(MBA) Tóm tắt ứng tuyển

**Thông tin về người viết:** Tốt nghiệp đại học Anh Top 15, điểm tốt nghiệp 2:1 (không biết quy đổi chính xác GPA, khoảng 3.3-3.5? Dù sao thì các công ty hàng đầu ở Anh hoặc yêu cầu nhập học thạc sĩ chuyên ngành tốt của các trường Top 4 thường yêu cầu điểm 2:1). Sau khi tốt nghiệp về nước làm kiểm toán tại Big Four 2 năm, rồi làm 5 năm về đầu tư tài sản không hiệu quả tại một quỹ đầu tư tư nhân ít tên tuổi trong ngành; đã đậu cả 3 cấp độ CFA, thi GMAT 4 lần cuối cùng đạt được 720 điểm. Vì cảm thấy sự nghiệp có phần đình trệ, tôi muốn đổi môi trường để nghỉ ngơi và nâng cao trình độ. Do tương lai chỉ muốn làm việc liên quan đến phía mua (buyside) trong ngành tài chính, hiện đang ở Bắc Kinh nhưng không quá đặt nặng địa điểm làm việc, cần bằng MBA của một trường kinh doanh hàng đầu. Đánh giá tình hình bản thân, thấy Stanford và Harvard quá khó nên đã nộp đơn vào các trường trong nước như Bắc Đại, Thanh Hoa, và cả LBS, Columbia, Wharton, MIT, Yale, Dartmouth ở nước ngoài. Vừa đi làm vừa nộp đơn, vì khá tự tin về tiếng Anh + không tin tưởng dịch vụ du học, bao gồm tất cả thư giới thiệu và hồ sơ ứng tuyển đều tự làm (sếp đồng ý viết thư giới thiệu nhưng tôi phải tự soạn thảo), các bài luận sau khi viết xong tôi nhờ bạn người Anh đọc lại để sửa một vài lỗi ngữ pháp. Từ khi bắt đầu ôn thi GMAT cho đến khi nhận được thư mời MBA mất khoảng 1 năm trọn vẹn. Quãng thời gian đó, bao gồm việc thi GMAT thất bại nhiều lần đến mức nghi ngờ trí thông minh của bản thân, đến việc trau chuốt từng câu chữ bài luận (mỗi trường có yêu cầu bài luận dài ngắn khác nhau, câu hỏi rất đa dạng, quá trình trả lời cũng chính là quá trình tự nhìn lại cuộc đời mình); từ việc quản lý thời gian khi phải vừa làm vừa nộp đơn, đến cảm giác thất vọng khi nhận được thư từ chối từ trường mơ ước (Wharton), tất cả để lại trong tôi nhiều suy ngẫm. May mắn là vẫn nhận được kết quả khá tốt, tôi cảm thấy thật sự quá trình xin học MBA là một thử thách khắc nghiệt với bản thân. Kết quả: * Nhận được offer: Bắc Đại, LBS và Dartmouth * Bị từ chối: Thanh Hoa, Columbia, Wharton, MIT, Yale Cuối cùng tôi chọn LBS và khá hài lòng với quyết định này. So với các trường Mỹ, có lẽ người Anh vẫn ưu ái hơn với tôi – một người đã từng học đại học tại Anh.

Trong suốt quá trình ứng tuyển, tôi nhận được rất nhiều giúp đỡ từ cộng đồng CD. Từ thất bại khi thi GMAT, chuyển sang thi GRE, đến việc ứng tuyển các chương trình MBA châu Âu và Mỹ, cảm giác như mình đã trải qua một chặng đường dài trong cuộc đời. Tôi mong muốn chia sẻ hành trình của mình để truyền cảm hứng và giúp đỡ nhiều người hơn. Phần chia sẻ dưới đây chỉ là quan điểm cá nhân của tôi, rất mong nhận được góp ý nếu có điều gì chưa đúng. **Thông tin nền tảng:** Trình độ học vấn: Đại học chính quy không thuộc nhóm trường danh tiếng, không có kinh nghiệm trao đổi nước ngoài, GPA khoảng 83-80, GRE 323 (tương đương GMAT 680 – bạn không đọc nhầm đâu, tôi đã dùng điểm 680 để ứng tuyển). Kinh nghiệm làm việc: 5 năm trong ngành công nghệ sinh học, 4 năm tư vấn chính phủ, không có kinh nghiệm làm việc quốc tế. Kết quả: 30 tuổi nộp hồ sơ, tất cả đều là vòng đầu hoặc Early Round, được nhận ở các trường: Ross (được học bổng toàn phần), Darden (học bổng bán phần), Fuqua (học bổng toàn phần), Tuck (được đưa vào danh sách chờ), IMD (không có học bổng). **Kinh nghiệm ứng tuyển:** Trong quá trình chuẩn bị, tôi nhận ra điều quan trọng nhất là “đừng lấy một kết luận hay lời khuyên từ một người làm duy nhất căn cứ để quyết định cho chính mình.” Việc có nên học MBA, chọn trường nào, khả năng phát triển nghề nghiệp, cách chuẩn bị tài liệu và phỏng vấn… bạn có thể tìm hiểu thông qua việc giao lưu với nhiều người khác nhau, nhưng mỗi người đều có giới hạn riêng trong nhận thức và hoàn cảnh cá nhân. Khi thu thập thông tin, hãy hiểu rằng chỉ nên xem đó là một phần hỗ trợ cho quyết định của bạn. Quyết định cuối cùng phải dựa trên sự hiểu biết về bản thân, dữ liệu khách quan từ nhiều nguồn khác nhau. Có nên học MBA hay không: phụ thuộc vào kế hoạch phát triển nghề nghiệp của bạn. Lời khuyên: giao tiếp với nhiều cựu sinh viên khác nhau, tìm hiểu dữ liệu phân bố việc làm của cựu sinh viên trên trang LinkedIn của trường kinh doanh. Trong quá trình ứng tuyển, bạn nên trao đổi với nhiều cựu sinh viên, họ sẽ chia sẻ kinh nghiệm bản thân hoặc tình hình của các cựu sinh viên khác. Dữ liệu việc làm trên trang LinkedIn của trường là một kênh rất khách quan phản ánh thực tế phân bố cựu sinh viên. Lưu ý: giống như tôi đã nói, “đừng lấy một kết luận hoặc lời khuyên cá nhân làm cơ sở duy nhất.” Nếu mẫu tham khảo càng lớn và đa dạng, bạn sẽ có cái nhìn toàn diện hơn. **Cách giải quyết chi phí:** Lời khuyên: nhiều người ngần ngại học MBA vì học phí rất cao, tôi cũng vậy. Bạn có thể chọn trường phù hợp với điều kiện của mình, nơi có thể cấp học bổng, hoặc sẵn sàng vay nợ. Trước khi nộp hồ sơ, cần xác định trường có cho sinh viên quốc tế vay không cần người bảo lãnh không, hoặc gia đình có tài sản thế chấp để vay ngân hàng trong nước hay không. Nâng cao điểm chuẩn hóa cũng là cách cạnh tranh học bổng hiệu quả (trong buổi chia sẻ của trường, nhân viên tuyển sinh đã thẳng thắn nói điểm chuẩn hóa là yếu tố quan trọng quyết định học bổng). **Thời điểm nộp hồ sơ phù hợp:** Thường nghe mọi người nói: “Tôi mới đi làm 2-3 năm, thấy bản thân không có sức cạnh tranh,” hoặc “Đã ngoài 30 tuổi rồi, liệu còn cơ hội vào trường tốt không?” Theo cảm nhận cá nhân, mỗi độ tuổi có lợi thế riêng. Người trẻ sau khi học xong MBA sẽ có nhiều cơ hội nghề nghiệp hơn, còn người lớn tuổi sẽ hiểu rõ bản thân phù hợp với gì. Vì vậy đừng ngần ngại chỉ vì tuổi tác, việc bắt đầu hành động càng sớm càng quan trọng. Bất kỳ lúc nào bạn muốn thay đổi thì cũng chưa bao giờ là quá muộn. Có người muốn cải thiện hồ sơ thêm vài năm mới nộp để dễ xin trường tốt hơn. Câu này đúng cũng không hoàn toàn đúng. Một số người sẽ phát triển tốt trong 2 năm nhưng cũng có người nhận ra năng lực hiện tại không đủ để tiến xa hơn, lúc đó nên nộp hồ sơ sớm. Tôi tuy thuộc dạng “người lớn tuổi ứng tuyển” nhưng vẫn nghĩ tốt hơn nên học sớm. **Cách chọn trường:** Chọn chương trình có thế mạnh phù hợp với hướng phát triển nghề nghiệp của bạn (bạn có thể tham khảo cách điều tra trong phần “Có nên học MBA”). Khi nguồn lực có hạn, nên nộp nhiều trường để tăng tỉ lệ đỗ (tôi từng thấy người đậu M7 nhưng bị S16 từ chối; trường học không có gì là tuyệt đối, cũng có yếu tố may mắn, nên nộp nhiều mới là chìa khóa). **Điểm chuẩn hóa:** Cố gắng thi điểm cao càng tốt, nếu GMAT không ổn có thể thử GRE. (Phần này tôi không có nhiều kinh nghiệm nên không chia sẻ thêm, hehe) **Chuẩn bị tài liệu ứng tuyển:** Mỗi trường có tiêu chí khác nhau nên không tiện liệt kê ở đây, nhưng một điểm cực kỳ quan trọng là câu hỏi về mục tiêu nghề nghiệp sau MBA. Tôi từng nghe từ nhân viên tuyển sinh: “Chúng tôi quyết định nhận bạn vì mục tiêu nghề nghiệp của bạn rất khả thi.” (Không chỉ riêng tôi mà bạn đồng hành cùng đó cũng nghe được điều này). **Cách xây dựng mạng lưới (Network):** Nên tham gia các sự kiện online của trường thường xuyên, nhưng đừng đi tham dự mà không chuẩn bị, cũng đừng hỏi những câu hỏi cơ bản (ví dụ như hỏi có được miễn phí lệ phí nộp hồ sơ không — thường trang web trường đã rõ ràng rồi). Sau khi nộp hồ sơ thì vẫn nên duy trì tham gia, tôi từng tham gia một sự kiện online do Tuck tổ chức (chỉ khoảng 10 người), tất cả đều đã nộp hồ sơ và