forum.thegradcafe.com/ Cảm ơn mọi người đã kiên nhẫn đọc đến đây! Hy vọng những chia sẻ này không làm bạn lãng phí thời gian mà còn giúp ích được chút ít. Nếu có thêm ý tưởng mình sẽ bổ sung tiếp. Nếu bạn có câu hỏi hay cần tư vấn hỗ trợ cũng có thể liên hệ mình bất cứ lúc nào. Một lần nữa cảm ơn và chúc mọi người sức khỏe dồi dào, mọi điều may mắn và cuộc sống vui vẻ!

Gần đây có chút thời gian rảnh, mình muốn viết lại chút ít về quá trình xin học bổng của bản thân, hy vọng có thể giúp ích ít nhiều cho các bạn đang chuẩn bị xin học bổng. Trong giai đoạn chuẩn bị và ứng tuyển, mình cũng nhận được rất nhiều sự giúp đỡ từ các bạn trên CD. Có những lúc bối rối và chờ đợi, nhưng tháng trước mình đã chính thức nhận học bổng Tiến sĩ Kế toán tại Boston College (BC). Mình rất thích các giảng viên, trường và vị trí của BC, đồng thời rất biết ơn vì cuối cùng mình đã có một nơi học tập ưng ý. **Thông tin cá nhân:** - Cử nhân kế toán thuộc top 4 đại học tốt nhất trong nước - Hiện đang học thạc sĩ Tài chính - TOEFL 111 (kỹ năng nghe 25) - GMAT 740 - 3 thư giới thiệu mạnh, trong đó có hai giáo sư toàn thời gian chuyên về kế toán và một trợ lý giảng dạy kế toán - Có một vài kinh nghiệm làm trợ lý nghiên cứu (RA) **Lựa chọn trường:** Mình đã nộp đơn vào khoảng 30 trường tại Mỹ, Canada và châu Âu. Khi đó mình cũng khá lo sợ không đỗ nên đăng ký khá nhiều trường tier thấp. Mình chia các trường thành ba nhóm: reach (khó đỗ nhất), target (mục tiêu) và safety (dễ đỗ nhất). Dù thực tế không có trường nào là hoàn toàn safety đối với chương trình Tiến sĩ kế toán, nhưng từ tỷ lệ được mời phỏng vấn mình thấy reach << target < safety. Mình lọc trường dựa trên sở thích nghiên cứu của giảng viên và profile của các cựu sinh viên/PhD hiện tại để xác định danh sách cuối cùng. Tuy nhiên, cách này cũng có hạn chế, ví dụ như nếu giám đốc chương trình thay đổi thì sở thích tuyển sinh cũng có thể khác. Nói chung mình nghĩ cứ nộp đăng ký càng nhiều càng tốt vì chi phí biên không đáng kể (không tính đến phí nộp đơn). * Các offer nhận được: BC, Minnesota, Maryland, HEC Paris, Baruch, Rotterdam ERIM, v.v. * Bị từ chối sau phỏng vấn: UIUC, WUSTL, UCLA, Iowa, v.v. * Trong danh sách chờ (có trường sau đó chuyển thành từ chối): Yale, Duke, Toronto, MSU, v.v. * Rút hồ sơ sau khi được mời phỏng vấn: LBS (vòng 2), CMU, McGill, Houston (vòng 2), Tulane, v.v. **Một số cảm nhận:** 1. Việc xin thẳng Tiến sĩ ở trong nước và không có kinh nghiệm làm việc thì khá khó khăn. Nếu có thể học thạc sĩ ở Mỹ vẫn tốt hơn nhiều nhờ vào mối quan hệ và thương hiệu trường. Mình bắt đầu lên kế hoạch khá muộn, sau khi được bảo lưu đại học mới quyết định đi theo hướng Tiến sĩ. Mình từng nghĩ đến việc nghỉ một năm để xin một chương trình thạc sĩ làm bước đệm, nhưng do lo về chi phí thời gian nên không thực hiện. 2. Kinh nghiệm làm việc thực sự giúp ích, nhất là với một số trường công lập. Kết quả cho thấy nhiều trường công lập không cho mình phỏng vấn hoặc hỏi rất kỹ về phần kinh nghiệm ngành, ví dụ như Iowa. 3. Nếu buộc phải học thạc sĩ trong nước, nên cố gắng kết nối với các giáo sư kế toán có mối quan hệ tốt và hoạt động tích cực. Cố gắng tích lũy thêm kinh nghiệm nghiên cứu để khi viết SOP và phỏng vấn có nhiều điều để nói. **Một số câu hỏi phỏng vấn thường gặp:** 1. Giới thiệu bản thân? Tại sao chọn học Tiến sĩ? Tại sao chọn Tiến sĩ Kế toán? Tại sao chọn trường chúng tôi? 2. Bài báo phân tích/empirical yêu thích của bạn là gì? 3. Sở thích nghiên cứu và lý do? 4. Các bài báo đang làm. 5. Kinh nghiệm trợ lý nghiên cứu (RA). 6. Kỳ vọng đối với chương trình Tiến sĩ. 7. Bạn sẽ mang lại gì cho chương trình Tiến sĩ của chúng tôi/ Bạn mạnh điểm nào hơn so với các ứng viên khác? 8. Tại sao không tiếp tục học Tiến sĩ tại trường hiện tại hoặc ở Hong Kong/Singapore? 9. Các môn Toán/Kinh tế bạn đã học. 10. Kỹ năng lập trình. 11. Tại sao bạn học thạc sĩ Tài chính thay vì Kế toán? 12. Bạn biết gì về giảng viên và nghiên cứu của trường chúng tôi? 13. Vị trí của trường trong danh sách ưu tiên của bạn? Cuối cùng, mình rất biết ơn thầy cô, gia đình, bạn bè và các đồng nghiệp đã giúp đỡ và đồng hành cùng mình, chúc tất cả mọi người đều thuận lợi trên con đường học vấn.

Quãng thời gian trải nghiệm thật kỳ diệu... Trong mùa xin học, tôi không làm gì khác ngoài việc cố gắng cân bằng lợi ích của nhiều bên, suýt chút nữa là không học Tiến sĩ mà lại đi làm trong ngành công nghiệp, cuối cùng đăng lại kinh nghiệm này để tự động viên bản thân. Thông tin nền tảng: Đại học top 2, GPA khá cao, GMAT 740, TOEFL hơi yếu 103 (23), có working paper. Tôi đã nộp hồ sơ vào tám trường, cuối cùng nhận được offer xác nhận là từ UW. Trước đây sếp cũ luôn rất ủng hộ việc tôi xin học bổng, cuối cùng tôi không đi cũng rất áy náy. * Đầu tháng 1 nhận được thư mời phỏng vấn của Trường A (ở bờ Đông) và UW, khi đó có anh khóa trên nhắc tôi rằng thường phải xác nhận sẽ nhận offer thì trường mới gửi offer (lần đầu biết chuyện này, có lẽ trước đây tôi chỉ tiếp xúc với các bạn ngành kỹ thuật nên khá bối rối), trong thời gian đó do thay đổi tình hình các bên liên quan nên tôi nghiêng về bờ Đông hơn (thực ra đến giờ vẫn chưa dứt khoát hoàn toàn). * 14.01 cùng ngày phỏng vấn Trường A và UW. * 16.01 nhận được thư mời phỏng vấn Trường C (ở bờ Đông). * 20.01 UW sắp xếp cho bốn anh chị khóa trên đến nói chuyện về đời sống tiến sĩ. * 21.01 phỏng vấn Trường C khá bình thường, nhưng trường cũng ở bờ Đông, trong lúc và sau phỏng vấn, họ khẳng định rằng đầu tháng 2 sẽ có thông tin cập nhật do sắp xếp cá nhân. * 23.01 thông báo UW sẽ không đi. * 24-25.01 (vì chuyện tình cảm mà suýt mất tinh thần). * 27.01 UW quay lại hỏi lần hai, tôi nói chắc chắn sẽ không đi (rồi họ gửi offer cho người khác). * 28.01 rút hồ sơ Trường C, vì đã quyết không đi thì rút sớm để tránh ảnh hưởng đến tuyển sinh của trường. Một mặt muốn cố gắng đi bờ Đông để tăng cơ hội giữ lại, mặt khác Trường C trải nghiệm phỏng vấn quá tệ, năm năm ở nơi mà không vui là quá đáng giá. (Khi đó chỉ có một bức ảnh chế diễn tả tâm trạng của tôi: con đường rẽ nhánh, bên trái là sự nghiệp, bên phải là tình cảm, nhưng chiếc xe đâm thẳng vào cột ở giữa) Cảm giác bức bối, rồi chỉ gửi một email rút hồ sơ. * 30.01 sáng nhận được lời mời phỏng vấn Trường D, dự định nếu đầu tuần tới không có phỏng vấn nào khác sẽ nhận Trường D. * 30.01 chiều nghe tin rút hồ sơ khiến các thầy cô không vui, nhưng tôi cảm thấy không vui cũng không có lý do rõ ràng (tôi đã nói trước sẽ cập nhật đầu tháng 2, tôi còn rút hồ sơ sớm hơn vài ngày, và ít nhất tôi đã giúp họ tránh rủi ro giữ chỗ mà không nhận). IS là một cộng đồng nhỏ, thật ngại ngùng, nghĩ lại toàn chuyện ngại ngùng không thôi, có lúc muốn bỏ học Tiến sĩ luôn (20.03 nghe nói thầy cô bên đó mới hỗ trợ tôi tranh thủ offer ngày trước khi tôi rút, họ giận cũng dễ hiểu, nhưng tôi đã đắn đo mãi mà không nghĩ ra cách khác... Có lẽ trước khi rút nên gửi mail riêng cho các thầy cô trong ban chấm có liên quan, bài học xương máu, nhưng nếu làm lại chắc tôi vẫn rút). Sau đó bắt đầu cuộc đấu tranh nội tâm kéo dài nửa tháng về việc có nên ở lại ngành này, vì tôi thực ra đã vào nhóm nghiên cứu từ đầu năm thứ hai đại học, chuẩn bị học Tiến sĩ IS mấy năm rồi, chỉ là suốt ngày bận rộn công việc, chán ngán đủ loại chính trị trong học thuật (quá ngây thơ). Trong thời gian đó tôi cũng từng cân nhắc học thạc sĩ rồi mới xin Tiến sĩ, làm trợ lý nghiên cứu toàn thời gian rồi mới xin Tiến sĩ, học thạc sĩ rồi đi làm một thời gian rồi mới quyết định học Tiến sĩ, các lựa chọn cho dự án Tiến sĩ trải dài khắp các ngành CS, Marketing, Tài chính, Kinh tế... nói chung là cân nhắc đủ cả. Khi đó tôi cũng rất ngưỡng mộ một số chương trình Marketing, vì họ không hỏi bạn có chắc chắn đi không mà cứ gửi offer hoặc từ chối thẳng, tôi cũng từng trải nghiệm khi phỏng vấn Trường A, họ hỏi tôi cân nhắc các yếu tố nào khi chọn trường, tôi trả lời xong thì họ hỏi tôi có muốn chia sẻ ranking trong lòng không, họ nói đây là thông tin riêng tư tôi không phải tiết lộ. Cả sự nghiệp và tình cảm đều không suôn sẻ, đến tối 08.02 cảm thấy rất chống đối, tôi thậm chí viết một đoạn tâm sự buồn bã, quyết định tạm không học Tiến sĩ, ra ngoài nghỉ ngơi rồi quyết định lại, và sáng 09.02 sau cuộc họp một dự án, tôi nói với một bạn đang chờ Trường D (cơ hội cao). Đoạn lời đó tôi trích lại: “Tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu, nhưng có thể không theo đuổi tiến sĩ trong bất kỳ lĩnh vực nào trừ khi tôi cảm thấy hài lòng với kỹ năng lập trình, khả năng giao tiếp và trạng thái sức khỏe (cả tinh thần và thể chất). Tôi đã mất rất nhiều thứ trong sáu tháng qua, bao gồm cả khả năng cảm nhận hạnh phúc. Tôi sẽ cố gắng tìm lại sự bình yên trong lòng những ngày tới. Tạm biệt.” * 09.02 đêm trước khi ngủ đã nói với bạn bên Trường D rằng mình không muốn học, sáng hôm sau dậy xem trả lời WeChat tưởng bạn đã nói với thầy cô bên Trường D (03.02 khi tổng kết mới biết bạn không nói, nghĩ tôi sẽ tự nói — bài học thứ hai, mọi việc nên trao đổi trực tiếp với thầy cô, không nên qua người trung gian). * Sau đó là một năm cực kỳ không vui... Ngày 30 Tết tôi đăng đoạn lời đó lên trang cá nhân, tối cùng ngày một anh khóa trên UW quen biết quan tâm hỏi, tôi nói hiện tại tâm trạng không ổn, không muốn đi đâu, lúc này bắt đầu nghĩ học Tiến sĩ có thể không phải lựa chọn tốt. * 16.02 nhận được thư mời phỏng vấn Trường E (ở bờ Đông), khi đó hầu như trong trạng thái "cũng được, sống hòa bình và yêu thương", thôi thì đến chơi trò chuyện cho vui. * 17.02 trong buổi nói chuyện tôi nói rõ là tốt nghiệp muốn đi làm Marketing (hai sinh viên gần đây của E cũng làm Marketing, hợp lý), trong phỏng vấn họ nói theo quy định của trường TOEFL từng kỹ năng phải đạt 25 điểm mới không bị offer có điều kiện, họ khuyên tôi đăng ký thi Duolingo TOEFL ngay vì TOEFL chính thức điểm ra chậm, Duolingo là lợi thế trong mùa dịch. * 18.02 Trường E thông báo đã giới thiệu tôi với Khoa Marketing, nhắc tôi nhanh ôn thi tiếng Anh, có thể sẽ có phỏng vấn thêm. * (Một tuần trôi qua, người bị trầm cảm gần như không làm được gì. Tôi vẫn muốn cố gắng đi bờ Đông để tăng cơ hội, nhưng điều kiện thân thể và tinh thần không cho phép, mỗi ngày sống trong nỗi phân vân...) * 27.02 sáng, UW gửi lời hỏi thăm thân mật (có offer trống hỏi tôi có đi không), tôi đáp lại rằng mối quan hệ cá nhân đang căng thẳng, sếp nói không sao, nên tôi nhận offer. Câu chuyện xin học bổng kết thúc, sau đó tôi trải qua quá trình xác định bị bệnh và nỗ lực hồi phục, đến giữa tháng 4 mới cuối cùng viết được bài này, chứng tỏ não tôi bắt đầu hoạt động trở lại: “Tôi nhất định sẽ quay lại!” (giọng Grey Wolf). Cảm ơn các thầy cô hướng dẫn đã giúp đỡ và tận tình chỉ bảo!!! Nếu không có các thầy cô, tôi vẫn là một người mới mẻ như thế này. Cảm ơn bạn bè và những người bạn quen trong quá trình xin học bổng luôn quan tâm và ủng hộ tôi, điều may mắn lớn nhất những năm đại học là cuối khóa tôi tìm được những người bạn thật sự tin cậy, đặc biệt là những người không liên quan lợi ích và dù tôi tệ đi cũng không bỏ lại tôi, bạn bè quý hơn rất nhiều so với các bài báo khoa học. Đây là một đoạn ngắt — Đây là một đoạn ngắt Hãy hình dung con đường học tiến sĩ, gặp trầm cảm là việc rất bình thường, dù là do công việc (nghiên cứu không suôn sẻ), hay cuộc sống (bệnh tật do làm việc lâu dài không nghỉ, chuyện tình cảm), hoặc các sự cố bất ngờ (chẳng hạn ở nước ngoài, nhà có biến mà không về kịp)... Khi tích tụ quá nhiều cảm xúc tiêu cực, bất kỳ chuyện nhỏ nào cũng có thể là giọt nước tràn ly. Hãy nhìn lại cách tôi vượt qua lần này nhé... 1. Hãy nói chuyện nhiều với những người bạn biết cảm thông. Nỗi buồn và vui của người này không thể hoàn toàn hiểu được người kia, nhưng chắc chắn có ai đó có thể hiểu bạn. Đôi khi những người bên cạnh có vẻ rất vui vẻ cũng từng trải qua những khó khăn giống bạn, trước khi mình gặp vấn đề, không nhận ra xung quanh mình có nhiều người cũng đang chịu đựng, nhưng sau khi vượt qua ai cũng trở nên khỏe mạnh về tinh thần. 2. Tìm kiếm sự ủng hộ từ gia đình (đặc biệt là cha mẹ). Trước 2021 tôi gần như không gọi video với gia đình vì sợ bị cho là làm màu, năm nay khi thấy không ổn, trong những ngày không ở nhà, tôi cố định gọi video nửa giờ mỗi ngày trong tháng 1, và từ tháng 3 khi học lại thì gọi một lần mỗi tuần. Nhiều năm sống ở Bắc Kinh tôi nợ gia đình rất nhiều, rất áy náy, đặc biệt là năm nay đây có thể là Tết cuối cùng tôi được ở nhà trong nhiều năm tới, vậy mà khi ở nhà tôi lại hay cáu kỉnh, ngược lại lúc gọi video tôi kiểm soát cảm xúc tốt hơn. Giới trẻ thời nay thường chỉ báo tin vui với gia đình mà giấu nỗi buồn, nhưng chỉ cần trò chuyện với gia đình cũng giúp cảm nhận được sự hiện diện của họ. 3. Tìm kiếm sự giúp đỡ chuyên môn, cần thiết thì dùng thuốc cũng được. Cần nhấn mạnh nếu bạn có ý định tự tử thì không nên dùng dịch vụ tư vấn tâm lý trường học, nên tìm nơi tư bên ngoài, vì trung tâm tâm lý trường có thể do trách nhiệm mà báo cáo tình trạng với người khác (bí mật được giữ không chắc chắn), có thể gây tổn thương lần hai. Tư vấn tâm lý là một quá trình hiểu biết bản thân, chúng ta những người chịu áp lực học tập, công việc nhiều năm thường không có cơ hội dừng lại và suy ngẫm về mô hình tư duy của mình, những mô hình đó đem lại lợi ích và tổn thương gì cho mình trong nhiều năm qua. Ví dụ tôi là người tránh né, khi ai đó nghi ngờ hoặc mâu thuẫn về một khía cạnh nào đó của tôi, tôi thường tự động tránh xa. Tôi cũng hay nghĩ mình không xứng đáng… Trầm cảm có nhiều dạng, tôi thuộc dạng bùng phát các mâu thuẫn tích tụ lâu dài. 4. Khi tâm lý có vấn đề, hãy tạm gác công việc lại, đừng cố gắng gồng gánh. Tôi có dấu hiệu từ tháng 12, cuối tháng 12 khi tham quan một bảo tàng về bệnh tâm thần từng muốn nổ tung... Nhưng đến tận giữa tháng 3 mới bắt đầu tìm trợ giúp chuyên môn, thành tích đầu năm 2021 gần như bằng không. Nếu có thể làm lại, tôi sẽ giải quyết vấn đề tâm lý trước rồi quay lại công việc, có thể đỡ lãng phí thời gian hơn nhiều. Không ai có thể kiểm soát toàn bộ bức tranh, nhưng đôi khi dù chưa bị bệnh cũng nên gặp tư vấn tâm lý để nâng cao hiểu biết bản thân như đã nói ở mục 3. Chúc mọi người luôn khỏe mạnh trên con đường học Tiến sĩ và cả sự nghiệp dài phía trước (cả về thể chất lẫn tinh thần).

Chào mọi người, mình là Percy, hiện là sinh viên năm nhất chương trình Thạc sĩ Tài chính tại UBC. Vài ngày trước mình nhận được lời mời chuyển tiếp lên chương trình Tiến sĩ từ khoa, sẽ bắt đầu học Tiến sĩ tại UBC từ tháng 9 năm nay. Trong thời gian này, mình nhận được khá nhiều câu hỏi từ bạn bè muốn tìm hiểu về chương trình, nên tranh thủ viết bài này để đánh giá một cách chính xác và khách quan (cũng có thể là “khen” một chút), cố gắng cung cấp những thông tin khách quan giúp các bạn có ý định học Tiến sĩ tài chính đưa ra quyết định phù hợp hơn. Hiện tại đang là tháng cuối kỳ, mình viết vội nên câu chữ còn chưa trôi chảy, mong mọi người thông cảm. Tên đầy đủ của chương trình là Master of SCIENCE in Business Administration (chuyên ngành Tài chính), phải nói rằng cái tên này khá dễ gây hiểu lầm. Nhìn thoáng qua ai cũng nghĩ là MBA, ít ai liên tưởng tới một bằng thạc sĩ nghiên cứu học thuật. Thực tế so với Master of Business Administration, chương trình của mình có thêm chữ "science" – đây là một chương trình đào tạo học thuật thực thụ, kéo dài 2 năm, quy mô nhỏ. Mỗi năm chỉ tuyển 4-5 sinh viên, cùng học chung với lớp Tiến sĩ Tài chính. Chương trình gồm 5 môn cốt lõi PhD tài chính và một số môn tự chọn (các môn tự chọn phổ biến là các khóa thuộc ngành kinh tế, kế toán ở bậc Tiến sĩ, các môn phân tích thực ở ngành Toán, quy trình ngẫu nhiên, học máy của ngành Khoa học máy tính,...). Nếu bạn chưa từng học ba môn toán cao cấp (giải tích, đại số, xác suất), thông thường học kỳ đầu tiên trưởng khoa sẽ gợi ý học cùng các bạn MA Kinh tế bên cạnh. Chương trình không nhằm mục đích tạo nguồn thu nhập, học phí khoảng 20.000-30.000 Nhân dân tệ mỗi năm (đã trừ học bổng học phí cho từng cá nhân). Ngoài ra, mỗi năm khoa còn trao học bổng RBC cho một nữ sinh (trị giá 125.000 Nhân dân tệ một năm, kèm theo cơ hội thực tập mùa hè tại ngân hàng Royal Bank of Canada), giúp bạn ấy toàn tâm toàn ý tận hưởng học thuật tại UBC. Bên cạnh đó, sinh viên MSc và PhD đều có bàn làm việc riêng trong phòng Phòng Tiến sĩ. Quy mô nhỏ của chương trình đảm bảo mỗi sinh viên đều nhận được sự hỗ trợ và quan tâm đầy đủ từ giảng viên. Mấy năm gần đây tuy chưa có cơ hội nhận offer từ top 10, nhưng nhìn chung sinh viên vẫn có kết quả đầu ra rất tốt và các bạn trong lớp không rơi vào cạnh tranh tiêu cực. Cách đây 5 năm, sinh viên của chương trình đã có mặt ở những trường đại học hàng đầu như CBS, LSE, LBS, Kellogg, CMU, Berkeley,... Những năm gần đây, cùng với sự phát triển đa dạng các chương trình chuyển tiếp và RA toàn thời gian, khách quan mà nói đầu ra không còn rực rỡ như 5-6 năm trước, nhưng mình vẫn cho rằng đây là một trong những lựa chọn tốt nhất dành cho các bạn không đặt nặng vấn đề top 10 mà thực sự muốn học Tiến sĩ về tài chính/kế toán. Một số kết quả đầu ra gần đây (ngoại trừ một bạn nữ Ý khóa 2017 ở lại UBC Finance, và bạn nam Hàn Quốc làm RA tại Booth, phần lớn đều là sinh viên Trung Quốc): * Khóa 2016, 3 sinh viên apply: UBC finance (2 bạn), Booth fulltime RA * Khóa 2017, 2 sinh viên apply: UBC Finance, Utah Finance * Khóa 2018, 3 sinh viên apply: Rice Finance (còn có offer từ Maryland, SFI, Rochester, Emory…), UBC Economics (không rõ chi tiết, có lời mời flyout LBS Finance, offer SSE Finance), Waterloo kế toán * Khóa 2019 (khóa trước mình), chỉ có một anh và một chị apply: chị nhận offer Tiến sĩ kế toán từ UBC và UTD (vòng flyout có LBS, BC, CMU…), anh nhận offer Tiến sĩ tài chính từ UW, SSE, UBC Tổng thể, trong tình hình năm nay, việc đảm bảo 100% sinh viên ứng tuyển đậu các chương trình Tiến sĩ kinh doanh top 30 là rất khó, nên đây là thành tích đáng ghi nhận. Việc giảm dần số lượng sinh viên vào top 10 trong những năm gần đây có nhiều nguyên nhân: một phần như mình đề cập, sự cạnh tranh từ các chương trình khác ngày càng gay gắt; mặt khác, nếu không có vị trí RA toàn thời gian thì việc được nhận vào top 10 là khó khăn. Nhưng đa số bạn trong chương trình mình năm cuối có thể vào được các trường top 30, thậm chí trong học kỳ thứ hai năm đầu đã được khoa mời chuyển ngành, nên nhiều bạn chọn con đường đó để đậu thẳng. Nếu mục tiêu của bạn là chương trình Tiến sĩ top 10, thì có lẽ UBC không phải bệ phóng tốt nhất, những trường như Chicago, CEMFI, Duke có thể giúp bạn tiến xa hơn. UBC mỗi năm chỉ nhận số lượng hạn chế, dù bạn xuất sắc cũng chưa chắc tạo được tín hiệu mạnh. Nhưng nếu bạn muốn vào một trường kinh doanh có tiếng mức khá trở lên thì đây có thể là lựa chọn tốt nhất! Chương trình có nhiều sự cạnh tranh không đồng đều (ví dụ như khóa trước có người theo tài chính, có người theo kế toán; khóa mình do mình đậu trước nên không phải cạnh tranh với bạn cùng khóa năm tới), ngay cả khi mọi người đều apply ngành tài chính thì cơ bản vẫn đảm bảo chỗ cho tất cả, như các khóa trước. Cuối cùng, Vancouver là một thành phố rất đẹp, dù không tính đến các yếu tố khác, chỉ riêng việc chi phí học tập thấp hơn Mỹ rất nhiều mà có thể sống được ở một nơi tuyệt vời như vậy trong 2 năm đã là điều rất tuyệt vời rồi. Ngoài ra, thứ hạng của các trường kinh doanh và khoa kinh tế có khác biệt khá lớn, ví dụ như UTD kế toán là một lựa chọn rất tốt, mấy năm gần đây hầu hết sinh viên Trung Quốc đều vào các trường hàng đầu châu Á. Vì còn nhiều bài tập dồn lên, bài viết khá vội và khó tránh khỏi còn nhiều hạn chế, mong mọi người thông cảm. Tạm thời mình viết đến đây, dịp nghỉ lễ mình sẽ cập nhật thêm. Chúc mọi người ứng tuyển thuận lợi!