đến để làm quen với nhân viên tuyển sinh. **Chuẩn bị phỏng vấn:** Thu thập câu hỏi phỏng vấn, chuẩn bị câu trả lời, luyện tập phỏng vấn thử. Khi phỏng vấn thật, đừng học thuộc lòng câu trả lời, hãy nghe kỹ câu hỏi rồi trả lời. Lưu ý quan trọng: khi hỏi kinh nghiệm phỏng vấn từ người khác, nên tập trung vào việc thu thập câu hỏi, còn cảm nhận về phong cách phỏng vấn viên chỉ nghe sơ thôi, vì mỗi người phỏng vấn có thể khác nhau, đặc biệt là phỏng vấn viên là cựu sinh viên, và cảm nhận của họ chưa hẳn là đúng. **Có nên dùng trung gian tư vấn, cách chọn:** Tôi đã tự ứng tuyển và cũng dùng trung gian, khuyên bạn nên dùng trung gian khi ứng tuyển Mỹ. Vì mỗi trường có yêu cầu tài liệu rất nhiều và khác biệt, lựa chọn trung gian tốt sẽ giúp bạn tiết kiệm nhiều thời gian và công sức, tăng hiệu quả. Trung gian tốt là người nói thật, không tâng bốc hoặc lừa dối bạn. Tiêu chí đánh giá của tôi: 1. Người liên hệ bạn để chuẩn bị hồ sơ có phải là người trực tiếp hỗ trợ suốt quá trình không, hay bạn trao đổi ban đầu tốt nhưng cuối cùng không phải người đó giúp mình? 2. Tránh trung gian gây áp lực tâm lý tiêu cực, tôi từng gặp trung gian trong nước (không chuyên về MBA) không chỉ làm khó tôi về học thuật mà còn về tình trạng độc thân của tôi; nhưng dù sao tôi vẫn đậu với điểm 680. (Tất nhiên nếu điểm cao hơn thì tốt hơn nhé) 3. Trung gian có chịu trách nhiệm và làm việc nghiêm túc không, đừng chỉ nói lời hoa mỹ rồi trì hoãn; bạn có thể hỏi kinh nghiệm của những người từng dùng dịch vụ. **Cách sử dụng trung gian hiệu quả:** Điều này ít người chia sẻ. Chọn được trung gian tốt rất quan trọng, nhưng điều quan trọng hơn là cách bạn phối hợp với họ để đạt hiệu quả tốt nhất. Hãy nhớ, quan hệ giữa bạn và trung gian dù là hợp đồng dịch vụ nhưng cũng là quan hệ giữa người với người. Hãy nghĩ xem bạn có được bạn tốt bằng cách nào? Đó là sự cống hiến tương xứng và lòng tin, cùng với lời cảm ơn kịp thời rất quan trọng. Bạn đang tương tác với một con người chứ không chỉ là dịch vụ đơn thuần.

Mùa tuyển sinh năm 2022 đã kết thúc, sau nhiều năm mong muốn học MBA, giờ mình xin chia sẻ kết quả cuối cùng. Mình vốn tốt nghiệp đại học ở Trung Quốc và khi đó muốn chuyển ngành, nên quá trình cũng khá chông gai và đầy cảm xúc. Vì mình đã làm việc trong lĩnh vực Tư vấn tại Mỹ, không tìm kiếm thay đổi nghề nghiệp lớn (các chương trình MBA 2 năm phù hợp hơn với bạn muốn chuyển ngành), nên mình chỉ nộp đơn vào hai chương trình MBA 1 năm: Kellogg 1Y (bị từ chối phỏng vấn) và NYU Stern Tech MBA (đã nhận thư mời nhập học nhưng không có học bổng). Mình không xem xét các chương trình 1 năm khác như Cornell, vì xét về xếp hạng thì không bằng NYU Stern, hơn nữa phải chuyển đến một vùng quê khá bất tiện. Tóm lược về bản thân: * Nam người gốc châu Á (giới tính và chủng tộc thực sự ảnh hưởng lớn trong MBA) * Công việc trong bộ phận nội bộ của một công ty Fortune 500 tại Mỹ * Big Four Mỹ, bộ phận Tư vấn rủi ro * Big Four Mỹ, cấp cao quản lý Tư vấn quản trị (không phải Deloitte Consulting/Strategy & EY Parthenon) * Tốt nghiệp đại học ở Trung Quốc (985+), Thạc sĩ tại Mỹ, GPA: 3.2, GRE: 330 * Mục tiêu nghề nghiệp sau MBA: Làm Tư vấn tại New York (đã sống lâu năm ở khu vực NYC) Ban đầu rất muốn vào Kellogg vì họ có thế mạnh về Tư vấn, mình đã tìm hiểu lâu và rất thích văn hóa của họ, cảm thấy bản thân rất hợp. Quá trình phỏng vấn cũng rất suôn sẻ (sau phỏng vấn còn được sinh viên hiện tại liên hệ, tưởng chừng có ấn hiệu đậu), nhưng cuối cùng không được nhận. Nghĩ kỹ mới thấy nhiều người ở MBB cũng chọn học MBA rồi quay lại công ty cũ thường apply Kellogg vì đây là chương trình 1 năm tốt nhất, nên mình cảm thấy với background tư vấn Big Four thì không đủ cạnh tranh. Ngoài ra, hầu hết vị trí tại MBB của Kellogg tập trung ở Chicago, nếu muốn làm tư vấn ở NYC thì NYU Stern cũng rất ổn, thậm chí vì mình sống gần New York nên không phải chuyển nhà, thời gian đi làm còn ngắn hơn trước, nên thấy NYU Stern cũng là kết quả rất tốt. Qua trao đổi với sinh viên hiện tại của NYU Tech MBA còn biết được, chương trình này thường ký hợp đồng làm việc ngay với công ty mình muốn vào, rất thiết thực để hiện thực hóa mục tiêu sau MBA. Nhìn lại quá trình nộp đơn, có một cố vấn chuyên nghiệp rất quan trọng. Cố vấn như vậy phải hiểu rõ nền tảng và động lực của mình, cũng như từng chương trình, và quan trọng là phải hợp ý mình để có thể khai thác và viết ra câu chuyện riêng biệt trong hồ sơ. Mình từng dùng cố vấn dù có tên tuổi khá tốt nhưng không hài lòng, điểm chưa ổn là: 1. Họ không hiểu rõ chức năng công việc mình làm, cũng không hướng được cách kết nối công việc với mục tiêu nghề nghiệp (phần rất quan trọng trong hồ sơ). Trong quá trình chỉnh sửa, do họ không hiểu nên đưa ra nhiều góp ý rất vô lý, mình phải vừa dạy họ hiểu công việc mình làm, nhưng hiệu quả không cao. Một cố vấn MBA nếu chưa biết về một chức năng ứng viên nào thì phải chủ động học hỏi, nâng cấp kiến thức, hỗ trợ khách hàng viết hồ sơ ấn tượng thay vì chỉ dựa vào kinh nghiệm trước. 2. Khi cố vấn chính xem xét bản thảo cuối cùng, mình mong có những chỉnh sửa nâng cao nhưng họ chỉ đưa ra những nhận xét kiểu “người nói người đúng”, không phải là góp ý mang tính chuyên sâu. 3. Cố vấn là bạn gái miền Bắc, cách nói chuyện thẳng thắn, có lúc khá nặng lời. Cố vấn phải xác định rõ vai trò của mình trong việc mang lại giá trị cho khách hàng (có lẽ vì mình làm lâu ở Big Four nên suy nghĩ vậy, haha). Vì thế tìm được cố vấn hợp tính rất quan trọng. Quay lại chuyện xin học, ngoài các tiêu chí bắt buộc, yếu tố chủng tộc và giới tính cũng rất quan trọng. Ở các trường kinh doanh Mỹ, người châu Á đặc biệt là nam giới châu Á thường bị phân biệt, cần điểm số cao hơn nhiều mới có cơ hội được nhận. Nếu không có quốc tịch Mỹ và cũng không có kinh nghiệm làm việc Mỹ thì càng khó khăn (gọi là “strong men lock male”). Khi hội tụ đủ các yếu tố này, tìm việc trong IBD hay Tư vấn sau MBA rất gian nan. Mình nghĩ các bạn nam người Trung Quốc học MBA ở Mỹ sẽ rất thấm thía điều này. Mình có quen một người bạn da đen làm Audit Manager ở Big Four, GMAT chỉ khoảng hơn 600, bạn ấy bảo muốn thử apply HBS, mình nghe xong chỉ biết cười trừ, mọi chuyện ngầm hiểu hết rồi. Kết quả bạn ấy đậu học bổng toàn phần Tuck và một phần Johnson. Với điểm GMAT và nền tảng đó, nếu là người châu Á, mình nghĩ chẳng dám apply những trường đó. Vị trí của nam giới châu Á ở Mỹ không hẳn là công dân hạng hai, nhưng thật sự rất khó khăn và phải cố gắng gấp nhiều lần mới có cơ hội nghề nghiệp tương đương. Mình chân thành mong chúng ta cùng nhau nỗ lực, để thay đổi tình trạng này. Nhân đây cũng muốn khen EY Mỹ, công ty này thực sự bao gồm và đa dạng hơn nhiều so với những nơi khác, có rất nhiều lãnh đạo người châu Á thế hệ đầu tiên, mình rất yêu EY! So sánh thì PwC còn khá “trắng”, rất tiếc là vậy. Trong quá trình trao đổi với sinh viên chương trình, mình biết được khoảng một phần ba tốt nghiệp làm Tech PM, một phần ba làm tư vấn, phần còn lại làm các chức năng liên quan đến phân tích dữ liệu. Mình đính kèm một số thông tin hồ sơ lớp Tech MBA NYU Stern năm 2022, chỉ số cơ bản tương đương với các chương trình 2 năm:  Với những bạn có ý định phát triển lâu dài ở Mỹ, đặc biệt là thế hệ đầu tiên, con đường thực sự không dễ dàng, cần vượt qua rất nhiều thử thách, nhưng chúng ta có thể cùng nhau cố gắng, hỗ trợ và giúp đỡ nhau để cộng đồng người châu Á tại Mỹ ngày càng có ảnh hưởng lớn hơn. Chào mừng đến với New York!