**1. Mục đích bài viết** Tôi đã nỗ lực trên con đường này suốt 4 năm, vì vậy bài viết này vừa là ghi chép cá nhân, vừa là tổng kết và động viên bản thân sau bốn năm qua, hy vọng sẽ bước tiếp tốt hơn trong tương lai. Dù trước đây tôi ít hoạt động trên diễn đàn Chasing Dream (CD), nhưng cũng gián tiếp thu nhận được rất nhiều thông tin hữu ích từ đây, vô cùng cảm kích sự chia sẻ vô tư của các anh chị đi trước. Tôi cũng mong mình có thể giúp được chút ít cho những người đi sau, đặc biệt là các ứng viên có hoàn cảnh tương tự. Nội dung chủ yếu dựa trên kinh nghiệm cá nhân, có phần lộn xộn và chưa hoàn chỉnh, mong mọi người thông cảm nếu có sai sót. **2. Thông tin cá nhân** * Trường học: Trường 985 bình thường tại Trung Quốc + Thạc sĩ Hồng Kông ngành Báo chí Tài chính + Thạc sĩ Mỹ ngành MIS (đều là trường khá tốt nhưng không thuộc top đầu) * GPA: 3.6 + 3.4 + 4.0 * GRE: 330, TOEFL miễn thi * Kinh nghiệm RA: 1 năm toàn thời gian + 2 năm tại trường; có 2 bài hội thảo, một loạt bài nghiên cứu đang thực hiện... * Kinh nghiệm khác ngoài TA: 2 năm làm việc tại một công ty chứng khoán Trung Quốc + 1 năm tại công ty PE ở Hồng Kông **3. Kết quả ứng tuyển** Chiến lược ứng tuyển của tôi là "rải rộng lưới" với 15 chương trình MIS. Bạn bè nói tôi thật gan dạ vì toàn ứng tuyển vào các chương trình top 1 trở lên theo bài viết thần kỳ này: <https://forum.chasedream.com/thread-1320964-1-1.html> Tôi được mời phỏng vấn 12 trường, sau 4 tháng dài đằng đẵng, cuối cùng nhận được 3 thư mời nhập học: UArizona, UMD và Temple. Rõ ràng dù chọn trường nào trong ba trường này cũng đều là may mắn của tôi. Cuối cùng, vì lý do cá nhân, tôi chọn UMD. Điều thú vị là ba trường đó tương ứng với ba hướng nghiên cứu MIS hoàn toàn khác nhau (theo sở thích giảng viên): công nghệ, kinh tế và hành vi. Việc chọn trường cực kỳ khó khăn. UA là nơi tôi đã gắn bó 2 năm, cũng là chương trình mơ ước từ khi còn ở Hồng Kông (ông chủ RA thời đó là cựu sinh viên ở đây). Tôi may mắn được làm nghiên cứu thiết kế khoa học trong phòng thí nghiệm của một học giả lớn, nhận được sự hướng dẫn tận tình suốt 2 năm từ ông ấy và các tiền bối đã tốt nghiệp, đồng thời có một giáo sư làm kinh tế cực kỳ thân thiện chỉ dẫn tận tay. Tôi quen biết rất nhiều người ở đây, có thầy giỏi và bạn bè tốt. Temple nằm tại Philadelphia, tôi thực sự thích vị trí này (thích cuộc sống thành thị hơn). Tôi đã có cuộc nói chuyện sâu sắc với một học giả lớn chuyên về hành vi, có thể tưởng tượng nếu trở thành học trò của ông ấy, không chỉ 5 năm, mà cả sự nghiệp học thuật sẽ vô cùng vui vẻ và phong phú. Cuối cùng là UMD. Thật ra tôi mới nhận được offer này gần đây và nhanh chóng đồng ý chủ yếu vì nó giải quyết được vấn đề "two-body problem" (vấn đề cả hai vợ chồng/chuyển đến cùng nơi làm việc). Thứ hai là vị trí – tôi đã từng đến Mỹ hai lần khi học đại học và cực kỳ yêu thích Washington DC. Hơn nữa, tôi rất hứng thú với hướng kinh tế, và UMD có thể cung cấp một nền đào tạo rất tốt. **4. Lời khuyên dành cho người đi làm** 1. Động lực và xây dựng tâm lý Trước tiên tôi cho rằng điều quan trọng nhất là xác định rõ động lực học Tiến sĩ. Nếu chỉ nhằm mục đích thu nhập cao hơn hay để quay về làm việc trong ngành, thì trong MIS đây không phải động lực tốt. Người học MIS đi làm trong ngành rất ít, cá nhân tôi nghĩ một phần là do giới doanh nghiệp chưa hiểu rõ MIS nên khó phát huy giá trị bản thân. Về thu nhập, mặc dù thu nhập của giáo sư kinh doanh không thấp, nhưng với ngành công nghiệp thì không phải lợi thế, và chi phí thời gian bỏ ra vài năm là không đáng. Động lực của tôi là sau 3 năm đi làm, phát hiện bản thân thích nghiên cứu hơn bất cứ công việc nào khác. Người đi làm có lợi thế là đã trải qua nhiều năm, hiểu rõ mình muốn gì, muốn trở thành người như thế nào. Tôi nghĩ đó cũng là lý do nhiều chương trình đánh giá cao sự trưởng thành. Ngoài ra, công việc của giáo sư với sự tự do và phong cách sống rất thu hút tôi. Dĩ nhiên tự do không có nghĩa là nhàn nhã. Muốn nghiên cứu tốt, thậm chí đạt được chức giảng viên chính thức (tenure), thường phải hy sinh thời gian cá nhân và cuộc sống riêng. Một khi xác định rõ con đường này, tôi tin sẽ bớt lo lắng, và yếu tố tuổi tác không còn là vấn đề. Học thuật Mỹ rất rộng lượng về tuổi tác, và tôi tin mọi nỗ lực đều không uổng phí, kinh nghiệm làm việc cũng quý giá trên con đường học thuật sau này. 2. Phương pháp chuyển hướng Hầu hết công việc ngoài ngành rất khác biệt với nghiên cứu khoa học, nên muốn quay lại học thuật cần chuẩn bị nhiều thứ, và những thứ này khó hoàn thành tốt nếu chỉ làm việc xen kẽ. Vì thế tôi chọn nghỉ việc 1 năm để chuẩn bị. Trước hết là các kỳ thi chuẩn hóa, khoảng 1 tháng thi lại tiếng Anh (mà kết quả sau đó lại hết hạn), rồi 3 tháng thi GRE. Tiếp đến là kinh nghiệm nghiên cứu và thư giới thiệu. Để được một vị trí RA, lúc đó tôi không có kinh nghiệm nghiên cứu nào nên đã hỏi bạn bè, tự nghĩ ý tưởng, đọc bài báo và viết bản thảo. Dù giờ nhìn lại bản thảo đó rất sơ sài, nhưng nó là bước đệm quan trọng giúp tôi có công việc RA toàn thời gian đầu tiên. Đồng thời để bù đắp kỹ năng, tôi tự học 7 khoá học online về machine learning/deep learning, tạo nền tảng vững chắc cho nghiên cứu sau này. Với người chuyển chuyên ngành như tôi, những điều này thể hiện kỹ năng, đam mê và giúp giáo sư tin tưởng tôi đã có khả năng nghiên cứu cơ bản. Nếu không có những điều này, rất khó thuyết phục người khác rằng tôi hiểu MIS và có thể làm nghiên cứu MIS. Một cách quan trọng khác là tìm được "bố già" (mentor). Ông chủ RA ở Hồng Kông là "bố già" đầu tiên, ông đã cho tôi cơ hội dù tôi không xuất sắc. Tôi sẽ ghi nhớ suốt đời. Sau đó hai thầy ở UA cũng là những người thầy lớn, giúp tôi hiểu nghiên cứu là gì, cách làm thế nào và dưới sự hướng dẫn của họ, tôi có bài công bố đầu tiên. Những người như họ rất quan trọng để bước vào giới học thuật và cũng sẽ là bạn bè lâu dài. Thực ra tìm mentor không khó. Khi đã chuẩn bị đầy đủ, bạn nên rải rộng tìm cơ hội, hỏi bạn bè hoặc lướt diễn đàn, sẽ có nhiều ưu đãi. Giáo sư thường rất dễ tính và dễ chia sẻ với những sinh viên nhiệt huyết. Tất nhiên nếu muốn vào những chương trình tốt, cần thời gian tích luỹ. Tôi đã từng nhận offer ở Hồng Kông cách đây 2 năm, nhưng lúc đó tôi muốn thử thêm lần nữa nên chọn học tiếp thạc sĩ thứ hai. Trong quá trình học thạc sĩ này, kinh nghiệm nghiên cứu được nâng tầm và tôi nhận được nhiều thư giới thiệu hơn. Không có 2 năm chuẩn bị đó, kết quả năm nay thật khó đạt được. 3. Kinh nghiệm khi ứng tuyển Sau khi chuẩn bị đầy đủ, điều quan trọng nhất là viết lý lịch cá nhân (PS) và phỏng vấn, mà trọng tâm là sự phù hợp với thành viên của trường. Tôi đọc kỹ profile tất cả giáo sư và sinh viên đang học ở từng trường, chọn 1-3 người có cùng lĩnh vực nghiên cứu hoặc liên quan. Sau đó đọc bài của họ để xem khả năng hợp tác ra sao. Có sự "match" thì bạn mới thuyết phục được trường và giáo sư đồng ý nhận bạn trong PS và phỏng vấn (vì lý do đặc biệt tôi không có thư giới thiệu cá nhân). Hồ sơ Tiến sĩ thường chú trọng nhất là bạn có phù hợp hay không, vì chỉ phù hợp mới bắt đầu làm việc nhanh được. Với người đi làm, kinh nghiệm thực tế liên quan đến chuyên ngành là lợi thế rất lớn. Chỉ cần trình bày rõ động lực (như phần 1), thì hoàn toàn có thể thuyết phục chương trình và giáo sư nhận bạn. **5. Tóm lại** Chọn học Tiến sĩ đồng nghĩa với chọn một phong cách sống; còn học được Tiến sĩ chỉ là bắt đầu của phong cách sống đó. Với người đi làm, quyết định chuyển hướng tất nhiên đòi hỏi can đảm, nhưng tôi tin kết quả rất ngọt ngào. Nhìn vào hoàn cảnh của tôi, không nổi bật trong nhiều ứng viên xuất sắc, chuyên ngành không hoàn toàn phù hợp, kinh nghiệm nghiên cứu và làm việc đều là tích luỹ theo thời gian, chỉ cần một chút niềm tin và kiên nhẫn. Nếu tôi làm được, bạn cũng chắc chắn làm được. Nếu bạn muốn chọn con đường này, xin mượn câu nói của Amy trong phim TBBT: “Hãy làm đi và đừng để ai ngăn cản bạn, vì đây là công việc tuyệt vời nhất trên thế giới.”

Ngày 22 tháng 3, đến nay tôi đã nhận được ba thư mời nhập học từ Đại học Iowa, Đại học Nebraska Lincoln và Đại học Memphis, Texas A&M (TAMU) nói sẽ cập nhật kết quả cho tôi vào tuần sau. Ngày 29 tháng 3, nhận thêm thư mời từ Đại học Alabama, đồng thời vào danh sách chờ của Đại học Tulane và Đại học Alberta. Tuần này tôi dự định sẽ quyết định sau khi TAMU cập nhật kết quả. Vì ưu tiên vị trí địa lý là yếu tố quan trọng, tôi muốn ở lại Mỹ nên quyết định không chờ Alberta nữa, tối đó đã từ chối Tulane và Alabama. Ngày 31 tháng 3, TAMU thông báo còn vài người xếp trước tôi. Vì cân nhắc khả năng việc làm sau này tại Iowa tốt hơn, tôi không định chờ thêm nữa. Hôm nay tôi đã nhận lời offer của Iowa, chúc mọi người thành công. Nền tảng của tôi còn nhiều khiếm khuyết: học đại học và thạc sĩ trong nước, đại học tại một trường 211 trung bình ở Bắc Kinh (GPA 2.48), thạc sĩ tại một trường 211 khác ở Bắc Kinh (kém hơn đại học chút, GPA 3.0), đều chuyên ngành kỹ thuật hóa học. Trước đây tôi không học tập nghiêm túc vì không biết mình muốn làm gì trong tương lai. Sau đó nói chuyện với bạn bè, quyết định chuyển hướng sang PhD ngành tài chính, học một chương trình tài chính định lượng loại Tier 3 (đội sổ), nhận học bổng toàn phần thạc sĩ. Khi nộp đơn tiến sĩ được miễn thi TOEFL (nhưng tôi vẫn khuyên nên thi vì nhiều trường vẫn coi trọng), GRE 327 (Verbal 157, Quant 170, Analytical Writing 3.5). Tiếng Anh tôi không tốt (trước khi sang Mỹ TOEFL chỉ 81, GRE 315). Chương trình học của tôi khá ổn, ngoài 6 môn bắt buộc còn được tự do chọn lựa môn học. Nền tảng kỹ thuật toán của tôi bao gồm: Kinh tế lượng nâng cao, Giải tích xác suất, Thống kê toán học, Tài chính tính toán, Phân tích chuỗi thời gian; vì thời gian có hạn nên tôi không học kinh tế vĩ mô và vi mô. Nghiên cứu: một bài báo về cấu trúc thị trường đã được Hội nghị thường niên 2021 của Southwestern Finance Association (SWFA) chấp nhận. Tôi viết gấp rút, hoàn thành ngày 1/10/2020, thầy cô cũng muốn tôi có kết quả nghiên cứu khi xin học nên chỉ gửi bài này, kết quả được công bố ngày 1/12. Về thư giới thiệu, trường tôi xếp hạng R1 nhưng ở nhóm thấp hơn, có hai thư từ các giáo sư cấp cao trong trường và một thư từ đồng tác giả, tôi không có mối liên hệ mạnh nào. Tôi nghĩ có mối liên hệ là tốt nhất, còn nếu không, ở bậc Tier 2 trở xuống thì chủ yếu dựa vào nền tảng cá nhân. Tôi không quen ai ở Tier 1, cũng không rõ tình hình họ. Cảm giác những đồng đội Tier 2 và Tier 3 quanh tôi đều không có nhiều kết nối. **Lộ trình chuẩn bị của tôi:** Bắt đầu nghiên cứu từ đầu năm 2020. Khoảng tháng 5 bắt đầu luyện thi GRE, thi ngày 22/6. Cả mùa hè chủ yếu làm nghiên cứu và viết mã không nghỉ. Tháng 10 nộp paper, sau đó thi chứng chỉ SAS (chủ yếu để đối phó với khả năng nhà trường nghi ngờ kỹ năng coding của tôi), tháng 11 ôn thi TOEFL khoảng hơn 10 ngày, thi một lần được 98 nhưng không thi lại vì trên 100 cũng không có lợi, đến ngày thi mới biết TOEFL đổi format. Tháng 12 nộp đơn xin học. Lần đầu nộp chủ yếu vào các trường Tier 2 trở lên, đăng ký trường an toàn là USF, Alabama, UT Tennessee (có thể thấy lúc đó tôi còn khá ngây thơ). Vì tiếng Anh kém, phỏng vấn thì tệ, nên sau đó nộp bổ sung thêm vài trường (về hồ sơ quá deadline, nếu trường chưa phỏng vấn bạn có thể gửi CV cho coordinator, nếu họ quan tâm sẽ cho phép bạn nộp bổ sung), ví dụ Oregon, Nebraska Lincoln, Memphis, và ba trường ở Canada do lo sợ không vào được trường nào. Qua phỏng vấn tôi nhận thấy mỗi trường có sở thích riêng, ví dụ UTK Tennessee, University of Oklahoma, USF chuộng ứng viên có kỹ năng nói tốt. Còn những trường như University of Arizona, Iowa, GSU (phỏng vấn khó nhất của tôi) thiên về kinh nghiệm nghiên cứu, ít quan tâm đến nói. Nhiều trường Canada thích ứng viên tốt nghiệp từ các trường đại học thạc sĩ và đại học top cao. Quá trình apply đầy biến số, nên cứ thử nhiều trường, nộp nhiều hồ sơ, mất thêm 100 USD để tăng thêm cơ hội. Tôi cảm thấy mình may mắn khi trong môi trường cạnh tranh năm nay vẫn nhận được những thư mời này. Hy vọng năm năm sau mình không hối hận với quyết định và lựa chọn hiện tại, vẫn giữ được sự kiên định như bây giờ.

Sau khi suy nghĩ kỹ càng, mình vẫn muốn viết một bài tổng kết mùa xin học của một sinh viên không xuất sắc, như một món hồi đáp dành cho CD (Chasedream). Cho đến học kỳ cuối năm ba mình còn chưa từng nghĩ đến việc học tiến sĩ, thế mà cuối cùng lại thay đổi quyết định vào phút chót và may mắn được nhận. Có thể nói mình thực sự rất may mắn. Rất cảm ơn CD vì có rất nhiều anh chị đi trước sẵn lòng chia sẻ kinh nghiệm để chúng mình được thụ hưởng. Ở đây mình cũng xin đóng góp một chút ý kiến cá nhân. **Thông tin cá nhân:** * Cử nhân Mỹ (Tài chính), Thạc sĩ Mỹ (Kế toán) cùng một trường, chương trình thạc sĩ học tại lớp. * Điểm cử nhân Mỹ 3.87/4.0, thạc sĩ Mỹ 3.67/4.0 (khá thấp) vì do dịch bệnh và nhiều lý do khác tâm trí không tập trung vào học. * Học vài môn về tin học. * Thư giới thiệu gồm một người mạnh cực kì, một người khá mạnh và một người bình thường. * Một phần seminar khá yếu, một trải nghiệm nghiên cứu rất rất ít giá trị. * Không có kinh nghiệm làm việc gì (ngoại trừ thực tập). * Điểm yếu rõ ràng: rất thiếu môn toán, không học Calculus 3 và đại số tuyến tính. Khi xin thư giới thiệu và nộp hồ sơ bị nhiều người nhắc nhở thậm tệ vì điều này. * GRE 161 + 165, GMAT 710 (không cao, một người mạnh nói vì GMAT chưa đến 730+ và GRE toán không đạt 90%+ nên không dám viết thư giới thiệu mạnh cho mình. Tuy nhiên cuối cùng qua trao đổi email, người đó có thể đã viết thư khá mạnh cho mình). Đã được nhận: Đại học Alberta **Kinh nghiệm:** Quá trình xin học là một hành trình rất rất ngẫu nhiên, mình tưởng chừng như bị loại hết rồi, không ngờ cuối cùng lại được vào. Nhìn lại toàn bộ quá trình, có ba điểm giúp mình may mắn nhận được offer: 1. Có một người rất mạnh cho mình thư giới thiệu rất mạnh. Từ năm ba khi mình chưa nghĩ đến tiến sĩ, mình đã tham gia seminar của người đó và qua email đã giữ mối quan hệ rất tốt với họ. Nhận xét từ phỏng vấn cho thấy người này chắc chắn viết thư giới thiệu rất tốt cho mình. 2. Mặc dù thiếu môn toán là khuyết điểm lớn, nhưng vì học đại học năm nhất và năm hai khá rảnh, mình đã theo học vài lớp tin học, phần nào bù đắp được nền tảng khoa học tự nhiên còn thiếu. 3. Nếu còn một chút nữa, đó chính là may mắn nhỏ. Cuộc sống giống như một hộp socola. Mình không bao giờ biết trước được điều gì sẽ xảy ra. Qua đây, mình cũng muốn chia sẻ rằng vẫn nên có ước mơ, biết đâu lại thành hiện thực. Trừ phi ngay từ năm nhất đại học đã xác định rõ mục tiêu, còn hầu hết các ứng viên thẳng tiến sĩ đều có những điểm yếu riêng. Quan trọng là phải nhìn thẳng vào điểm yếu trong bộ hồ sơ, tận dụng điểm mạnh và khắc phục điểm yếu (đó cũng là cách duy nhất có thể làm). Cuối cùng, rất cảm ơn tất cả các anh chị đi trước tại CD! Nếu không có sự chia sẻ của các anh chị, chắc mình còn đang chơi đùa không biết chỗ nào!

Cảm ơn diễn đàn chase dream! Trước khi viết bài này, tôi đã xem lại các bài viết trước đây của mình và nhận ra rằng bản thân luôn ở trạng thái hơi bối rối và chưa rõ hướng đi, tuy nhiên mỗi lần đều có các bạn nhiệt tình hồi đáp (rất biết ơn). Hy vọng việc nhìn lại quá trình xin học trong năm nay sẽ giúp ích cho mọi người. Năm 2016 khi học năm ba đại học, tôi thi GMAT. Lúc đó tôi khá mơ hồ vì không rõ mình muốn phát triển theo hướng học thuật thế nào, còn phân vân giữa học lên tiến sĩ trong nước hay nước ngoài. Đồng thời, tôi cũng không rõ nên nộp hồ sơ chuyên ngành tài chính hay kế toán, bởi tôi lúc đó nghiêng về kế toán vì “biết rằng việc xin học tiến sĩ tài chính rất khó”. — Quyết định đưa ra: đi du học học tiến sĩ, có thể xin chuyên ngành kế toán. Năm 2017, năm cuối đại học và vừa bắt đầu học nghiên cứu sinh trong nước, tôi bắt đầu chuẩn bị hồ sơ xin thạc sĩ nước ngoài để thuận lợi hơn khi xin tiến sĩ Bắc Mỹ. Tôi đã lên diễn đàn hỏi về việc nên chọn thạc sĩ kinh tế, thống kê hay kế toán để làm bệ phóng, cũng như trình độ kinh tế và kế toán cần thiết khi xin tiến sĩ kế toán. — Thạc sĩ kinh tế, thống kê hay kế toán đều có thể làm bệ phóng, chỉ khác nhau về mức độ trợ giúp trong tương lai; về kế toán tôi học môn kế toán tài chính và làm trợ giảng liên quan. Về kinh tế, tôi nhận thấy mình khá nhầm lẫn… tôi luôn nhầm lẫn giữa kinh tế và toán học; ở trong nước tôi tham gia nhiều seminar theo từng hướng nghiên cứu, hiểu hơn về các lĩnh vực mình quan tâm và tự làm một dự án thực nghiệm. Năm 2019, chuẩn bị đi du học thạc sĩ, tôi hỏi ý kiến về lựa chọn thạc sĩ. — Tôi chọn học thạc sĩ kinh tế tại Duke. Tình trạng học tập trước khi nộp đơn như sau: GMAT 710, đại học tầm trung thuộc nhóm 985, thạc sĩ Duke + thạc sĩ trong nước (không nhận bằng), tổng cộng có ba GPA lần lượt là 3.7, 3.8, 3.9; các môn học liên quan gồm nhiều môn toán và thống kê đại học, một số môn kinh tế, kế toán cơ bản, khóa empirical ở nghiên cứu sinh trong nước, cùng các khóa analytical và MBA ở Duke. Thư giới thiệu có 4 thầy cô: ba người ở Duke gồm thầy hướng dẫn dự án lý thuyết, thầy dạy MBA và PhD, thầy dạy Kinh tế; và một thầy ở Hồng Kông đã hỗ trợ làm trợ lý thu thập dữ liệu. SOP nêu rõ mối quan tâm nghiên cứu chủ yếu về thao túng thông tin kế toán, quản trị và quy định, phương pháp nghiên cứu là thực nghiệm và phân tích. Ưu điểm (có thể là điểm khác biệt): có kinh nghiệm thực nghiệm và phân tích, rất phù hợp với hướng nghiên cứu lý thuyết dựa trên thực nghiệm mà tôi dự định làm. Nhược điểm: cảm thấy nhược điểm rất rõ! kinh nghiệm RA thực nghiệm không sâu, dự án phân tích cũng không tốt, nên cuối cùng không có điểm gì nổi bật. Hiểu biết về nền tảng thống kê, kinh tế, kế toán: Nền tảng thống kê (định lượng), đặc biệt là kỹ năng lập trình rất quan trọng để làm nghiên cứu thực nghiệm; tôi từng học một số môn cảm thấy hữu ích nhưng lâu rồi không code nên gần như quên hết, hy vọng trước khi nhập học sẽ tập luyện kỹ lại. Về nền tảng kinh tế, tôi thấy mình chỉ ở mức trung bình. Dù có bằng cử nhân kinh tế, đa phần môn tài chính tôi học mang tính thực hành, ít học các môn xây dựng mô hình kinh tế. Khi sang Duke học thêm một số môn kinh tế, tôi thấy những môn này khó giống như vật lý cấp 3 vậy. Tôi từng nghĩ chỉ cần toán tốt là ổn và cảm thấy toán mình cũng khá, nhưng xem ra khó nhất của kinh tế cũng giống vật lý là phải xây dựng mô hình, nên lâu nay tôi vẫn “mù mờ”. Về nền tảng kế toán thì tôi yếu nhất. Đến nay môn cao nhất tôi học là phân tích báo cáo tài chính, chưa thi CPA, chưa biết làm các báo cáo hợp nhất và cũng không có kinh nghiệm thực hành. Nếu nền tảng kế toán tốt sẽ giúp nhiều trong nghiên cứu về chuẩn mực kế toán, kiểm toán, thuế. Ảnh hưởng của dịch bệnh: Xem trên gradcafe về thời gian và số lượng phỏng vấn, offer không khác nhiều so với các năm trước, trên chase dream cũng thấy mọi người năm nay có kết quả rất tốt, nên tôi đoán dịch bệnh chưa ảnh hưởng nhiều đến xin học tiến sĩ kế toán? Mọi người nên yên tâm nộp nhiều hồ sơ.

Cuối cùng thì hành trình xin học bổng cũng đã có cái kết, dù quá trình có nhiều thăng trầm, nhưng kết quả vẫn rất tốt. Với lòng biết ơn sâu sắc đối với CD, tôi muốn chia sẻ một số kinh nghiệm của mình ở đây, hy vọng có thể giúp đỡ nhiều người đang có ý định xin học bổng. Tôi sẽ giới thiệu ngắn gọn về bản thân. Tôi thực sự là một ứng viên rất không điển hình. Không phải từ các trường top như Thanh Hoa, Bắc Kinh, tôi học đại học chính ngành Toán, phụ ngành Khoa học Máy tính và các chuyên ngành khác, GPA 3.6; học tiến sĩ ngành Khoa học Máy tính, GPA 3.9; GMAT 730, TOEFL 105. Viết tiếng Anh khá ổn nhưng khả năng nói chỉ ở mức trung bình. Khi nộp đơn, tôi có một bài báo được chấp nhận sửa theo yêu cầu tại UTD 24, một bài đang được đánh giá tại UTD 24, và thêm hai ba bài luận đang trong quá trình hoàn thiện. Trước đó tôi đã công bố 6 bài báo khoa học về CS và IS trên các tạp chí, cùng với 6 bài báo hội nghị. Ba thư giới thiệu rất mạnh, trong đó có hai giáo sư đầy đủ và trưởng bộ môn, một phó giáo sư có chức danh cố định. Do ảnh hưởng của dịch bệnh, sự bất định rất lớn, thầy hướng dẫn đề nghị tôi nộp đơn vào nhiều trường. Ban đầu tôi lập danh sách khoảng 30 trường, đến giữa tháng Giêng, cảm thấy năm nay tình hình tốt, vài trường có hạn nộp đơn ngày 15/1 mà tôi vẫn chưa nộp. Các trường tôi nộp gồm (không theo thứ tự): Upenn Wharton, CMU Tepper, CMU Heinz, UMD, UW, UMN, UTAustin, UF, UTD, IU, Purdue, UA, UConn, UH, UBC, BU, Temple, UGA, GSU, Emory, UR, và UCSD. Ngoại trừ IU, UA và UCSD, tôi đều nhận được thư mời phỏng vấn (19 trường). Kết quả như sau: * Offer mong muốn: UTAustin, UTD, UBC * Offer nhận được: CMU Heinz, UF * Bị từ chối: Upenn Wharton * Rút khỏi sau khi phỏng vấn: Purdue, UH * Danh sách chờ: các trường còn lại Là một ứng viên rất không điển hình, số lượng trường đặt tôi vào danh sách chờ cũng lập kỷ lục, bởi vì tôi và thầy hướng dẫn muốn tránh rủi ro trong bối cảnh dịch bệnh nên nộp đơn nhiều trường, dẫn đến tình huống hơi khó xử. Khi được hỏi có thể cam kết nhận offer không, tôi chọn trung thực: tôi biết cuộc cạnh tranh giữa ứng viên và trường là rất phức tạp và mỗi người có lựa chọn riêng, nhưng tôi muốn giữ lương tâm trong sáng vì đây vốn là một cộng đồng nhỏ. Cuối cùng tôi quyết định chọn UF, vì ở đó có thầy hướng dẫn tốt nhất với tôi. Tôi nghĩ trong suốt thời gian học tiến sĩ, thầy hướng dẫn là yếu tố quan trọng nhất, và chúng tôi hợp tác rất ăn ý, có cả yếu tố cảm xúc nữa. Có thể nhiều người không hiểu lựa chọn của tôi, nhưng tôi nghĩ cuộc sống vốn đầy rẫy những bất định, như hình dưới đây. Chúng ta không có cái nhìn toàn diện, chỉ có thể tìm ra lựa chọn tốt nhất trong phạm vi có thể. Chiến lược của tôi là hướng về tương lai xa hơn, thu thập càng nhiều thông tin càng tốt, rồi dựa trên đó để đưa ra quyết định, nhờ vậy ít hối tiếc hơn, làm hết sức rồi để trời an bài. Trong mùa xin học bổng, tôi đã gặp nhiều người bạn tuyệt vời, đặc biệt là một vài người rất “không chính thống”, cũng như chứng kiến một số chuyện đáng tiếc. Giới học thuật vốn rất nhỏ, với nhiều người, đây là lần đầu gặp gỡ, làm quen và hiểu nhau trong vài thập kỷ tới – hãy trân trọng điều đó!

Mình nhận được offer đã được vài ngày, quyết định viết một chút về quá trình xin học nửa năm qua, hy vọng có thể giúp đỡ các bạn có background (BG) tương tự mình một chút tham khảo, đồng thời cũng là một bản ghi chép cá nhân. BG: ngành Kinh tế, Tài chính, Pháp luật thuộc trường 211 (cảm giác cũng chẳng khác mấy so với trường thường) chuyên ngành Quản trị Kinh doanh đại học, GPA 90.4/3.76, TOEFL 102, GMAT 700, không có nhiều kinh nghiệm nghiên cứu nổi bật, 2 năm đầu tham gia vài cuộc thi nghiên cứu khoa học, 2 năm cuối làm việc vặt với thầy cô OB trong trường, còn có một cuộc khảo sát thực địa về giảm nghèo (dù đây là dự án mang tính chất chính phủ rất nặng, mình không biết dùng tiếng Anh giải thích ra sao). Kết quả xin học: * Offer từ Tilburg RM (cả Thạc sĩ và Tiến sĩ) miễn học phí kèm học bổng bán phần (khoảng nửa tháng sinh hoạt phí). Việc chuyển thẳng lên Tiến sĩ là bình thường (theo tiêu chuẩn Tiến sĩ chính thức cho nhân viên). Tiền sống hàng ngày thì thoải mái. * Offer từ Groningen RM (không đề cập chuyển lên Tiến sĩ, có lẽ chỉ là chương trình 2 năm thuần túy), không phỏng vấn, cũng không nhắc đến học phí hay học bổng gì. Cuối cùng là vài cảm xúc cá nhân. Dù trước đó mình có dự định học Tiến sĩ nhưng đến mùa xin học mới thấy bản thân tích lũy ít ỏi. Các kỳ thi chuẩn (TG) chỉ thi một lần trước dịch, điểm cũng vừa đủ. Kinh nghiệm nghiên cứu không nhiều, chỉ có thể gọi là tiếp xúc sơ bộ với nghiên cứu học thuật, rất khó nói đã có thành quả cụ thể. Nhưng mình rất biết ơn hai thầy cô giới thiệu đã giúp đỡ và hỗ trợ suốt chặng đường, nếu không có họ có lẽ mình đã không trụ được nửa năm qua. Nhìn lại, có thể rút ra vài điều: nên thi các kỳ chuẩn nhiều hơn để nâng điểm, cá nhân mình cảm thấy tổ hợp điểm 105+720 là mức an toàn để qua cổng chuẩn hóa (dĩ nhiên những bạn có thành tích nghiên cứu xuất sắc thì không tính); chất lượng kinh nghiệm nghiên cứu rất quan trọng, cách trình bày trong bài luận và phỏng vấn cũng vô cùng thiết yếu, không chỉ kể bạn đã làm gì mà còn phải thể hiện trải nghiệm đó giúp bạn phát triển ra sao; việc xin học chỉ nộp 2 trường, 6 chương trình rõ ràng là không hiệu quả, nên nộp nhiều hơn để tăng cơ hội phỏng vấn và nhận offer. Ban đầu mình không định xin Tilburg vì vốn định theo hướng OB, mà Tilburg thực sự không mạnh về lĩnh vực này. Mình chỉ quyết định nộp sau gần hai tháng không có tin tức gì, trong lúc khá tuyệt vọng. Quá trình xin học diễn ra nhanh bất ngờ, chỉ trong 20 ngày đã hoàn thành từ xin tới nhận offer. Khi thấy offer, cảm xúc tích tụ bấy lâu trong lòng bỗng tuôn ra hết, như vậy là mùa xin học kết thúc. Có chút hổ thẹn là offer ban đầu không kèm học bổng, sau nhiều lần đấu tranh với Coordinator mới có kết quả hiện tại; nếu chuẩn bị kỹ hơn có lẽ không làm phiền người khác nhiều đến vậy. Chuyển từ OB sang Strategy cũng là thử thách lớn với mình vì ít tiếp xúc, tích lũy đại học chủ yếu về OB và tâm lý học, qua đó coi như bắt đầu lại từ đầu. Thầy cô mình rất tin tưởng mình (dù mình không biết dựa vào đâu mà tự tin như vậy), nghĩ đi theo Strategy cũng tốt vì thực tế cơ hội việc làm so với OB dễ hơn nhiều. Viết rất nhiều mà thấy hình như không có trọng tâm lắm... mượn lời của tiền bối hansenjhu (người cũng nhận cùng chương trình offer, dù cuối cùng họ chọn UNC) có vài câu mình rất tâm đắc. Bài gốc: https://forum.chasedream.com/thread-1377398-1-1.html Giao tiếp với giáo sư nước ngoài: khi nhắc đến "môi trường học tập", nhiều người có thể cho đó là chuyện lý thuyết suông. Môi trường tốt có thể dùng để kiếm miếng ăn hay giúp tìm công việc giảng dạy? Thực ra không phải vậy, như vị thầy cô nói, một môi trường lý tưởng cho nghiên cứu sinh là nơi thầy cô xem bạn như đồng nghiệp ngang hàng. Với họ, việc cùng cộng tác là may mắn, còn bạn lúc này chỉ thiếu chút kinh nghiệm và vài sợi tóc bạc. Người mới bước vào giới học thuật cần người dẫn đường, và thầy cô chính là người đó. Họ giúp phát triển ý tưởng của bạn, cùng nhau tiến bộ, cùng vui. Nghĩ lại thấy rất đúng, người học nâng cấp bản thân cũng cần người chỉ đường từ đâu nên rèn luyện kinh nghiệm nhanh nhất, dù có thất bại trước những “quái vật” thì vẫn có thầy cô đồng cảm cứu chữa, động viên và chuẩn bị cho trận chiến kế tiếp. Chúc mọi người đều nhận được offer ưng ý!