Cuối cùng thì việc xin học cũng đã kết thúc, mình nóng lòng muốn chia sẻ với mọi người hy vọng sẽ giúp ích cho những người sau. Vì bên CD đã có rất nhiều bài chia sẻ kinh nghiệm, những chuyện quen thuộc như viết bài luận mình sẽ không nhắc nhiều, mà tập trung nói về một số chủ đề ít được bàn đến trên diễn đàn, ví dụ như nếu không đạt điểm GMAT thì làm sao, có nên tìm trung gian không, nói tiếng Anh kém thì chuẩn bị phỏng vấn thế nào. **1. Nếu không đạt điểm GMAT như ý: GRE có thể là tia sáng mới dẫn lối bạn** Lần đầu mình thi GMAT được 710 điểm, lúc đó chỉ xin nghỉ phép một tuần để ở nhà làm xong OG, nên thi xong cảm thấy mình thật sự thông minh, nghĩ lần sau chắc chắn sẽ đạt 740+. Nhưng sau đó mình thi vài lần vẫn quanh quẩn 700, không vượt được. Ở đây mình rất khuyên các bạn có điểm GMAT không cao thử chuyển sang GRE. Mình có một người bạn từng thi GMAT nhiều lần không đạt, chuyển sang GRE thì điểm lên ngay 335. Theo mình, sự khác biệt giữa hai kỳ thi là: 1. GMAT tính ngẫu nhiên khá cao, có nhiều yếu tố khó giải thích. Ví dụ mình là học sinh Trung Quốc mà phần CR (Reasoning) rất tốt, nhưng phần SC (Structure and Correctness) vốn là mạnh nhất của học sinh Trung Quốc thì không thể cải thiện được dù có tới 70% thời gian luyện phần này. 2. GMAT ít người thi, chủ yếu dành cho ngành kinh doanh, nên tài liệu học ít, nhiều thứ phải tự tổng hợp, ví dụ xem video của Ron rồi ghi chú lại, mất rất nhiều thời gian không hiệu quả. Trong khi GRE có lượng thí sinh và trung tâm luyện thi đông đảo, hệ thống học bài rõ ràng, giúp tiết kiệm nhiều thời gian. 3. Việc chuẩn bị GRE đơn giản hơn, chủ yếu là luyện đọc + học từ vựng. Vì công việc luyện thi đơn giản nên dễ luyện tập có chủ đích nhiều, lên điểm nhanh trong thời gian ngắn, phù hợp với người quen học trong hệ thống thi đại học phải bỏ nhiều công sức. 4. GMAT lấy điểm theo từng câu hỏi, còn GRE lấy điểm theo từng phần, phù hợp hơn với người dễ bối rối khi thi. 5. Mình chỉ xin MBA Mỹ nên tìm hiểu kỹ thì thấy 2 năm qua các chương trình MBA hàng đầu Mỹ đều đánh giá như nhau giữa GRE và GMAT. **2. Có nên thuê trung gian không: bạn sẵn sàng đầu tư bao nhiêu tiền cho những thông tin sâu sắc về xin học** Trên CD ít bài bàn về việc thuê trung gian, nên mình sẽ nói kỹ hơn. 1. Về việc có nên thuê trung gian hay không Mình có thuê trung gian và cảm thấy rất hữu ích. Dù giờ nhìn lại họ giúp mình những chuyện mình cũng có thể làm được, nhưng với người vừa đi làm vừa xin học thì thời gian và kinh nghiệm chính là tiền bạc, có người đáng tin giảm thời gian lãng phí rất nhiều. Thêm nữa nhiều thông tin có thể kiếm qua network nhưng network cần công sức và quan hệ, mình nghĩ bỏ tiền cho nhanh và hiệu quả hơn. Mà chi phí MBA đã hàng trăm triệu, tiền thuê trung gian chỉ là khoản nhỏ. Bạn có thể tự hỏi: ① Nếu không thuê trung gian, mình có thể hiệu quả lấy được thông tin về viết bài luận và các đặc điểm riêng của trường không? ② Nếu không có họ, khả năng viết tiếng Anh của mình có ổn không? Nếu cả hai câu trả lời đều là “không”, thì hãy nghĩ xem bạn có muốn bỏ thêm vài chục triệu để nâng kết quả xin học từ nhóm S16 lên M7, hoặc từ M7 lên HSW không. Nếu có, mình khuyên nên thuê trung gian. Mình xin nói rõ đây không phải quảng cáo nên sẽ không trả lời hỏi mình thuê trung gian nào. Nhưng mình sẽ chia sẻ cách chọn. 2. Cách chọn trung gian Mình cho rằng thuê trung gian nghĩa là trả tiền cho cái nhìn sâu sắc về xin học, nên nên làm theo các bước: ① Ưu tiên chọn “xưởng nhỏ”: tránh các trung tâm tuyển sinh đại trà có quảng cáo khắp nơi như thang máy, siêu thị, họ làm theo dây chuyền. Trung gian phải theo sát từng người, chỉ những xưởng nhỏ sống được mới chứng tỏ chất lượng tốt. Thường họ có một, hai người thầy chính là chuyên gia sâu sắc, nên tập trung vào các thầy này. ② Gọi điện hỏi nhiều nơi: mình tìm qua CD, WeChat, Baidu, Zhihu, gọi 4-5 nơi đều gọi 1-3 cuộc để tìm hiểu, vừa để tăng nhận thức khi còn mới, vừa đánh giá mức độ hiểu biết về MBA. Có nơi nhân viên cho mình biết CBS cần TOEFL, chứng tỏ họ không chuyên, loại ngay. Đây cũng là lý do nên gọi nhiều nơi để đối chiếu thông tin. ③ Xem CV của thầy chính và trợ giảng: tốt hơn nếu có MBA top, dù không bắt buộc. Mình từng phân vân về điều này thì một bạn khuyên mình “bạn học đại học tốt thì thầy trung học bạn cũng phải có đẳng cấp”. Mình thấy đúng và điều chỉnh tiêu chuẩn thành: A. Có kinh nghiệm sống học tập nước ngoài, chứng tỏ trình độ tiếng Anh tốt; B. Kinh nghiệm xin học ra sao, mình yêu cầu họ gửi kết quả 3 năm gần nhất, mình muốn đăng ký CBS nên chọn thầy từng giúp nhiều người đỗ CBS, thầy còn cho mình gặp một học trò cũ để hỏi cảm nhận; C. Có làm toàn thời gian không, vì mình cũng từng làm bán thời gian, thấy khó cân bằng nếu có việc gấp bên công việc chính. Nhiều người làm thêm thường đã có công việc tốt nên không thể toàn tâm toàn ý. ④ Chọn phương thức tư vấn phù hợp: mình tìm hiểu có ba kiểu, một là workshop để học viên truyền cảm hứng cho nhau, kiểu này có thể tạo bạn bè nhưng mất thời gian và khó giữ bí mật; hai là thầy chỉ góp ý, học viên tự sửa, phù hợp người có nền tảng tiếng Anh tốt (mình từng theo nhưng cảm thấy nhiều lúc thầy sửa hơi lệch ý); ba là trọn gói, thầy góp ý và sửa, mình chọn kiểu này vì ban đầu viết tiếng Anh kém nên giúp nhiều, sửa nhiều lỗi diễn đạt không đúng ý, nhưng càng về sau, khi tiếng Anh mình được cải thiện và đăng ký nhiều trường hơn, thầy chỉ còn sửa lặt vặt, góp ý mới giúp nhiều hơn. **3. Về bài luận: quan trọng nhất là có người đáng tin giúp bạn nhanh đạt 70 điểm** Mọi người đều nói bài luận quan trọng, mình đồng ý vì là phần duy nhất bạn có thể nỗ lực khi điểm số và hồ sơ không thay đổi được. Nhưng mình có chút cảm nhận khác: mình thấy dưới sự hướng dẫn của bạn đáng tin hoặc trung gian, bài luận dễ đạt 70 điểm, nhưng để mài giũa lên 85 điểm rất mất thời gian. Và trong mắt Hội đồng tuyển sinh, bài luận 70 điểm và 85 điểm gần như như nhau. Hay nói cách khác, biến số này có thể không quan trọng bằng những yếu tố ngẫu nhiên như AO bạn gặp có đồng cảm với bài luận hay không, hay năm đó có nhiều người làm consulting tốt hơn bạn. Thêm nữa, nếu không có trải nghiệm đời đặc sắc, rất khó đưa bài luận lên 90-100 điểm. Kết luận của mình là: ① Quan trọng nhất là tìm người đáng tin để góp ý, giúp bài luận lên nhanh khoảng 70 điểm trong 2-3 bản thảo. Những người giúp mình nhiều nhất là các bạn đồng MBA và trung gian (Nhân tiện, mình thấy bạn học top MBA rất thông minh, có 2 bạn mình quen ở HSW góp ý rất sắc). ② Có nên cố nâng