Lời nói đầu: Chia sẻ kinh nghiệm, chỉ mang tính tham khảo, không thích xin đừng phản đối, hãy giao tiếp lịch sự, cảm ơn! Hướng xin học: Khởi nghiệp (mạng lưới, hệ sinh thái) **Thông tin nền tảng:** Tốt nghiệp đại học và thạc sĩ trường 211/985, điểm trung bình 3.7/4, IELTS 7/6.5, GMAT 720, có 2 năm làm RA trong nước, chưa có bài báo công bố, nhưng có hai dự án do bản thân dẫn dắt đang tiến hành. Thư giới thiệu: - Cựu sếp (giáo sư chủ nhiệm & trưởng khoa, trích dẫn Google Scholar gần 8000, lĩnh vực Kinh tế Quốc tế) - Sếp hiện tại (giáo sư chính & phó trưởng khoa, trích dẫn gần 2500, lĩnh vực Khởi nghiệp và Kinh tế Quốc tế) - Giáo sư thỉnh giảng (professor emeritus ngành Kế toán); tất cả đều nhiệt tình đề cử Ứng tuyển 15 trường: * Mỹ 11 trường: UW Seattle, UNC, UGA, USC, UMN, OSU, Maryland, Syracuse, UT Austin, Drexel, WashU * Anh 2 trường: LBS, IC * Singapore 2 trường: NUS, SMU Phỏng vấn: Drexel, UNC, IC * Waitlist: UNC * Offer nhận được: Drexel, IC Đã quyết định nhận offer của IC, học bổng ở IC không quá cao nhưng nghiên cứu về khởi nghiệp rất chất lượng, có nhiều chuyên gia đầu ngành (Erkko Autio, Nelson Phillips) và các nhân tố tiềm năng, nền tảng lý thuyết phong phú. Thời gian gấp gáp, cần quyết định có nhận offer Drexel hay không. Trong thời gian đó, tôi liên tục trao đổi email với các giáo sư IC về tiến trình, họ phản hồi rất tích cực và rõ ràng: hiện tôi đang đứng đầu, điểm phỏng vấn đứng đầu, thực sự đứng đầu, tôi sẽ nhận được offer. **Tóm tắt kinh nghiệm xin học** Nền tảng giáo dục không quá nổi bật, điểm chuẩn hóa không quá nổi bật, kinh nghiệm RA có thể bù đắp phần nào, hướng nghiên cứu hơi hẹp, nhưng những chương trình mình được phỏng vấn thì hoàn toàn phù hợp. Kết luận là, ba chương trình đó đều xem xét bản Personal Statement của tôi; xin học bổng thật sự rất kỳ bí, mỗi chương trình có tiêu chí sàng lọc riêng. Giống như tôi vẫn chưa thể hiểu tại sao năm nay cạnh tranh gay gắt vậy mà trường xuất sắc như UNC lại mời tôi phỏng vấn? Khi chọn trường, tôi quá chú trọng vào nghiên cứu của giáo sư về một hiện tượng cụ thể mà bỏ qua tầm quan trọng của nền tảng lý thuyết, dẫn đến lúc đầu tôi rất ám ảnh UW và UNC, không được phỏng vấn hay nhận offer, buồn bã đến mức mất ngủ; về sau mới hiểu rằng đến một chương trình có nền tảng lý thuyết sâu sắc mới giúp cho học thuật còn yếu của mình được rèn giũa, hướng tới nghiên cứu "đỉnh cao về lý thuyết và thiết thực trong ứng dụng". Mong các bạn cũng nhận được offer ưng ý, học thuật nở rộ khắp nơi!

Hiện tại vẫn chưa có kết quả, nếu năm nay không đậu thì năm sau cũng không muốn thử nữa, coi như để ghi lại trải nghiệm của bản thân. **Bối cảnh**: Cử nhân đại học 211 trong nước chuyên ngành Quản trị Nhân sự + đang học Thạc sĩ Tài chính ở châu Âu (ban đầu định xin ngành Kinh tế nhưng học không nổi nên chuyển ngành giữa chừng). GMAT 740, TOEFL 100. Điểm trung bình cử nhân đứng đầu lớp, điểm thạc sĩ thì không rõ nhưng cũng tạm ổn (do quyết tâm nên ban đầu chọn thêm một môn phụ định lượng, sau đó thời gian chủ yếu đấu tranh với toán học). Trong quá trình học cử nhân và thạc sĩ không có kinh nghiệm nghiên cứu khoa học, sau khi tốt nghiệp cử nhân có 1 năm nghỉ làm trợ giảng trong trường Kinh doanh, công việc liên quan nghiên cứu chỉ là làm những việc rất bình thường (cũng không thích hướng đó). Trong công việc có 2 kỳ thực tập ngắn, nhưng cảm thấy không hợp nên bắt đầu nảy sinh ý định học tiến sĩ. Tôi không thích micro, chuyên ngành cũng không có giáo viên hướng macro xuất sắc, toàn tự mò mẫm, và cũng không biết mình muốn làm gì. Thói trì hoãn cộng với không có ý tưởng khiến tôi không chuẩn bị tốt cho đợt xin học năm đó, phải hoãn 1 năm. May mà lướt diễn đàn phát hiện tin tuyển dụng và được nhận việc, năm nghỉ đó tự kiếm được tiền sống, gặp được các sếp đều rất tốt. Ban đầu định xin học thạc sĩ ngành chiến lược, sếp bảo các chương trình này thiên về việc làm, không giúp ích cho nghiên cứu học thuật, và trong thời gian đó tôi cũng dần mất hứng thú với MGT nên đã đăng ký hai trường ngành kinh tế (không phải chương trình kinh tế thuần túy, vì không học econometrics ở cử nhân nên chọn các chương trình mang tên management and economics gì đó), vào học rồi không thích nên chuyển sang tài chính. Do không có nền tảng tài chính nên ban đầu bị chuyên ngành mới "đánh" rất nặng. Thêm nữa trường học rất khắt khe, trải qua hai tuần thi khiến tôi từng muốn bỏ học. Lúc đó tôi còn có chút mơ đẹp về ngành tài chính, nhưng sau khi đọc kỹ trên Zhihu thì thấy mình có vẻ không phù hợp, lại thấy bạn trai cùng chuyển ngành nhưng có nền tảng tốt hơn tôi cũng thất bại khi xin thực tập, cuối cùng quyết định chuyển hướng lại đi theo con đường tiến sĩ. Lúc đó tôi vẫn cảm thấy chưa đủ chuẩn bị, không có kinh nghiệm nghiên cứu, kiến thức chuyên ngành không liên quan, nhưng không muốn bỏ ngang nên tự cố gắng viết proposal xin học tiến sĩ ở CUHK và CityU (vì cố chấp chỉ nộp hai trường để không cách xa bạn trai quá). Đến giờ CUHK chưa gọi phỏng vấn, chắc là đã bị rớt. CityU phỏng vấn cuối tháng Một, câu hỏi bình thường không quá học thuật, chủ yếu xoay quanh lý lịch cá nhân, động cơ và nguyện vọng, phỏng vấn khoảng 45 phút. Hai ngày sau làm hai bài kiểm tra viết: lần đầu là bài luận phê bình do khoa tổ chức, lần hai là bài xử lý dữ liệu, hình như được sắp xếp gấp do tôi đề cập trong phỏng vấn rằng econometrics là điểm yếu, chỉ học một môn liên quan khi học thạc sĩ. Từ khi bắt đầu chuẩn bị xin học đến nay luôn trong trạng thái lo âu kéo dài. Học kỳ trước học 9 môn rồi lại về nước, chuyện xin học tiến sĩ khiến tôi khó khăn suốt cả học kỳ. Viết proposal và chuẩn bị hồ sơ mất hơn một tháng, trượt nhiều môn, ôn thi mệt mỏi mà vẫn trượt môn FE. Giờ đợi kết quả cũng không tốt lắm, nhìn thấy người khác lần lượt nhận offer thì vừa tiếc cho sự cạnh tranh gay gắt, vừa thấy bản thân những năm qua cũng khá bận rộn nhưng vẫn chuẩn bị chưa đủ. Lướt diễn đàn thật sự khiến người ta căng thẳng nhưng lại không thể dừng, mỗi ngày vô thức cầm điện thoại vào xem. Hôm qua thầy hướng dẫn luận văn thạc sĩ hỏi tôi có tiến triển gì không, tôi bỗng cảm thấy áp lực vì chẳng làm được gì và cũng không muốn làm. Tôi bỗng gửi email cho CityU hỏi bao giờ có kết quả, nhưng sau khi hỏi lại thấy căng thẳng hơn, dù chưa nhận được hồi âm. Hôm nay cảm thấy đỡ hơn một chút, mặc dù vẫn chưa buông bỏ được. Thật sự lúc đó định ghi lại một chút, giờ tôi nghĩ nếu không đậu thì khả năng cao, còn đậu chỉ là may mắn, không hy vọng nhiều. Sự lo lắng còn đến từ việc không biết nếu không đậu thì nên làm gì, muốn làm gì. Hiện tại tôi cũng chưa nghĩ ra cách trả lời email thầy giáo, nói rằng ba tháng qua luận văn tôi chẳng có tiến triển gì, dù tôi sẽ xin hoãn tốt nghiệp nhưng cũng không gấp về luận văn.