lên 90 điểm? Nếu bạn thoải mái thì 70 điểm đủ rồi vì còn nhiều chuyện khác trong đời phải lo, ví dụ tích lũy kinh nghiệm công việc. Nếu bạn có thời gian và nghiêm túc, có thể tranh thủ làm tới 90. Mình mình chỉnh nhiều lần, nhưng vòng 5-6 là chỉnh chi tiết thôi, nghi ngờ ảnh hưởng tới kết quả cuối cùng không nhiều. **4. Tiếng Anh kém thì chuẩn bị phỏng vấn sao: cố gắng nhớ trước 90% nội dung phỏng vấn** Trình tiếng Anh của mình rất kém, khi thi TOEFL đại học chỉ được hơn 80 điểm, đó là trình độ xuất phát thật của mình. Mình thi lần 1 sau một thời gian học GMAT và TOEFL thì được 99 điểm (Listening 26, Speaking 19), lần hai được 110 (Listening 29, Speaking 24). Mình là người giỏi thi trong hệ thống thi đại học, dù kết quả TOEFL tốt nhưng biết kỹ năng nghe nói vẫn chưa đáp ứng phỏng vấn, nên đã nghĩ đủ cách để chuẩn bị. 1. Đề xuất cho phỏng vấn CBS ① Về phỏng vấn với cựu sinh viên: CBS tất cả ứng viên Trung Quốc đều được phỏng vấn bởi cựu sinh viên Trung Quốc, mình thấy điều này rất tốt vì môi trường sống và làm việc giống nhau, tránh những câu hỏi Mỹ ngạc nhiên nhưng người Trung Quốc thấy bình thường, ví dụ đại học học ngành A mà sau lại làm ngành B. Phỏng vấn với cựu sinh viên, họ không phải AO, chỉ tình nguyện phỏng vấn muốn biết năm nay ai xin học, nên họ sẽ đánh giá con người bạn, không chỉ đánh giá xem bạn có phù hợp học CBS MBA không. Nếu hồ sơ bạn tốt, công việc thực tế chắc chắn thì chúc mừng bạn, trình nói tiếng Anh sẽ không làm bạn mất điểm nhiều. ② Cách chuẩn bị: Cách làm là tìm và tổng hợp toàn bộ câu hỏi phỏng vấn trên CD, clearadmit, gmatclub... rồi phân loại, viết câu trả lời chi tiết. Lần đầu mình viết khoảng 40 câu hỏi tổng 9000 chữ, lần hai thêm lên hơn 100 câu, gần 20000 chữ. Sau đó phân loại câu hỏi theo thứ tự ưu tiên, ví dụ câu hỏi bắt buộc như “tại sao học MBA”, thuộc nhóm cao nhất nhớ chắc khoảng 5 vòng, tạo thành phản xạ. Câu chi tiết trên CV ít quan trọng hơn, nhớ vài vòng tùy thời gian. Lưu ý: mình thấy nhiều người khuyên không nên học thuộc câu trả lời toàn bộ vì không tự nhiên, nhưng nếu bạn nói tiếng tốt thì không sao, còn người kém như mình không học thuộc dễ nói lắp bắp, nên mình đề nghị học thuộc. Dù học thuộc 5 lần, lúc phỏng vấn cũng không thể lưu loát như thuộc thơ nhưng yên tâm là tình hình khá ổn. ③ Nếu có câu chưa học thuộc: Quá trình viết và học thuộc câu trả lời cũng giúp cải thiện kỹ năng nói, tạo phản xạ câu chữ và mẫu câu trong đầu. Khi bị hỏi câu chưa chuẩn bị, bạn cũng trả lời tốt hơn trước rất nhiều. Thêm nữa, cựu sinh viên phải báo lại cho trường, có một số câu hỏi bắt buộc hỏi, nên sau khi hỏi hết câu bắt buộc thì thời gian trả lời câu chưa học thuộc rất ít. Trong phỏng vấn của mình có hơn 10 câu hỏi, chỉ 2 câu là chưa chuẩn bị cẩn thận. 2. Đề xuất cho phỏng vấn nhóm (group interview) ① Có thể chuẩn bị phỏng vấn nhóm không? Trước phỏng vấn Wharton, trung gian mình nói phỏng vấn nhóm rất ngẫu nhiên khó chuẩn bị. Nhưng theo trải nghiệm của mình, khoảng 70% những gì nói trong phỏng vấn nhóm là mình đã chuẩn bị trước. Do vậy với người nói tiếng kém vẫn còn hi vọng nhé. ② Cách chuẩn bị: Trước hết đi làm 2-3 buổi giả lập, thu âm lại, rồi dùng phần mềm chuyển giọng nói thành văn bản để phân tích những câu thường nói. Ví dụ: mỗi người trình bày kế hoạch rồi thường có người nói: “Mình nghĩ nên phân bổ thời gian trước để chắc chắn hoàn thành bài thuyết trình đúng giờ. Chúng ta có thể dùng 25 phút để thảo luận phần xxx và 5 phút để tóm tắt”, người kế bên có thể nói “Mình nghĩ mặc dù ý tưởng khác nhau nhưng có một số ý chung, chẳng hạn xxx. Có thể kết hợp vào bài thuyết trình cuối cùng”, rồi người tiếp theo có thể nói “Mình nghĩ cần đặt một kịch bản cụ thể trước, xxx”. Hiểu được trình tự này, bạn có thể chuẩn bị những câu giao tiếp theo quy trình. Ngoài câu quy trình còn cần phản biện ý kiến, nghe có vẻ không thể chuẩn bị vì không biết đối phương nói gì nhưng thực tế có thể, vì luôn có những vấn đề thường gặp. Ví dụ bạn có thể nói ý kiến đối phương chưa rõ, cần thu hẹp phạm vi, hay ý kiến đối phương hơi quá chuyên biệt nên thêm phần giới thiệu bối cảnh. Đây là loại câu góp ý. Loại thứ ba là câu nối thông dụng. Ví dụ ban đầu mình không biết nói sao lịch sự mà không cứng nhắc kiểu “mình giúp các bạn giữ thời gian nhé”, trong buổi luyện có một bạn người Ấn Độ nói “Có ai muốn giữ thời gian không, hoặc mình có thể làm được không”. Những câu này phải học qua nghe người khác nói trong giả lập. 3. Về việc cải thiện nói tiếng Anh thực tế Ngoài chuẩn bị câu thoại, bạn vẫn cần cải thiện hệ thống khả năng nói. Mình giới thiệu vài cách: ① Nói chuyện với giáo viên bản ngữ, chủ đề thoải mái, mỗi ngày nửa tiếng để giữ cảm giác ngôn ngữ. Mình dùng app “口语侠” (Khẩu Ngữ Hiệp), thấy khá ổn (không quảng cáo, mình chỉ khảo sát vài app trên Zhihu rồi chọn). ② TED shadowing, tức là bắt đầu nói theo diễn giả chậm hơn một giây khi họ bắt đầu phát biểu. Có nhiều cách shadowing đã được dạy trong khóa luyện thi TOEFL, mình không nói chi tiết, bạn có thể tìm trên CD. ③ Mô phỏng trả lời câu hỏi, tự nghĩ một câu hỏi hoặc lấy từ bộ đề Task 1 của TOEFL, ghi âm lại, nghe xem chỗ nào chưa tốt, tra từ rồi trả lời lại. Mình thường trả lời 4-5 lần mới đạt độ trôi chảy và nội dung ổn rồi chuyển câu tiếp theo. Qua thực nghiệm, duy trì hàng ngày, 2 tuần có tiến bộ rõ rệt. **5. Cách tự xác định nên xin trường loại nào** Cách nhanh nhất là gọi 5 trung gian tư vấn, nói rõ hồ sơ mình, hỏi họ đánh giá mình có thể đỗ trường nào, lấy trung bình câu trả lời. Nếu tự đánh giá có thể theo các yếu tố sau (theo cảm nhận cá nhân): 1. Trường đại học: 15% Trường Ivy League ở nước ngoài > Top 30 nước ngoài = Qingbei Trung Quốc > các trường Trung Quốc khác 2. GPA đại học: 10% Với M7, S16, nếu điểm tương đương điểm trung bình trường công bố thì ổn, dưới 3.0 thì bị trừ, trên 3.6 thì được cộng điểm 3. Kinh nghiệm làm việc: 25% Đây là yếu tố quan trọng nhất. Nếu làm công ty có tên tuổi lớn (mà AO Mỹ biết) thì rất tốt. Nếu không, lương càng cao càng tốt, nếu lương sau MBA cao hơn càng tốt (mục này bắt buộc trên đơn xin) 4. Hoạt động cộng đồng: 5% Tốt là có cả lúc học và lúc làm việc, có thể liên quan nghề nghiệp và thể thao 5. Kinh nghiệm ở nước ngoài: 15% Với H (Harvard) gần như bắt buộc, W (Wharton) thì có vẻ hơi hơn một chút 6. GMAT/GRE: 15% 7. TOEFL: 5% 8. Bài luận: 10% Ok, đến đây mình xin dừng. Mình học được rất nhiều kinh nghiệm từ các bài đăng trên CD nên mong được chia sẻ lại, mọi người cứ để lại câu hỏi, mình rất mong giúp được mọi người.

Có lẽ mình là người duy nhất trong diễn đàn năm nay phải trải qua phỏng vấn trực tiếp cho chương trình này. Mình không nhớ rõ từng câu hỏi cụ thể, nên sẽ viết về cảm nhận khi phỏng vấn và quan điểm hiện tại về chương trình này. **Cảm nhận khi phỏng vấn** Hầu hết mọi người trong năm nay đều theo timeline: nộp hồ sơ — phỏng vấn qua KIRA — nhận kết quả. Sau khi phỏng vấn KIRA, mình khá bất ngờ khi được mời tiếp vòng phỏng vấn trực tiếp và có dịp nói chuyện sơ qua với AO (Admission Officer). Trước phỏng vấn trực tiếp, mình có hỏi coordinator tuyển sinh thì được trả lời là vị giám khảo thấy phỏng vấn KIRA không lấy đủ thông tin, nên muốn qua phỏng vấn trực tiếp để hiểu rõ hơn về mình. Khi bắt đầu phỏng vấn trực tiếp, AO cũng rất lịch sự, nói năm nay họ chọn 10 người để phỏng vấn trực tiếp, rất tiếc phải làm phiền mình dành thời gian chuẩn bị tham gia. Thực ra phỏng vấn trực tiếp cũng không hỏi gì đặc biệt, chủ yếu câu hỏi rất cơ bản kiểu “3 lý do tại sao” và một số câu hỏi thường gặp trong phỏng vấn MBA. Về câu hỏi động lực học MBA, câu trả lời của mình không khác nhiều so với KIRA, mình cảm giác họ có vẻ không nghe kỹ câu trả lời KIRA của mình, nếu không sẽ chẳng ngạc nhiên đến vậy khi hỏi “tại sao học MBA”. Các bạn nếu bị gọi thêm phỏng vấn cũng đừng lo, AO rất thân thiện, đây là dịp tốt để hỏi những điều mình quan tâm. Còn mấy câu hỏi trong KIRA thì có nhiều câu khá mới, mình không nhớ rõ lắm nhưng đại khái cũng liên quan đến mấy câu hỏi về MBA co-op từng xuất hiện trên diễn đàn. Gặp câu hỏi mới cũng không cần hoảng, theo mình thể hiện sự tự tin và lưu loát còn quan trọng hơn nội dung trả lời. Phỏng vấn có hai AO cùng tham gia, một là Dan (đã được nhắc đến trên diễn đàn), người còn lại là Michelle, AO mới của năm nay, cựu sinh viên chương trình này vài năm trước, cũng là chuyên viên cấp cao tại công ty mình làm về lĩnh vực công và chuyển đổi giáo dục đại học, khá chuyên môn trong lĩnh vực này. Việc một tư vấn viên được mời tham gia tuyển sinh làm tăng thiện cảm rất nhiều, cho thấy nhà trường rất chú trọng chương trình này. Vì cùng công ty nên mình nói chuyện với Michelle khá vui, nhất là khi nhắc đến khó khăn dự án hợp tác đa quốc gia, cô ấy cũng có kinh nghiệm tương tự nên hiểu khá rõ. Michelle tiết lộ họ chủ yếu muốn đánh giá ứng viên có tiềm năng dễ dàng tìm việc ở Bắc Mỹ hay không, điều này là quan trọng nhất, các yếu tố khác chỉ là phụ. Vì vậy các bạn khi phỏng vấn hãy nhấn mạnh điểm mạnh của bản thân xoay quanh vấn đề này. Dan lớn tuổi hơn, là người da trắng lịch thiệp và khá truyền thống, anh ấy lo ngại sinh viên Trung Quốc có thể không hòa hợp về mặt văn hóa, ví dụ như không dám nói lên quan điểm khác biệt trong các cuộc họp hay lớp học quan trọng. Khi gặp những nghi ngờ mang tính định kiến như vậy, bạn cứ trả lời một cách có lý có luận điểm rõ ràng là tốt nhất. Sau phỏng vấn mình đã viết thư cảm ơn và nhanh chóng nhận được hồi âm của Dan (cái này cũng cộng điểm lớn), vài ngày sau đã nhận được kết quả trúng tuyển sơ bộ. Thông thường khi coordinator nói AO đã đề xuất bạn, đó là bước trúng tuyển ban đầu, còn sẽ có một đội khác xem xét toàn bộ hồ sơ rồi mới gửi thư mời chính thức. **Quan điểm về chương trình này:** Trước hết giới thiệu **bối cảnh cá nhân**: Mình có bằng đại học hợp tác quốc tế chuyên ngành Marketing, thạc sĩ quản trị hệ thống thông tin (MIS), được miễn IELTS (lần cuối mình thi IELTS là 2015, được 7.5; yêu cầu chương trình cũng là 7.5, miễn IELTS với điều kiện phải học bằng tiếng Anh và học tại quốc gia dùng tiếng Anh là ngôn ngữ chính, nên bằng hợp tác quốc tế thuần túy thì chắc không được miễn. Trong khoản này Dalhousie khác với một số chương trình). Mình được miễn GMAT (mình thi GRE nhưng không sử dụng cho Dal). Có 2 năm rưỡi kinh nghiệm tư vấn công nghệ thông tin tại Big Four. Mục tiêu của mình rất rõ ràng, dự định làm việc trong nước 2-3 năm rồi chuyển ra nước ngoài, nhưng do Covid điều kiện chuyển công tác không lý tưởng, làm việc căng thẳng hơn 2 năm đến lúc cũng mệt mỏi, không muốn chờ nữa nên muốn tìm một chương trình du học kinh tế, hợp túi tiền, kèm theo sau đó có giấy phép làm việc để chuyển đến Bắc Mỹ. Trong 2 năm học có thể vừa học vừa làm để nghỉ ngơi nhẹ nhàng đồng thời khám phá thêm khả năng mới trong các lĩnh vực khác (tài chính, công nghệ…). Nên khi chọn chương trình mình không quá quan tâm danh tiếng mà tập trung vào dịch vụ hỗ trợ nghề nghiệp và cơ hội thực hành. Nếu trong dịch Covid có ai cùng suy nghĩ tương tự thì có thể tham khảo vài điểm đánh giá của mình về chương trình Dal: 1. Thiết kế chương trình gọn nhẹ, quy mô nhỏ nhưng có chất, học và làm việc luân phiên, có 1 lần cơ hội co-op duy nhất. Ưu điểm: chương trình Dal được thiết kế rất tinh tế, 22 tháng tổng cộng, 6 tháng đầu học môn cơ bản, trong thời gian này bắt đầu xin vị trí co-op, rồi 8 tháng thực tập, còn lại có 1 học kỳ có thể đi trao đổi nước ngoài (không chắc Covid đã cho phép trở lại chưa). Mình không muốn nghỉ hẳn việc khi học, phần lớn môn thương mại khá quen nên thực hành sẽ thú vị hơn. Các chương trình Bắc Mỹ thường chỉ có kỳ nghỉ giữa dùng để thực tập 3-4 tháng, và không phải lúc nào cũng đảm bảo có vị trí. Thực tập bán thời gian chỉ thực hiện được với chương trình có lịch học không căng thẳng. Nhược điểm: so với chương trình co-op MBA của McMaster, Dal chỉ có 1 lần thực tập 8 tháng, nếu bạn muốn thử nhiều lĩnh vực thì có thể không thuận tiện. Nhưng theo hỏi thăm vài bạn đang học thì dường như đầu ra khá ổn, chưa nghe có ai không hài lòng nhiều. 2. Hỗ trợ việc làm kèm theo rất tốt Ưu điểm: có thể nhiều người nghĩ M7 hay S16 Mỹ có dữ liệu việc làm rất tốt, nhưng nếu không tận mắt chứng kiến thì khó tin dự án lớn như vậy lại hỗ trợ cá nhân không nhiều, trừ khi bạn muốn chuyển sang consulting hoặc IB – hai công việc không đòi hỏi nhiều kỹ năng chuyển giao và trả lương cao. Bạn vẫn phải dựa vào kinh nghiệm và mạng lưới trước MBA để tìm việc. Ở Mỹ hay Canada có nhiều chương trình nhỏ, ít suất nhưng quan tâm nhiệt tình đến từng sinh viên. Từ trao đổi với alumni Dal, nếu bạn không tìm được coop như ý, nhà trường sẽ cố gắng giới thiệu nhiều vị trí khác cho đến khi bạn thành công. Điều này hiếm thấy ở các chương trình lớn khác. Nhược điểm: hiện chưa thấy điều gì đáng lo. 3. Đa dạng đầu ra nghề nghiệp, phần lớn nguồn việc ở Toronto nhưng thu nhập và vị trí có hạn chế Ưu điểm: theo quan sát đầu ra khá đa dạng như ngân hàng, tài chính, phân tích dữ liệu, tư vấn công nghệ, có cả người làm consulting chiến lược ở địa phương. AO nói 80% việc làm tập trung ở Toronto, chưa kiểm chứng. Mức lương 8 tháng