Kết quả trước: Tôi đã nộp đơn vào 25 trường, đều là chuyên ngành Công nghệ Thông tin, nhận được 8 thư mời phỏng vấn (Temple, UGA, Rochester, ISU, ASU, VT, RPI, Umass), rút khỏi 3 cuộc phỏng vấn, tham gia phỏng vấn 5 trường (Temple, UGA, Rochester, ISU, ASU), nhận được 4 thư mời học (Temple, UGA, Rochester, ISU), và cuối cùng quyết định chọn Temple! Thông tin cá nhân: * Đại học thường, không trường danh tiếng + thạc sĩ ở Mỹ ngành Khoa học Xã hội * GPA: 3.4 + 3.8 * GRE: 320, TOEFL: 102 * RA (Trợ lý nghiên cứu): một khoảng thời gian, 4 dự án nghiên cứu, 2 bài báo khoa học * TA (Trợ giảng): một khoảng thời gian * Thư giới thiệu: 2 thư từ giáo sư trong các dự án nghiên cứu, 1 thư từ giáo viên dạy TA, tất cả đều là những thư giới thiệu mạnh mẽ * Kinh nghiệm làm việc: 6 năm, quản lý cấp trung tại công ty bán lẻ hàng đầu 500 toàn cầu Kinh nghiệm xin học (quan điểm cá nhân): 1. Nộp nhiều trường!\ Trước khi xin học tôi đã nghe nói ngưỡng nhận vào chương trình Tiến sĩ ngành Kinh doanh rất cao, sợ không đỗ nên tôi đã nộp hồ sơ gần như tất cả các trường có ngành Công nghệ Thông tin. Qua các thư mời phỏng vấn và kết quả phỏng vấn, khoảng 1/3 trường ưu tiên hồ sơ của tôi, còn lại 2/3 trường thậm chí không cho phỏng vấn. Sau khi nhận các thư mời học và trao đổi với giáo sư cũng như sinh viên Tiến sĩ hiện tại tại các trường đó tôi mới hiểu rằng điểm mạnh của tôi chính là động lực lớn lao (6 năm đi làm rồi mà vẫn muốn vào học viện), còn nhiều sinh viên của Temple, UGA, thậm chí các giáo sư đều có kinh nghiệm làm việc trong ngành; một số trường thì không quá quan tâm đến kinh nghiệm làm việc hay động lực, họ chỉ xem trọng kinh nghiệm nghiên cứu và chuyên ngành của cả đại học lẫn thạc sĩ để đánh giá khả năng làm nghiên cứu của bạn. Vì vậy, việc chịu khó nộp nhiều hồ sơ là cách nhanh nhất và hiệu quả nhất để gặp được người phù hợp trong mùa tuyển sinh – vì thông tin luôn có sự bất đối xứng. Nếu không nhận được thư mời từ UGA, tôi cũng sẽ không biết rằng nhiều chương trình Tiến sĩ đó ưu tiên tuyển người đã có kinh nghiệm làm việc, thậm chí đã có gia đình và điều đó khá phổ biến trong giới học giả nước ngoài vì họ thích tuyển người trưởng thành hơn để dễ quản lý. 2. GPA và GRE - ít nhất 325! GMAT ít nhất 720! — là tấm vé để bước qua cửa phỏng vấn, thiếu 1 điểm là mất cơ hội mở cửa!\ Nếu bạn đang ở giai đoạn chuẩn bị hồ sơ đầu tiên thì nhất định phải tập trung nâng cao GPA và điểm GRE/GMAT vì đó là điều kiện lọc hồ sơ đầu vào. Nói thật, điểm GRE hoặc GMAT quyết định trực tiếp bạn sẽ nhận được bao nhiêu thư mời phỏng vấn. Ví dụ, tôi chỉ được 320 GRE, điểm thấp nhất tôi biết trong mùa này, nên chỉ nhận được 8 thư mời, trong khi người có điểm GRE/GMT siêu cao gần như được tất cả đều phỏng vấn. Rất nhiều trường chỉ dùng điểm GRE/GMT để lọc, ví dụ Uconn, GMAT 700 cũng có thể bị loại, hay UTD nếu điểm Q dưới top 10% thì không có cơ hội phỏng vấn. Vì thế đừng bao giờ thấp hơn mức tối thiểu tôi vừa nói, trừ khi bạn có gì đó xuất sắc khác; nếu không thì hãy chuẩn bị thật tốt GPA, GRE, GMAT như tấm vé mở cánh cửa đầu tiên. 3. Kinh nghiệm Nghiên cứu khoa học\ Kinh nghiệm nghiên cứu là điểm cộng chắc chắn. Nếu có bài báo đăng hội nghị hay thậm chí trên tạp chí khoa học thì giáo sư sẽ rất ấn tượng và coi bạn là ứng viên mạnh nhất năm. Với các bạn thạc sĩ bình thường, tôi khuyên nên ngay từ khi nhập học tích cực tìm cơ hội làm trợ lý nghiên cứu (RA). Thường các giáo sư sẽ tuyển thạc sĩ làm các công việc đơn giản như xử lý dữ liệu. Nếu không có RA thì cũng nên tình nguyện phụ giúp giáo sư làm dự án, hoặc tìm sinh viên Tiến sĩ nhờ giúp. Dù sao cũng phải cố gắng có kinh nghiệm nghiên cứu, vừa để tích luỹ kinh nghiệm, vừa để hiểu rõ cảm nhận về nghiên cứu mình có thích hay không. Trong phỏng vấn rất nhiều câu hỏi xoay quanh các dự án của bạn để kiểm tra năng lực nghiên cứu. Còn trợ giảng (TA) thì ít hỗ trợ trong hồ sơ xin Tiến sĩ, có thì tốt, không có cũng không sao. 4. Thư giới thiệu\ Trong lần xin này, tôi thấy tầm quan trọng của thư giới thiệu rất lớn, nếu người viết thư là chuyên gia hàng đầu trong ngành và người trong hội đồng trường bạn nộp đơn biết họ thì thư sẽ có sức nặng cực kỳ lớn, thậm chí quyết định khả năng bạn được nhận vì giáo sư có thể trao đổi riêng về bạn với hội đồng. 5. Bài luận cá nhân (Personal Statement - PS)\ Có vẻ nhiều người không nhắc đến phần này trong kinh nghiệm, tôi muốn nói rõ hơn. Tôi nghĩ PS lần này là điểm sáng lớn nhất của tôi vì nhiều giáo sư nhấn mạnh họ ấn tượng bởi động lực mạnh mẽ của tôi. Tôi chia PS làm 3 phần: phần 1 là nhìn lại quá khứ, giải thích vì sao tôi muốn học Tiến sĩ; phần 2 là nỗ lực của tôi và thế mạnh có được; phần 3 là sở thích nghiên cứu và lý do chọn trường.\ Phần 1 giới thiệu rõ lý do tôi chọn học Tiến sĩ và qua kinh nghiệm làm việc tôi nhận ra những tố chất phù hợp cho học thuật. Vì tôi có kinh nghiệm làm việc, trải nghiệm nhiều nên từ 5-6 năm trước tôi đã quyết định chuyển sang học thuật.\ Phần 2 trình bày những nỗ lực tôi đã làm để bước vào học thuật như học BA, thạc sĩ, làm nghiên cứu cùng giáo sư, kết quả và kỹ năng thu nhận… để mọi người biết tôi không chỉ nói suông về học thuật mà đã cố gắng ít nhất 2-3 năm.\ Phần 3 nói về mối quan tâm nghiên cứu và vì sao tôi muốn vào trường này. Đây là phần tôi dành nhiều thời gian nhất ngoài việc làm nghiên cứu trong mùa xin học. Đầu tiên tôi đọc 3-5 bài tổng quan trong lĩnh vực IS để hiểu rõ IS làm gì, các hướng nghiên cứu và phương pháp sử dụng. Kèm theo kinh nghiệm của mình, tôi chọn hướng quan tâm là nền tảng (platform); sau đó vào từng trường chuẩn bị ứng tuyển, xem trang cá nhân từng giáo sư, xác định sở thích nghiên cứu trùng với mình; rồi xem Google Scholar của họ, tải 2 bài đầu tay gần nhất để đọc và hiểu họ làm gì, dùng phương pháp nào. Tôi viết tóm tắt nội dung bài báo và sở thích nghiên cứu vào PS, giải thích trường biết tôi quan tâm đến giáo sư nào, đề tài gì và lý do quan tâm đó.\ Nếu bạn có thời gian, tôi rất khuyên nên làm quy trình này cho chính mình, thu hoạch sẽ rất lớn! Tôi đã chia sẻ những khó khăn và những mẹo may mắn hy vọng mọi người mùa xin học đều nhận được thật nhiều thư mời!

**Bối cảnh:** SJTU Khoa học máy tính điểm trung bình 3.45/4, NUS MFE 4.22/5, GMAT 760, TOEFL 106. Là trợ lý nghiên cứu tại trường hơn nửa năm, có thư giới thiệu thông thường. Trong quá trình xin học, nhiều trường mà mình nghĩ là rất có hy vọng cuối cùng lại cho vào danh sách chờ hoặc từ chối, khiến mình từng rất thất vọng, tưởng phải học lại một năm. Hiện có offer (bao gồm cả offer miệng) từ các trường: SMU, Houston, HKUST, UTDallas. Giờ thì cũng gần như đã ổn định. Sau khi nhận được offer từ UH, HKUST và UTD, mình chỉ do dự trong một thời gian rất ngắn. Chương trình IS của HKUST áp dụng hệ thống tuyển sinh theo giảng viên, tức mỗi giảng viên có chỉ tiêu riêng, nhưng khi nhập học vẫn có thể chọn hợp tác với giảng viên khác. Vị trí việc làm chủ yếu ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương và châu Âu. Thầy cô cũng thẳng thắn nói nếu muốn ở lại Mỹ thì tốt nhất nên học tại Mỹ. Về Trung Quốc đại lục, trừ hai trường top đầu, thì các trường khác cũng có uy tín, ở châu Á - Thái Bình Dương có CityU, SMU. Chương trình IS của UTD không chọn giảng viên trước khi nhập học, mà học một thời gian đầu rồi mới chọn. Ưu điểm nổi bật là chuyên về kinh tế lượng và mô hình hóa, thuộc trường phái kinh tế học đang thịnh hành hiện nay. Lịch sử việc làm của sinh viên chủ yếu ở Mỹ, tại các trường hàng đầu như UW, CMU, và hầu hết ở các trường R1 tốt. Về khu vực châu Á - Thái Bình Dương thì ít hơn, nhưng đa phần đều là các trường uy tín. Ngoài ra còn có UH, dù tiếng tăm chưa cao nhưng gần đây đang tích cực tuyển người, trong tương lai gần sẽ có nhiều tiến bộ. SMU-IS đang lên hạng nhanh, giảng viên rất tốt. Cuối cùng mình chọn UTD.

Mình là sinh viên đại học thuộc top 3 trường hàng đầu Hong Kong, trực tiếp ứng tuyển, với tâm thế như mua vé số, đã nộp đơn ứng tuyển chương trình Tiến sĩ tài chính tại tổng cộng 24 trường, bao gồm Mỹ, Canada, châu Âu. Từ ngày 01.02 đến 04.03 đã tham gia phỏng vấn 9 trường, hôm nay rảnh chút mình tổng hợp lại hình thức phỏng vấn và các “套路” (chiến thuật) chung. Cảm nhận là nội dung phỏng vấn khá tùy thuộc vào phong cách từng giảng viên. Dưới đây là timeline và tóm tắt các câu hỏi: 1. Các trường và hình thức phỏng vấn * HEC Paris (01.02): Phỏng vấn cùng lúc 3 giáo sư (bao gồm cả coordinator chương trình) trong 30 phút, cần chuẩn bị bài thuyết trình 5 phút về nghiên cứu của bản thân. * LBS (01.02, 02.02, 09.02): 2 vòng. Vòng đầu 2 trợ lý giáo sư mỗi người phỏng vấn 30 phút, vòng hai với coordinator chương trình cũng 30 phút. * UBC (03.02): Phỏng vấn riêng với coordinator chương trình trong 30 phút. * Columbia (05.02): Phỏng vấn riêng với coordinator chương trình trong 30 phút. * USC (11.02): Phỏng vấn cùng 2 giáo sư (bao gồm coordinator) trong 30 phút. * Toronto (16.02): Phỏng vấn cùng 4 giáo sư (bao gồm coordinator) trong 20 phút. * INSEAD (17.02): Phỏng vấn riêng với coordinator trong 15 phút. * Chicago (17.02): Phỏng vấn cùng 2 giáo sư (không bao gồm coordinator) trong 15 phút. * Wharton (04.03): Phỏng vấn riêng 1 giáo sư (không phải coordinator) trong 20 phút. 2. Chiến thuật phỏng vấn: a) Tất cả các buổi phỏng vấn đều hỏi về kinh nghiệm nghiên cứu, động lực, sở thích nghiên cứu và các câu hỏi cá nhân. Bạn cần nắm vững tất cả tài liệu ứng tuyển, bao gồm CV với các kinh nghiệm nghiên cứu, cách trình bày động lực trong SOP, cũng như các chi tiết trong writing sample (nếu có), như chiến lược nhận dạng, cơ chế nghiên cứu,... Phải rất thành thạo về nghiên cứu bản thân đã làm, đồng thời dự đoán những điểm mà người phỏng vấn có thể chất vấn. Động lực nên kể thành một câu chuyện có kết nối mạch lạc. Sở thích nghiên cứu cần liên kết với kinh nghiệm, nhưng cũng nên thể hiện tính linh hoạt của bản thân. b) Tất cả trường đều hỏi liệu bạn có câu hỏi nào muốn đặt không, nên chuẩn bị trước một đến hai câu hỏi có chiều sâu. c) Phần lớn các buổi phỏng vấn sẽ hỏi về giáo sư bạn muốn hợp tác. Trước phỏng vấn cần tìm hiểu danh sách giảng viên của trường, xác định những người có sở thích nghiên cứu trùng khớp. d) Phần lớn cũng hỏi bạn còn ứng tuyển những chương trình nào khác, có thể trả lời một cách chiến lược và chọn lọc. e) Một số ít phỏng vấn sẽ đào sâu vào sở thích nghiên cứu, hỏi quan điểm về một chủ đề cụ thể, câu hỏi thường ngẫu nhiên, thậm chí hỏi về bài báo yêu thích nhất trong lĩnh vực đó. Tình trạng hiện tại: * Waitlist: Columbia * Đang chờ quyết định: Toronto * Đã nhận offer: Chicago, INSEAD * Mời tham gia tham quan trực tuyến: Wharton * Đã rút lui: HEC Paris, UBC, USC, LBS Hôm nay mình vừa nhận được offer từ Chicago Booth và INSEAD, rất vui và bất ngờ bởi có một vài trường xếp dưới lại chỉ được vào waitlist. Là một người trực tiếp ứng tuyển sau đại học, mùa tuyển sinh vừa rồi khá vất vả nhưng thu hoạch nhiều, mình sẽ mở một bài chia sẻ kinh nghiệm chi tiết sau. Chúc mọi người đều nhận được offer như ý!

Mình muốn hỏi mọi người nên chọn chương trình marketing của trường nào trong hai trường này, RSM thì offer chương trình thiên về Quantitative, còn Bocconi thì là Consumer Behavior (CB). Mùa tuyển sinh năm nay cực kỳ khó khăn, nên được cả hai trường này đã là may mắn lớn rồi, cả hai trường đều rất xuất sắc. Ở Bocconi, giáo sư liên hệ với mình là Joachim, trước đây là phó tổng biên tập của JCP, người phỏng vấn cũng là ông ấy, rất thân thiện. Ở RSM, người hướng dẫn là giáo sư chính thức, hướng nghiên cứu cũng khá tương đồng với lĩnh vực mình làm thạc sĩ nên bắt đầu sẽ không quá khó khăn. Hiện mình dự định sau khi tốt nghiệp sẽ về nước, không định tìm vị trí giảng dạy ở nước ngoài, dưới đây là bảng điểm của mình mong mọi người cùng thảo luận. * Đại học: Trường trước đây thuộc nhóm đại học thường, hiện tại là đại học nhóm 1 ở Trung Quốc, GPA 3.64. Tham gia 2 đề tài nghiên cứu, báo cáo đã đạt giải nhất khu vực đại lục về marketing năm 2018 và vô địch toàn quốc năm 2019. * Thạc sĩ: Đại học Maastricht (research master), GPA 7.63, có 3 kỳ làm trợ lý nghiên cứu (RA) từ khi nhập học năm 2019 đến nay. * IELTS 7.5 (kỹ năng thấp nhất 6.5), GRE 330 (162+168), có 3 thư giới thiệu chắc chắn mạnh mẽ: một từ trưởng khoa (người chủ nhiệm RA và hướng dẫn luận văn), một từ sao trẻ của khoa (người quản lý RA nhỏ hơn), một từ giáo viên môn Thống kê cao cấp (môn này mình được 8.5). Quyết định cuối cùng: Bocconi. Hai năm trước Bocconi đổi điều phối chương trình Tiến sĩ, nên chương trình đã chuyển trọng tâm từ dạy học sang nghiên cứu, đồng thời thu hút nhiều giảng viên từ Bắc Mỹ (ví dụ NYU, Wharton). Năm nay khoa marketing thêm ba giảng viên mới đến từ INSEAD, Pittsburgh và Indiana. Mình khá kỳ vọng vào tiềm năng phát triển của Bocconi, hy vọng sẽ gặp được giáo viên phù hợp. PS: Năm nay số lượng ứng viên Bocconi là 990 người, đúng như các chương trình ở châu Âu khác, đạt mức cao nhất trong gần 5 năm trở lại đây. Còn về chất lượng đầu ra có xứng đáng với độ cạnh tranh này hay không thì mỗi người sẽ có cách nhìn riêng.