thực tập khoảng 30-40 nghìn CAD, so với thực tập là ổn. Nhược điểm: có vẻ vị trí và lương hạn chế, có thể do lớp học gồm nhiều sinh viên trẻ, mới ra trường, thu nhập trung bình sau tốt nghiệp khoảng 70 nghìn CAD. Với người mới tốt nghiệp thì tầm 70 nghìn hợp lý, nhưng với người có kinh nghiệm thì hơi thấp. Không rõ đây có phải điểm yếu với mình, người có vài năm kinh nghiệm hay không, phải hỏi vài bạn quốc tế có nền tảng tương tự mới biết. Trường có nói muốn thu hút ứng viên có kinh nghiệm nhưng chưa thấy chính sách rõ ràng. Về ngành tài chính, có một vài người vào công ty uy tín, còn consulting cấp cao nhất thì chỉ dừng ở các hãng tư vấn chiến lược 4 lớn, chưa có MBB. 4. Khó tuyển và bất định cao Mình cũng thực sự mới biết khó khi nộp hồ sơ. Khuyên mọi người nên có thêm vài chương trình dễ ứng tuyển để dự phòng. Các chương trình có quy mô lớn thường dễ vào hơn, mình không nêu tên. Với các chương trình nhỏ, số suất cho sinh viên quốc tế ít, thường dưới 5 suất mỗi năm, dù bạn có giỏi đến đâu thì vẫn có thể bị từ chối nếu phạm phải điều cấm kỵ bên AO trong phỏng vấn. Nếu thích chương trình nào thì hãy mạnh dạn thử, đừng ngại vì thấy mình yếu, vì bạn không biết AO thích kiểu ứng viên nào. 5. Chính sách việc làm tại chỗ (YM) tốt, thời gian học hợp lý Chọn chương trình Canada thì đây là vấn đề không thể tránh. Việc làm và YM là hai khía cạnh có ảnh hưởng mạnh nhưng độc lập. Nhiều người có thẻ permanent nhưng không phát triển nghề tốt, hoặc làm việc ở quốc gia xa lạ mà không có tình trạng cư trú lâu dài thì cũng khó chịu. Ai đi du học hay định cư chắc hiểu điều này. Chương trình Dal có hai lợi thế: bắt đầu sớm, khai giảng hè tháng 6, thời gian chương trình không quá dài (chưa tới 2 năm), tốt nghiệp sớm có thể đi làm sớm, điều này quan trọng vì chính sách YM thay đổi từng ngày. Thứ hai là chính sách YM tỉnh NS thân thiện, chỉ cần có offer làm việc là rất thuận lợi. Nếu không muốn ở Halifax lâu, với nguồn việc ở Toronto, bạn có thể chuyển tới đó để phát triển. Tóm lại đây là lựa chọn có thể tiến lên hoặc lùi bước đều phù hợp. Trên đây là một số nhận xét trước khi mình nhập học!

Thực ra trước đây tôi rất thích các trường ở Mỹ, nhưng một cách vô thức tôi lại có duyên không thể tách rời với IESE... Năm 2019, khi tham gia tour QS đầu tiên, tôi đã gặp chị tuyển sinh phụ trách khu vực Trung Quốc, chị ấy có phong thái dịu dàng nhưng lại rất thông thái, ấn tượng đầu tiên rất tốt nên tôi đã đưa IESE vào danh sách các trường MBA lựa chọn của mình. Sau đó vì ảnh hưởng của đại dịch, tôi chưa thể bắt đầu hành trình xin MBA, nhưng cảm thấy không thể trì hoãn nữa, nên cuối năm 2021 tôi chính thức bắt tay vào chuẩn bị. **Bài luận** Bài luận của IESE không khó, nhưng tôi đã viết rất chân thành và dồn hết tâm huyết... **1. Người bạn ngưỡng mộ là ai và tại sao?**\ Suy nghĩ rất kỹ, cuối cùng tôi chọn nhân vật trong câu chuyện là người thân của mình. Tôi muốn truyền tải trong bài luận về hành trình vượt khó của người thân, và lòng dũng cảm cùng quyết tâm không chịu khuất phục mà tôi đã thấm nhuần từ nhỏ và trở thành một phần không thể tách rời trong con người tôi. Đây cũng là cách tôi diễn giải tính cách bản thân và thể hiện sự nhớ thương sâu sắc với người thân. Cuối bài, tôi viết:\ Cuộc đời ông kết thúc, nhưng tôi vẫn tin ông có thể rút được niềm an ủi gián tiếp từ những khám phá cuộc sống của tôi. **2. Mục tiêu nghề nghiệp**\ Tôi đã làm việc cho tổ chức quốc tế 4 năm, nhưng mô hình làm việc truyền thống dần khiến tôi mệt mỏi. Công việc lặp đi lặp lại hàng ngày khiến tôi như một con quay nhỏ không ngừng xoay, bận rộn không ngừng nhưng không tìm thấy giá trị tồn tại của bản thân, cho đến khi tôi tiếp xúc với tư vấn chuyển đổi số, như mở được cánh cửa đến một thế giới mới.\ Sau đó, tôi làm tư vấn chuyển đổi số được hai năm, cảm nhận rất sâu sắc mình có niềm đam mê lớn với sự phát triển doanh nghiệp trong xu hướng số hóa, nhưng cũng thường xuyên gặp nhiều vấn đề quản lý mà công nghệ số không thể giải quyết... Chuyển đổi số không chỉ là ứng dụng kỹ thuật số, mà còn là thích nghi mô hình kinh doanh, mô hình vận hành và chuyển biến cách tư duy. Vì vậy tôi nghĩ MBA sẽ giúp tôi khắc phục những thiếu sót về quản lý tổng quát. Sau MBA, tôi muốn tiếp tục làm tư vấn chuyển đổi số, nhưng không dừng lại ở mảng ứng dụng kỹ thuật hiện tại, mà là ở cấp độ chiến lược dài hạn. **3. Bài luận tùy chọn**\ Tôi chọn dùng bài luận tùy chọn để làm nổi bật các thông tin bổ sung như chứng chỉ, kinh nghiệm làm việc, bởi điểm GMAT của tôi không đủ sức cạnh tranh tuyệt đối nên cần giải thích kỹ năng phân tích của mình thực sự đủ tốt.\ Hai chứng chỉ tài chính Cxx đã giúp tôi rất nhiều; kết hợp với kinh nghiệm làm việc trong bộ phận tài chính đầu tư của tổ chức quốc tế và kinh nghiệm tư vấn chuyển đổi số rất phù hợp để bù đắp cho điểm GMAT chưa cao. **4. Bài luận xin học bổng** Bài luận xin học bổng có hai khía cạnh then chốt... Tôi nghĩ vừa phải giải thích rằng "Tôi mạnh mẽ, xứng đáng có học bổng của bạn" vừa phải nói lên "Tôi hơi khó khăn về tài chính, học bổng rất quan trọng với tôi".\ Vì vậy ở phần đầu, tôi tập trung nhấn mạnh khái niệm tạo tác động (impact-making), kết hợp với hai giai đoạn kinh nghiệm làm việc (giai đoạn đầu là công việc tài chính đầu tư trong tổ chức quốc tế giúp các quốc gia thế giới thứ ba đầu tư xây dựng, nâng cao năng lực giáo dục, y tế, bảo vệ môi trường cho người dân địa phương; giai đoạn hai là công việc chuyển đổi số giúp doanh nghiệp và cá nhân có khả năng đối mặt với môi trường kinh doanh phức tạp và biến đổi); đưa ra các ví dụ cụ thể:\ "Tôi may mắn được làm việc trong hai lĩnh vực định hướng tạo tác động xã hội. Mục tiêu cụ thể của hai lĩnh vực có thể khác nhau, nhưng cốt lõi của việc tạo ra tác động là giống nhau: phát triển xã hội và mang lại lợi ích cho cuộc sống con người, điều này đã hình thành cho tôi trở thành một chuyên gia có trách nhiệm xã hội."\ Tiếp theo, tôi viết về những đóng góp của hai giai đoạn kinh nghiệm này đối với cộng đồng IESE. Ví dụ như tận dụng mạng lưới quan hệ của mình để mời các chuyên gia tổ chức quốc tế đến diễn thuyết, chia sẻ về con đường phát triển và kinh nghiệm của tổ chức quốc tế cho các bạn học; hoặc tôi có thể dạy các bạn viết code để phát triển các robot nhỏ, hoặc giới thiệu các thành công và thất bại của chuyển đổi số ở các doanh nghiệp Trung Quốc.\ Đó là phần "Tôi xứng đáng với học bổng của bạn".\ Còn về phần "Tôi cần học bổng của bạn", tôi đề cập đến cú sốc đột ngột gia đình tôi phải chịu khi người thân qua đời. Có thể thấy bài luận đã có một chuỗi câu chuyện khá hoàn chỉnh.

**Thông tin cá nhân:** Tốt nghiệp đại học 211, GPA thuộc top 3 chuyên ngành, nhận học bổng quốc gia, GMAT 750, TOEFL 114. Có 10 năm kinh nghiệm làm việc (tư vấn + M&A). **Tự nộp hồ sơ hoàn toàn DIY:** Lý do không thuê tư vấn: 1. Vẫn còn nhiều băn khoăn về việc có nên học MBA hay không, không muốn đầu tư quá nhiều chi phí cho quá trình xin học; 2. Có hỏi qua một đến hai công ty tư vấn, nhưng do thói quen làm việc của bản thân, thêm khâu trao đổi với tư vấn sẽ làm giảm hiệu quả công việc; 3. Cũng có nhiều lo ngại về chất lượng tư vấn, nghe nói nhiều ứng viên bị tư vấn không uy tín dẫn dắt sai lệch; 4. Quá trình xin học nhận thấy cộng đồng MBA có rất nhiều nguồn tài nguyên miễn phí, mà muốn học MBA thì phải xây dựng mạng lưới quan hệ, vậy tại sao không bắt đầu thực hành khai thác tài nguyên ngay từ lúc xin học. Rõ ràng, biết tận dụng nguồn lực là một khả năng lãnh đạo; 5. Tự đánh giá khả năng viết tiếng Anh tốt, thậm chí còn háo hức viết bài luận. Trường xin học vòng 1: Wharton, Sloan, Kellogg, Tuck, Darden, Ross, Johnson Trường đỗ: Wharton, Kellogg (có học bổng $), Tuck (học bổng lớn $$$), Darden (học bổng $$ + một suất học bổng toàn phần danh giá nhất Darden - là người Trung Quốc duy nhất năm đó), Ross (học bổng $), Johnson (học bổng $$) **Về tiếng Anh và GMAT/TOEFL:** Bản thân tiếng Anh khá tốt, từ cấp 3 đã từng đạt nhiều giải thưởng thuyết trình tiếng Anh, đọc nhiều tiểu thuyết và sách không hư cấu tiếng Anh bản gốc, công việc thường xuyên tiếp xúc với sếp người Mỹ nên nói tiếng Anh nhiều. Mình khuyên mọi người nên coi trọng học tiếng Anh sớm, vì yêu cầu tiếng Anh của MBA không chỉ dừng lại ở điểm G/T, tiếng Anh rất quan trọng trong học case và tìm việc sau này. **Phản bác các tin đồn sai lệch khi xin học:** - Xin học MBA khó vì xuất thân đại lục: Thực ra không phải do xuất thân đại lục mà khó, mà là thiếu kinh nghiệm đa dạng và xuyên văn hóa hoặc tiếng Anh không đủ tốt. Quy trình tuyển sinh MBA bắt đầu từ ngay ngày đầu hoặc trước khi khai giảng, không có thời gian để học tiếng Anh, tiếng Anh kém là rào cản lớn khi tìm việc sau này. Phương pháp giảng dạy chính là case method, nên trường muốn tạo lớp đa dạng để mọi người chia sẻ nhiều góc nhìn, tiếng Anh kém sẽ khó đóng góp trong lớp. Một số trường như HBS, Wharton không chỉ chấp nhận điểm TOEFL mà còn yêu cầu bạn giải thích khả năng và môi trường sử dụng tiếng Anh thường ngày trong hồ sơ. Vậy nên hãy coi trọng học tiếng Anh từ đầu. - Ứng viên lớn tuổi khó đỗ: Ngoài kinh nghiệm bản thân, mình cũng biết vài ứng viên lớn tuổi xuất sắc, không thấy khó hơn người khác. Mặc dù số lượng ứng viên lớn tuổi ít hơn trung bình, nhưng tỷ lệ đỗ thì khá tương đương. Thực tế, ứng viên lớn tuổi thường có nhiều kinh nghiệm lãnh đạo hơn, đóng góp được nhiều hơn. - GMAT quyết định tất cả: GMAT chỉ là một phần của hồ sơ. Ứng viên có điểm GMAT thấp, đặc biệt không có nền tảng giáo dục Mỹ, trường sẽ phải chấp nhận rủi ro khi nhận bạn, nên bạn cần thể hiện mình có sức sống trí tuệ tốt. Có nhiều trường hợp người Trung Quốc với khoảng 700 GMAT đã đỗ M7 và S16 thành công. - Hãy cẩn trọng với các bài quảng cáo của các công ty tư vấn: Rất nhiều bài viết quảng cáo xem ứng viên rất bình thường, đỗ trường này trường kia hoàn toàn nhờ công tư vấn; hoặc chỉ nêu một phần hồ sơ không nói hết điểm đặc biệt của ứng viên, khiến bạn thấy ai cũng được đưa vào trường top. Khi hiểu rõ câu chuyện thì hoàn toàn khác, nhiều ứng viên rất xuất sắc, những bài viết đó hết sức gây hiểu lầm. Thậm chí có những lời khuyên từ các tư vấn viên nổi tiếng còn rất sai. Ví dụ, vài ngày trước sau khi có phỏng vấn Wharton R2, mình đọc một bài của một cố vấn cấp cao tại tổ chức đắt tiền nổi tiếng, nói rằng người Trung Quốc trong buổi nhóm phỏng vấn Wharton bị đánh giá là “quá hiền” và không dám “tỏa sáng”, khuyến khích học viên phải “sắc bén, kỹ tính, nổi bật mới đỗ”. Bài viết khiến mình choáng, cố vấn này hiểu sai hoàn toàn về buổi phỏng vấn TBD của Wharton mà vẫn hướng dẫn sai học viên. Thực tế, TBD của Wharton nhằm cải thiện danh tiếng căng thẳng cạnh tranh của trường, không phải để chọn ai nổi bật mà là để loại những người tự mãn, cho rằng mình hơn người và muốn “chiến thắng”. Mục tiêu là bao dung và giúp đồng đội. Mình tham gia hơn mười buổi giả lập phỏng vấn Wharton ở nhiều nhóm, mọi quốc gia đều thân thiện và hòa hợp, mọi người đều thông minh hơn các cố vấn kia rất nhiều. **Chia sẻ kinh nghiệm trong quá trình xin học:** - Nếu xin vòng 1, cố gắng tham gia các hội nghị đa dạng kéo dài 2-3 ngày của các trường như Tuck, Darden, Ross và Johnson, cũng như Women in Business Conference các trường này; mình đã dự cả, chương trình tương tự các hoạt động dành cho sinh viên đã trúng tuyển như Day at Kellogg (DaK). Các hội nghị này cần xin trước (thường gửi CV + bài luận), rất đáng giá, nhiều trường miễn phí lệ phí xin học cho người tham dự, đây là dịp tuyệt vời để tương tác sâu với cán bộ tuyển sinh, gặp gỡ cựu sinh viên và sinh viên hiện tại, đồng thời làm quen bạn học tương lai. Theo kinh nghiệm mình, hầu hết người tham dự sau quá trình sàng lọc ban đầu đều được nhận. - Về bài luận, mình tin rằng sau quá trình suy ngẫm sâu sắc và đôi khi đau đớn, ai cũng có thể tìm ra câu chuyện hay. Ở vòng 2, mình giúp một người bạn có hoàn cảnh rất đặc biệt khai thác câu chuyện rất kỹ (vì là bạn lâu năm nên mới nhiệt tình giúp, nói thật, quá trình đó còn áp lực hơn cả tự làm hồ sơ bản thân). Bạn ấy xin Darden, Tuck, Wharton, HBS vòng 2, hiện ngoài HBS đều được phỏng vấn. - Networking với cựu sinh viên thì rõ rồi, mình cũng khuyên nên kết bạn với các ứng viên khác, trao đổi kinh nghiệm. Dù mình đi theo cách DIY, nhưng trong quá trình vẫn kết nối được 2-3 người bạn đồng hành, cùng học hỏi, chia sẻ và động viên nhau rất nhiều. Tất nhiên bạn cũng sẽ gặp không ít ứng viên thiếu nghiêm túc, thiếu lịch sự, không muốn nỗ lực mà chỉ muốn nhờ vả, nên hãy tránh xa sớm.