Sau quá trình chuẩn bị và chờ đợi kéo dài, cuối cùng tôi cũng nhận được offer mà mình vô cùng mong muốn! Trên hành trình này, có rất nhiều người đã vô điều kiện ủng hộ và giúp đỡ tôi, đặc biệt là người cố vấn (mentor) của tôi, người đã kiên trì giúp tôi chỉnh sửa hồ sơ cũng như chuẩn bị phỏng vấn, đồng thời chia sẻ rất nhiều kinh nghiệm khi xưa của cô ấy trong việc xin học bổng. Hôm nay, tôi cũng muốn chia sẻ những kinh nghiệm quý giá này đến các bạn đang xin hoặc chuẩn bị xin học bổng, hy vọng mọi người đều có thể đi đến nơi mình mong muốn. **1. Việc liên hệ trước với giáo sư (gọi là "套磁") có quan trọng không?** Có một số bạn nói rằng việc liên hệ với giáo sư khi xin học bổng kinh doanh không cần thiết, nhưng theo kinh nghiệm của tôi, việc liên hệ chất lượng cao chắc chắn sẽ giúp ích cho bạn. Giúp ích ở đây không phải là bạn sẽ trực tiếp nhận được offer nhờ vậy, mà là giúp giáo sư cảm nhận được bạn là một con người thực sự, không chỉ là vài bảng điểm và bản lý lịch dài hai trang. Đồng thời, bạn có thể thu nhận được một số thông tin quan trọng như chương trình năm nay có tuyển thêm không, giáo sư có quan tâm đến nền tảng và hướng nghiên cứu của bạn hay không, và cuối cùng là lời khuyên từ chính giáo sư. Trong một email tôi từng gửi có câu: "Tôi biết thầy/cô rất bận và nhận được nhiều email, tuy nhiên tôi rất trân trọng bất kỳ lời khuyên nào về cách chuẩn bị để trở thành ứng viên phù hợp với chương trình của thầy/cô." Tôi đã gửi khoảng mười email và hầu hết giáo sư đều trả lời, nhiều ít có lời khuyên như: nhất định phải đề cập trong thư động lực 2-4 giáo sư mà bạn muốn hợp tác, đọc nhiều bài báo trong lĩnh vực nghiên cứu cụ thể. **2. Nên gửi email liên hệ khi nào? Có cần đính kèm CV không?** Đầu tháng 10 là thời điểm phù hợp, một là lúc này chưa đến cao điểm liên hệ, giáo sư còn đủ thời gian trả lời email của ứng viên, hai là bạn cũng có đủ thời gian chuẩn bị CV, tìm hiểu về chương trình và giáo sư. Về CV, nhất định bạn phải đính kèm. Với giáo sư, đây là cách trực tiếp nhất để hiểu về nền tảng nghiên cứu và kinh nghiệm của bạn. **3. Khi được gọi phỏng vấn, nên chuẩn bị thế nào?** Mentor của tôi đã liệt kê một số câu hỏi kinh điển và cách trả lời phù hợp: * Hãy giới thiệu về bản thân bạn. (Đưa ra cái nhìn tổng quan về con người và học giả của bạn) * Hãy nói về sở thích nghiên cứu của bạn và điều gì đã dẫn dắt bạn đến những sở thích đó. * Mô tả kinh nghiệm nghiên cứu. (Giải thích quá trình phát triển thành nhà nghiên cứu độc lập của bạn) * Tại sao bạn muốn theo học Tiến sĩ? (đừng nói chỉ vì muốn học thêm, ai cũng muốn học) * Bạn muốn làm gì sau khi lấy bằng Tiến sĩ? * Tại sao chọn chương trình này? (nên nói về các giáo sư mà bạn muốn làm việc cùng, văn hóa khoa và trường đại học, vị trí địa lý) * Bạn muốn làm việc với ai? Tại sao? (Thể hiện bạn hiểu về họ và cách bạn hình dung hợp tác trong tương lai) Cuối cùng, tôi muốn gửi đến tất cả các bạn đang xin, đang chuẩn bị xin hay từng xin học bổng: dù kết quả có ra sao, cuộc sống vẫn sẽ tiếp tục. Nếu bạn thật sự yêu thích nghiên cứu và quyết tâm đi con đường này, dù lần này thất bại bạn vẫn luôn có cơ hội thử lại. Nếu sau một mùa xin học bổng bạn nhận ra mình không còn nhiều đam mê với nghiên cứu như trước, cũng không sao cả, bạn vẫn còn rất nhiều lựa chọn khác, PhD chỉ là một trong số đó. Nếu bạn may mắn giống tôi năm nay nhận được offer, hy vọng năm năm sau chúng ta sẽ không hối hận về quyết định và lựa chọn hôm nay, vẫn kiên định như bản thân hiện tại. Chúc mọi người năm 2021 bình an và thuận lợi.

Năm 2021, trong mắt người thường có lẽ là một năm vượt qua đại nạn, phục hồi và phát triển rực rỡ; nhưng đồng thời, cũng là năm để lại ký ức khó phai trong lòng mỗi người xin học tiến sĩ, dù tốt hay xấu. Kinh tế các nước phương Tây khủng hoảng, tỷ lệ thất nghiệp tăng vọt dẫn đến số lượng hồ sơ ứng tuyển phá kỷ lục cũ. Mọi trường tôi may mắn được phỏng vấn đều không ngoài dự đoán nói rằng năm nay họ nhận được lượng hồ sơ nhiều nhất trong lịch sử (record high). INSEAD năm nay nhận 101 hồ sơ, nhưng chỉ chọn 2; Erasmus nhận 134 ứng viên, dự tính nhận 3. Thư từ từ chối còn cho biết, Columbia dự định chọn dưới 25 trong hơn 830 thí sinh. Bản thân tôi không tài cán, lần lượt tham gia phỏng vấn các khoa chiến lược này nọ, tính đến giờ đã may mắn được Erasmus, Tilburg, SMU, Bocconi, IE, ETH Zurich chú ý. Cuối cùng, vào ngày 2 tháng 3 năm 2021, không mấy vui vẻ nhưng tôi đã ký hợp đồng với Erasmus đúng ngày cuối hạn nộp, chính thức khép lại đợt xin học này. Qua nhiều lời khuyên, North Carolina (UNC) xứng đáng là lựa chọn số một; dù trường chưa gửi giấy trúng tuyển, thầy cô vẫn nói năm nay nhận hai học trò, và tôi vẫn trong danh sách rút gọn top 4. Đáng tiếc tôi không thể chờ đợi thêm. Xin nhờ các anh chị, hãy thành thực cho tôi lời khuyên. Tôi rất bảo thủ, không quan tâm trường ở đâu, hay tiền hỗ trợ nhiều ít, chỉ mong có thầy cô sẵn lòng dìu dắt, giúp đỡ đi cùng. Nhiều tiền bối nhắn rằng, trò chuyện với sinh viên đang học là cách tốt nhất hiểu không khí trong khoa. Mấy ngày qua tôi đã hỏi ý kiến một số giáo sư, tiến sĩ, nghiên cứu sinh người Hoa về cách chọn trường. Mặc dù sự khác biệt giữa các khoa rất lớn, nhưng có thể có điểm chung, giúp tôi và các học giả hậu bối sau này hiểu thêm, nên ghi chép trung thực dưới đây. Trò chuyện với một nghiên cứu sinh Bocconi, hiện là nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại INSEAD: Anh nói đời nghiên cứu sinh ở Bocconi rất khó khăn (tough). Một phần do lương thấp, phần khác do số lượng học sinh đông, cạnh tranh nội bộ khốc liệt. Tiến sĩ Bocconi học trong 4 năm, hai năm đầu lương 1690 euro/tháng, hai năm sau còn 1279 euro/tháng. Milan đắt đỏ, chi phí sinh hoạt không thấp, nên anh cần nhờ gia đình hỗ trợ kinh tế thời gian học. Anh cũng nói Bocconi có vài giáo sư quyền lực và có tiếng trong học thuật, nhưng họ quá bận, có mạng lưới cộng tác rộng lớn, nên ít khi cùng nghiên cứu sinh viết bài. Ví dụ, biên tập viên tạp chí SMJ thường chỉ hướng dẫn nghiên cứu sinh một hướng lớn, không kỹ càng chi tiết; sinh viên phải tự tìm tòi, tức có không gian tự do. Có thầy rất nghiêm, nếu học trò mắc lỗi nhỏ do cẩu thả sẽ nổi giận; cũng có thầy vừa trẻ vừa tốt bụng, nhưng tài nguyên hạn chế vì trong khoá có đến 10 học trò tranh nhau. Không thể phủ nhận, Bocconi rất có thực lực và danh tiếng. Tôi kiểm tra các trang Google Scholar của vài giáo sư thấy hơn 90% bài báo là hợp tác với trường khác, ít làm cùng học trò. Ra trường 4 năm, được làm giảng viên ở trường danh tiếng rất hiếm, đa số chọn làm sau tiến sĩ, nên khi xem tình hình việc làm của cựu sinh viên Bocconi, xin nhớ rằng nhiều người chỉ đang làm sau tiến sĩ. Những ai được giảng dạy ở trường danh tiếng hai người đều là con gái Italy, thời tiến sĩ có công bố bài với thầy. Cuối cùng, anh nghiên cứu sinh sau tiến sĩ nói, tại châu Âu, INSEAD và LBS có lẽ là hàng đầu, HEC và Bocconi thuộc hàng thứ hai, Erasmus có lẽ là hàng thứ ba. Về độ nổi tiếng, Bocconi vượt Erasmus rất xa. So sánh hai trường Hà Lan, cựu sinh viên Erasmus có tương lai sáng sủa hơn. Trò chuyện với một nghiên cứu sinh INSEAD: UNC > Erasmus > Bocconi > Tilburg. Khi chọn trường, bảng xếp hạng Dallas là khởi điểm tốt nhưng chưa đầy đủ; ví dụ Stanford và Northwestern, không nghi ngờ là trường danh giá, nhưng xếp sau nhiều trường công lập trên bảng này. Anh cho rằng hai trường Hà Lan và trường Italy khá gần nhau, hơi thiên về Erasmus, nhưng khiêm tốn nói đó có thể chỉ là sở thích cá nhân. Anh khuyên chọn thầy khi chọn trường cũng phải xem hướng nghiên cứu có phù hợp với thầy cô hay không; cũng phải cân nhắc văn hoá địa phương, xem mình có muốn sống và học tập ở đó hay không. Trò chuyện với một nghiên cứu sinh Erasmus: Cô em có khuôn mặt thiên thần và tấm lòng như Bồ tát, vô cùng tốt bụng. Chúng tôi nói trước về vấn đề việc làm sau khi ra trường: năm ngoái 3 người mới nhận chức, một đến Đại học Georgia, hai đến Copenhagen Business School làm trợ lý giáo sư. Đây là chuyện đáng tự hào. Cần biết, dù là INSEAD, hai nữ học trò xuất sắc tốt nghiệp năm ngoái cũng lần lượt đến Copenhagen và LBS. Tôi trò chuyện riêng với một chị học tại London Business School, chị nói dù European Business School danh tiếng, có thể do vị trí địa lý, việc được mời phỏng vấn trực tiếp tại Mỹ rất khó khăn. Chị chỉ nhận lời mời từ một trường đại học bang. Đại học Georgia, trung tâm nghiên cứu khởi nghiệp, có nhiều học giả năng suất và có ảnh hưởng, là điểm đến tốt. Chúng tôi còn nói về môi trường học thuật, tuy biết Hà Lan nổi tiếng thực dụng, nhưng tôn trọng bình đẳng thì ít ai nhắc tới. Nhiều người tham dự hội nghị học thuật, hiệu trưởng và thầy cô cũng mang ghế nhỏ đến ngồi, có thầy cô nhẹ nhàng góp ý cải tiến. Về địa lý, Rotterdam rất thuận lợi, có cả không gian văn hóa phóng khoáng tương lai lẫn cảnh quan thiên nhiên trong lành, tạo cảm giác sống hòa hợp thiên nhiên, yên bình và đơn giản khi học tập. Khi nghe đến đây, đêm khuya tôi ngồi trước màn hình một mình, tâm trạng dạt dào xúc động, cảm giác chỉ mình tôi và chiếc đèn nhỏ trên bàn hiểu được lòng nhau. Chúng tôi cũng đề cập đến hai trường danh tiếng ở Singapore, cô em thẳng thắn nói nếu mục tiêu cuối cùng là về nước thì hai trường này có thể là lựa chọn tốt nhất, Đại học Quản lý Singapore hai năm liên tiếp có hai sinh viên xuất sắc đứng đầu khu vực. Ngoài nỗ lực bản thân, sự hỗ trợ của trường và mối quan hệ của giáo sư cũng rất quan trọng. Nói về học trò Trung Quốc có hoàn cảnh tương đồng với tôi, cô say sưa kể: bốn năm trước một cô theo học nhân dân đại học; năm năm trước một anh đầu ra đi nghiên cứu tại Michigan một năm rồi tới BI Norwegian. Hai người không được các trường danh tiếng như Thanh Bắc và Châu Âu ưu ái, có lẽ vì lúc đó chưa có bài báo nào công bố, lại thêm khoảng cách núi non, sông biển ngăn cách giữa Hà Lan và Trung Quốc. Cô tiếp: hiện trường có cải cách, khóa tiến sĩ của cô là 4 năm, ứng tuyển phải kèm dự án nghiên cứu. Gần đây đổi thành 5 năm, gần giống mô hình các trường kinh doanh Mỹ truyền thống. Nếu nhìn số bài báo xuất bản, trường phát triển nhanh; trên bảng xếp hạng Dallas, chỉ vài năm đã leo lên top 10, nhờ sự hỗ trợ mạnh mẽ của chính phủ Hà Lan muốn xây dựng trường top 3 châu Âu. Một điều tôi ít quan tâm nhưng có thể hữu ích cho người sau là trường khuyến khích sinh viên đi hội nghị học thuật, mỗi năm trợ cấp 5000 euro chi phí đi lại cho tất cả sinh viên, đủ tham dự hội thảo về quản lý chiến lược và học viện quản lý, không như một số trường Bắc Mỹ học trò phải tranh giành suất đi hiếm hoi. Trò chuyện với giáo sư nước ngoài: nói về “không khí” (môi trường) trường học, nhiều người nghĩ đó chỉ là chuyện hão huyền. Môi trường tốt có thể ăn được hay giúp có việc giảng dạy không? Thầy cho rằng một nơi để nghiên cứu tiến sĩ lý tưởng là thầy coi bạn như đồng nghiệp (peer). Trong mắt cô ấy, may mắn làm việc cùng bạn, bạn chỉ thiếu kinh nghiệm và ít tóc trắng hơn cô ấy mà thôi. Người mới bước vào học thuật cần người dẫn đường, và cô ấy sẽ là người dẫn tôi, giúp tôi phát triển ý tưởng, cùng nhau tiến bộ vui vẻ. Nghĩ thật hợp lý, tôi cũng cần người chỉ đường để tăng kinh nghiệm; dù thất bại trước “quái vật” vẫn có người thương cảm giúp cầm máu, cổ vũ tinh thần, rồi ngày khác lại tiếp tục chiến đấu. Cô cười đẩy kính nói điểm hay nhất trong cuộc nói chuyện là vấn đề cân bằng giữa luận văn tốt nghiệp và các dự án khác. Sinh viên dồn tâm huyết cho luận văn và dự án là đáng khen, nhưng thường các dự án ảnh hưởng đến chất lượng luận văn. Hiện luận văn thường có ba chương, trong đó ít nhất một bài phải do sinh viên làm độc lập, gọi là “bài luận thị trường lao động”, để các bậc thầy các trường khác xem học lực. Bạn có hai bài báo chất lượng trước, được treo ở trước và sau ngực, rất oai phong; nhưng khi đến trường khác, kỹ năng lại quá bình thường, không sáng tạo. Xem bài luận thị trường kia, chủ nhiệm không khỏi băn khoăn, hai bài kia đóng góp nhiều hay ít? Tôi muốn học trò vững tay, tự chủ được, không phải kiểu nửa vời; nhưng giờ thì còn phải cân nhắc. Nói tới đây, cô hít sâu, nhìn ra cửa sổ nghiêng góc 45 độ, lọn tóc vàng rơi xuống che kính mà không ngại, rồi quay lại từ tốn nói áp lực thị trường lao động ngày càng tăng, cô tiếp xúc nhiều bạn trẻ đầy tham vọng. Khi các bạn đã thành thạo các tuyệt kỹ, chỉ là thợ xử lý số liệu thì không còn “hút khách” nữa; phải tạo được “dấu ấn nghiên cứu độc đáo” mới được chú ý. Bạn nghiên cứu có đóng góp phát triển lý thuyết, chủ đề bạn xem xét có đủ thú vị và quan trọng, bối cảnh bạn chọn có hấp dẫn không? Tôi gật liên tục, ghi nhanh vào giấy hình ảnh giới nghiên cứu trong mắt cô. Rồi cô cười nói về hậu tiến sĩ: trong tôi, hai năm không áp lực giảng dạy, có thể ngồi nói chuyện với thầy lớn, cùng ngẫm nghĩ cách trau chuốt luận văn thật thoải mái, không sao? Nhưng cô nhún vai nói hậu tiến sĩ thường là dấu hiệu không tốt. Nghe vậy tôi thấy xấu hổ vì suy nghĩ còn non nớt, mặt đỏ bừng, thầm nghĩ câu thơ của Lý Bạch: “Danh lợi nếu trường tồn, sông Hán cũng nên chảy về tây bắc.” Trò chuyện với giáo sư người Hoa thứ nhất: thầy nói UNC xứng đáng là lựa chọn số một vì nhiều thầy cô có kinh nghiệm và trẻ khỏe đang giữ vững uy tín của khoa. Thầy nhắc đến Bocconi, nói nếu tôi hợp tác với biên tập viên SMJ rất tốt, ông ấy là học giả được kính trọng, nhưng tôi phải làm nghiên cứu thiên về kinh tế chút, ít nhất là kinh tế ứng dụng. Thầy khiêm tốn hỏi tôi có xin Copenhagen không, tôi thành thật nói không. Thầy nói nhỏ Copenhagen trả lương sinh viên rất tốt. Thầy nói ở châu Âu một số trường thiên về đào tạo MBA, EMBA hơn nghiên cứu, ví dụ trường kinh doanh nổi tiếng ở Tây Ban Nha. Vì tôi thích đổi mới, quản lý công nghệ, tri thức, khởi nghiệp, thầy ưu tiên trường kinh doanh gắn với đại học hơn là trường riêng, vì dự kiến có nhiều tài nguyên và cơ hội hợp tác với khoa kỹ thuật. Thầy nói mấy năm vừa rồi nhiều người trẻ Singapore đi học Thanh, Bắc, Hồng Kông, châu Âu và một vài đại học bang Mỹ gây dựng sự nghiệp. Trò chuyện với giáo sư người Hoa thứ hai: thầy cho biết UNC là lựa chọn an toàn. Thầy muốn tôi chọn thầy có kinh nghiệm và vẫn năng nổ trong lĩnh vực. Cần lưu ý một số trường châu Âu tập trung hơn cho MBA, EMBA chứ không phải nghiên cứu, ví dụ trường kinh doanh Tây Ban Nha nổi tiếng. Vì tôi quan tâm sáng tạo, quản lý công nghệ, tri thức, khởi nghiệp, thầy thích trường kinh doanh gắn với đại học, dễ có tài nguyên và hợp tác kỹ thuật hơn trường độc lập. Thầy cũng nói mấy năm gần đây hai trường hàng đầu Singapore, nhiều bạn trẻ sang Thanh, Bắc, Hồng Kông, châu Âu và đại học bang Mỹ tạo dựng sự nghiệp. Trò chuyện với giáo sư người Hoa thứ ba: thầy nói UNC là lựa chọn duy nhất. Mỹ vẫn là thánh địa học thuật, người trẻ muốn theo đuổi học thuật, học Mỹ là lựa chọn tối ưu, châu Âu là lựa chọn trung bình, Singapore là lựa chọn thấp hơn. Một số trường châu Âu đều có ưu khuyết riêng. Ví dụ Bocconi là trường tư, hai trường Hà Lan là công lập. So với trường công bị giới hạn lương theo luật, trường tư có lợi thế hấp dẫn nhân tài. Khi trường công đưa ra mức lương tốt nhất, thầy giảm giờ dạy ít nhất để thu hút học giả xuất sắc, trường tư lại nâng gấp đôi lương, khiến trường công bị bỏ lại phía sau. Vì vậy Bocconi có nhiều giáo sư chính quả ngọt, và các trợ lý giáo sư triển vọng, vì trường trả lương cao để giữ uy tín. Nhưng chăm sóc học trò tiến sĩ ít hơn nhiều. Tôi nói tiến sĩ 4 năm, lương thấp, thầy lắc đầu vì lương thấp gây nhiều khó khăn. Chưa nói chuyện gia đình, bạn gái cũng khó có thể yêu. Dù được gia đình thương yêu, cũng nên độc lập. Tôi từng định làm người lạnh lùng, nhưng nghĩ kỹ, nếu vừa có danh vọng vừa trải nghiệm tình cảm đời người cũng không tệ. Rồi thầy nhắc đến bất lợi ngôn ngữ Italy, một nước được xem là đang phát triển ở châu Âu, kinh tế chậm phát triển, còn Hà Lan an toàn hơn và ngôn ngữ gần gũi với người Trung Quốc hơn. Thầy còn nói khí hậu Singapore nóng như núi lửa, nhìn tôi dáng người nhỏ bé thở dài mong tôi suy nghĩ cẩn trọng hơn. Vì thầy thật sự muốn giúp thế hệ sau, tôi liền hỏi thêm nhiều câu. Thầy nói sinh viên tiến sĩ Hà Lan đi nghiên cứu Mỹ nửa năm hoặc một năm rất phổ biến, được thầy Mỹ quý trọng, trở thành thành viên hội đồng hướng dẫn, giúp lớn cho việc vào thị trường việc làm. Thầy cũng nói lĩnh vực chiến lược không lớn, mỗi năm chỉ vài người “sao sáng”, họ xuất sắc lẫn môi trường giúp đỡ nhau. Các bài báo dựa vào sự hỗ trợ của thầy, dù sau này xin việc giảng viên lâu dài cũng rất khó. Còn hậu tiến sĩ là tín hiệu xấu, tôi chưa bắt đầu học tiến sĩ thì đừng nghĩ tới. Đa số sinh viên đi xin việc sau 6 năm rất bình thường. Có nhịp độ 2-1-2-1 (hai năm học kiến thức, năm thứ 3 làm đề tài, năm thứ 4-5 hoàn thành luận văn, năm 6 chuẩn bị thị trường lao động). Một số trường theo nhịp 2-2-1, năm đầu học nền tảng, năm hai giảm áp lực, bắt đầu nghiên cứu trợ giúp thầy hoặc tự làm, năm 3-4 làm luận văn, năm 5 bảo vệ và xin việc. Tôi chọn bảng xếp hạng Dallas các tạp chí liên quan chiến lược: SMJ, ASQ, AMJ, AMR, OS, JIBS, MS, trong 3 năm gần đây để tham khảo.  Nhớ lại quá khứ, trên đường xin tiến sĩ gặp biết bao người chuyện đủ loại, muôn màu muôn vẻ, nhưng đồng nhất. Thấy cảnh vui chơi ăn mừng, cũng từng nếm vị thất vọng tiếc nuối; nghe thấy chuyện từ bần nông trở thành quan văn, rồi từ đó đến cầu triều đình; cũng có lúc thấy con đường công danh như trời xanh, mà mình không được bước qua. Đôi lúc do duyên số, mỗi người trong giới hạn lựa chọn chỉ chọn được phương án tốt nhất. Nhìn các tinh anh đỗ đầu trong quán cà phê nghiên cứu sinh, lòng tôi trĩu nặng buồn tủi. Tôi ganh tị với các thanh niên tài giỏi ấy, có kỹ năng tuyệt đỉnh, tương lai dựa bài báo để lập thân; cũng ganh tị với các học trò đỗ danh sách vàng, sắp ra làm quan, giao đấu với các bậc thầy nhiều phe phái. Than ôi, gió Tây bao nỗi hận, cũng không bay tan nỗi buồn trán nhướn. Thôi thì vậy, sao tôi cứ không nghe lời mẹ: “Khuyên chàng đừng tiếc bộ áo lụa vàng, khuyên chàng phải quý tuổi trẻ” ? Sao tôi cứ giả vờ không hiểu: “Tóc đen không biết sớm chăm học, khi đầu bạc mới hối không kịp” ? Sao tôi không tin: “Tuổi trẻ dễ học, già khó thành, một tấc thời gian không thể chơi phí” ? Khi những người yêu học thuật thưởng thức thơ ca, nhạc cụ, tôi lại ganh tị với người khác như Từ Anh Anh, Tiểu Đào Hồng khoe eo mềm mại. Những bậc tài tử kỹ nữ thi đỗ vàng bảng, học chăm chỉ đọc hàng vạn trang, chỉ biết giữ nhà sạch, mặc đẹp, ăn no, vui chơi, quanh ngày mê muội không thoát khỏi thú vui thường hèn là tôi. Cuộc đời trong trời đất, bỗng chốc như khách xa lạ. Một lần thổi sáo than thở, đầy hào khí nhưng cũng ngậm ngùi xót xa.

Cuối cùng mình – một người gần như “cá hồi muối” – cũng có thể viết một bài tổng kết! Hy vọng có thể tiếp thêm niềm tin cho các bạn có background cử nhân và thạc sĩ đại lục như mình. Cảm ơn các anh chị trong CD đã chia sẻ thông tin, mình học được rất nhiều. Quãng đường xin học dài đằng đẵng cuối cùng cũng khép lại rồi, chúc mọi người năm mới vui vẻ, học hành tiến bộ, và nhận được nhiều offer! **Thông tin cá nhân:** * Cử nhân 211 bình thường ngành phụ cận * Trực tiếp chuyển từ đại học quản lý thuộc nhóm “5 trường hàng đầu Trung Quốc” sang thạc sĩ: GPA 3.52/4.00, IELTS 7.5, GMAT 680 * Đang làm researcher assistant (RA) toàn thời gian ở trường marketing tại Hồng Kông * Thư giới thiệu: Hai thư từ giáo sư marketing ở trường Hồng Kông (1 associate professor, 1 full professor), một thư từ thầy cô trường thạc sĩ **Tình hình xin học tổng kết:** * Được shortlist: PolyU, CUHK, HKBU, Đại học Arizona, Đại học Alberta, Đại học Kansas, Đại học South Carolina, Purdue * Phỏng vấn: PolyU, CUHK, HKBU, Đại học Arizona, Đại học South Carolina * Nhận offer: Đại học Arizona (Marketing CB), Đại học South Carolina (Quản lý Khách sạn) * Quyết định: Đại học Arizona Tổng cộng mình đã nộp đơn khoảng hơn chục trường ở Bắc Mỹ và Hồng Kông, hiện có 8 trường vào trong danh sách shortlist, ngoại trừ 2 trường cuối thì đều là chương trình Marketing. Sau khi nhận được offer của Đại học Arizona, mình không tham gia phỏng vấn những trường còn lại nữa. Vậy nên hiện tại chỉ có 2 offer ở Đại học Arizona và Đại học South Carolina. **Tóm tắt kinh nghiệm:** 1. Các chương trình có phong cách khác nhau, cần chuẩn bị kỹ càng Mình đã phỏng vấn 5 trường, trải nghiệm thấy rõ sự khác biệt giữa trường HK và Bắc Mỹ. Ví dụ, ở HK, các trường rất coi trọng nghiên cứu, cả 3 trường mình phỏng vấn đều đặt nhiều câu hỏi về research proposal – đây cũng là phần bắt buộc khi xin học tại HK. Trong khi đó, các trường Bắc Mỹ lại chú trọng đến yếu tố “phù hợp” (fit): xem phong cách và hướng nghiên cứu của bạn có phù hợp hay không. Họ không quá nhấn mạnh background, mà tập trung nhiều vào tiềm năng của sinh viên. Cá nhân mình cảm thấy dù phỏng vấn ở đâu, nếu bạn hiểu rõ về bản thân, giữ tâm lý ổn định, kiên nhẫn và khiêm tốn kể câu chuyện của mình thì coi như đã thành công một nửa rồi. 2. Quá trình tuyển sinh chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, vì thế định vị bản thân rất quan trọng Quá trình xin học PhD kinh doanh khá là “may rủi,” nhiều lúc giống như phải dựa vào vận may (là người xin học lần 2 mới biết). Thầy cô từng bảo mình hãy từ từ, người thực sự quyết tâm thì cuối cùng cũng thành công. Mình là ví dụ điển hình – background không quá nổi bật. Năm ngoái mình chỉ xin 5 trường, chưa biết chọn trường hợp lý, chỉ nhận được duy nhất một admission không có funding, coi như “tất cả đều thất bại.” Nhưng may là mình giữ được tâm lý bình tĩnh, dành thời gian suy ngẫm và rút kinh nghiệm, nên năm nay khi xin học đã tự tin hơn nhiều. 3. Nếu xin học chuyển ngành, nhất định phải có kinh nghiệm nghiên cứu liên quan Đặc biệt là xin các trường ở Bắc Mỹ. Về lý thuyết là không giới hạn chuyên ngành, nhưng nếu bạn hoàn toàn không hiểu biết gì và không có kinh nghiệm, thì với người bình thường không có gì nổi bật đây không phải chiến lược tốt. Tốt nhất là trong quá trình học tích cực làm RA, giao tiếp nhiều với thầy cô. Phần lớn thầy cô đều rất thân thiện. Dù trong quá trình này bạn có thể không nhận được kết quả thực tế rõ ràng (chẳng hạn như có bài báo tên mình), nhưng việc suy nghĩ về các vấn đề nghiên cứu và học kỹ năng ứng dụng sẽ rất có lợi cho việc xin học và phỏng vấn sau này. Mình rất vui vì đã kiên trì đến cùng, và cực kỳ cảm ơn thầy cô ở trường HK cho mình cơ hội làm RA! Quãng thời gian đó giúp mình rất nhiều. Trên đường đi, mình cũng nhận được rất nhiều thông tin quý giá từ CD, mỗi ngày thấy mọi người chia sẻ offer lại càng thêm ngưỡng mộ, hy vọng câu chuyện của mình cũng phần nào giúp được các bạn. Chúc mọi người may mắn!

Ngày 12.02, tôi đã nhận được thư mời không chính thức từ điều phối viên chương trình tiến sĩ, thư mời chính thức thì còn phải chờ trường gửi. Không có phỏng vấn. Điều phối viên rất nhiệt tình sắp xếp cho tôi một giáo sư người Trung Quốc có nền tảng học thuật tương tự để trong vài ngày tới sẽ gặp tôi qua Zoom, chủ yếu để tư vấn về học tập và cuộc sống. Điều phối viên nói nếu tôi muốn trao đổi với các giáo sư khác cũng sẽ hỗ trợ sắp xếp. Tôi đã xem qua danh sách giảng viên của SSE, cảm thấy họ có nhiều công trình công bố rất mạnh và nhiều người hoạt động nghiên cứu tích cực, nhưng trong lòng tôi vẫn khá do dự vì chương trình này khá ít người biết đến, có vẻ rất ít người theo học. Nếu có các bậc tiền bối đã học hoặc hiểu về chương trình này, rất mong được chỉ dẫn.