Kết thúc một năm 2021 với nhiều thăng trầm, nhận được MBA 2 năm của Kellogg, từ lúc khởi đầu đầy khí thế cho đến những lúc hoang mang, nghi ngờ, rồi cuối cùng là một tia sáng le lói phía trước, không thể không nói rằng năm nay đã khiến tôi suy nghĩ và hành động rất nhiều, đồng thời cũng là một khởi đầu tốt đẹp cho tuổi 30 của mình. **Bối cảnh:** Tốt nghiệp đại học chuyên ngành Tài chính tại trường thuộc nhóm 211, có bằng MPP thuộc top 20 Mỹ, từng làm tư vấn quản lý cho 4 công ty trong nước hàng đầu, điểm GRE 334, được miễn IELTS, có kinh nghiệm khởi nghiệp. **Động cơ nộp hồ sơ:** Tôi là sinh viên tỉnh Sơn Đông, năm 2011 Sơn Đông vẫn còn rất khắt khe trong việc xét nguyện vọng đại học, nếu không đỗ nguyện vọng 1 thì nguyện vọng 2 gần như không được nhận, tôi chỉ thiếu đúng 1 điểm so với nguyện vọng 1 và phải lựa chọn một trường 211 mà bản thân không thật sự hài lòng (không có ý xúc phạm). Vì vậy 50% lý do là để chứng minh bản thân; hơn nữa, mức lương ở 4 công ty tư vấn trong nước khá thấp, dù có nhảy việc cũng không tăng nhiều. **Quá trình ứng tuyển:** Bắt đầu ôn tập GRE từ tháng 3/2021. Vì đã từng thi và đạt 331, nên lần này cũng khá thuận lợi, và tôi đạt điểm như mong muốn vào tháng 6. Sau đó, phần lớn thời gian tôi dành cho việc viết bài luận. Tôi đã nộp hồ sơ vào HSW + Kellogg + Yale + Haas + Said với mục tiêu rất rõ ràng: không vào được các trường hàng đầu/top chương trình thì không đi học MBA vì học phí rất đắt. Tôi đã thuê dịch vụ trung gian với giá khá cao, họ chủ yếu quảng cáo có huấn luyện viên từ HBS, nhìn chung tôi đánh giá khoảng 7 điểm vì đã đỗ, nhưng rõ ràng giá cả thật đắt, không còn cách nào khác vì họ đánh trúng tâm lý người ta. Việc viết luận tốn khá nhiều thời gian, tôi không dám nói mình viết xuất sắc vì chỉ có 2 thư mời. Nhưng kinh nghiệm của tôi là, có thể phóng đại câu chuyện nhưng phải hợp lý, và phần cốt lõi đừng nên thổi phồng; cốt lõi chính là "dấu ấn" cá nhân, ví dụ tôi nhấn mạnh ở sự kiên trì, vì tôi thật sự luôn có tâm trạng "không phục không nản" với nhiều chuyện, rồi minh họa bằng những ví dụ cụ thể. Ngoài ra, nếu có thời gian, mọi người nên đọc thêm các sách viết luận hoặc các tác phẩm kinh điển, phổ biến của phương Tây để văn phong không quá mang chiều hướng phương Đông. Tôi từng trích dẫn một câu rất phổ biến với người Mỹ, đại ý là "hãy chấp nhận bình thản những điều không thay đổi được trong cuộc sống". Bạn không thể hoàn toàn dựa vào dịch vụ trung gian, họ chỉ giúp bạn đạt mức 60%, còn những câu văn hay ý tưởng nổi bật phải do bạn tự tạo ra. Tôi đã phỏng vấn ở Said, Kellogg và Haas. Đối với phỏng vấn Kira, tải đề và luyện tập liên tục là chìa khóa; người xét tuyển sẽ thấy bạn đã chuẩn bị kỹ càng vì bạn được phép có thời gian chuẩn bị; còn phỏng vấn trực tiếp vòng 2 thì cần linh động vận dụng vài câu chuyện cá nhân chính, nên thân mật trò chuyện, tránh nói như đang học thuộc, có thể thêm các từ nối như "like", "you know", "I would say..." để câu chuyện tự nhiên hơn. Cũng cần tinh ý, nếu bạn kể một đoạn dài về lý do thích bóng đá "vì 123...", mà người phỏng vấn chỉ lơ đi thì đừng kể nữa. Phỏng vấn kiểu đối thoại là bạn nói một câu, quan sát phản ứng của đối phương, nếu họ hứng thú thì nói sâu hơn. Một buổi tối đầu tháng 12 khi đang nằm ở nhà, tôi nhận được email từ Kellogg, mở ra là một video chúc mừng đã được ghi sẵn, rất vui nhưng không quá phấn khích, giống nhiều người khác, sau một năm chuẩn bị, vừa mệt vừa thấy đây là kết quả xứng đáng. **Tổng kết:** Nói chung, kết quả này là trong tầm với của tôi, không phải trường an toàn cũng không phải đánh may rủi; tôi cũng không mơ đến đột phá may mắn vào HSW, vì sau kỳ thi đại học tôi vốn là người bi quan, lại là nam châu Á, nên khá hài lòng, còn tương lai thì rất khả quan. Bước tiếp theo có thể sẽ tiếp tục tìm việc tư vấn, vì Kellogg luôn được xem là YYDS trong ngành tư vấn. Tôi dự định sẽ làm một thời gian tại Mỹ hoặc Trung Quốc cho một công ty tư vấn như MBB hoặc mức lương tương đương, rồi tính tiếp. **Một vài cảm nghĩ:** 1. Người ta thực sự là một phần của gia đình, không sống tách biệt. Cùng học chương trình MPP trường danh tiếng, có người là thiên tài thi đại học mỗi tỉnh, có người gia đình giàu có ở Mỹ, đôi lúc thấy không công bằng nhưng nghĩ kỹ lại thấy cũng công bằng. Giống như người mẫu tuyết Vũ Cẩm Đường, dù cô ấy và mẹ cô ấy xuất sắc, nếu bà ngoại là nông dân bình thường thì cô ấy có thể chỉ là một học sinh bình thường thi cử cạnh tranh ở Bắc Kinh, một đứa trẻ giỏi một chút và có năng khiếu thể thao ở hàng xóm thôi. Hay nói cách khác, nếu không có các yếu tố đó, cũng sẽ không có cô ấy, vì cô ấy là người lai. 2. Thế hệ ba mươi tuổi phải đứng vững về nguyên tắc xử thế, phẩm chất đạo đức. Thời đại này để vừa có sự nghiệp vừa có gia đình vững chắc thật sự rất khó. Năm 2022 là năm tôi 30 tuổi, cũng là năm ba tôi tròn 60, đồng thời là năm cuộc đời tôi mở ra hy vọng mới hoặc nói đúng hơn là sự bất định. Mong rằng tuổi 30 của tôi sẽ thông thái hơn, kiên cường hơn, bao dung hơn, để tôi có thể tự hào và không hối tiếc. 3. Mỗi người đều có niềm tự hào riêng, tự kiểm điểm lại bản thân, tôi thấy điểm tự hào lớn nhất của tôi hay các bạn giống tôi là “không chịu khuất phục”. Nếu cha mẹ không ủng hộ tôi đi học, tôi cũng sẽ vay tiền để học, bởi tôi luôn tin rằng tôi không chỉ có thế. Bánh xe lịch sử quay không ngừng, cá nhân bị cuốn trong những ám ảnh của quá khứ và con sóng lịch sử. Chỉ mong gia đình khỏe mạnh, công sức được đền đáp, và giữ được sự uất giận.

Đây là lần đầu mình viết bài, chủ yếu là để tri ân các bạn trong diễn đàn. Dù là quá trình học GMAT hay chuẩn bị hồ sơ phỏng vấn, mình đều học hỏi rất nhiều kinh nghiệm từ các anh chị đi trước trong diễn đàn! Xin cảm ơn mọi người! **Thông tin cá nhân:** * Trình độ học vấn: Cử nhân và thạc sĩ tại một trong hai trường đại học hàng đầu trong nước, chưa từng đi du học * GMAT chuẩn bị có hạn, chỉ thi 2 lần, lần đầu được 640, lần hai được 680 * Công việc: Làm sales và marketing cho công ty thuộc top 500 doanh nghiệp lớn nhất thế giới trong ngành y tế, đã làm được 6 năm * Mục tiêu: MBA tại CEIBS; không xét đến các trường khác trong nước, từng phân vân xin học MBA tốt hơn ở Mỹ nhưng vì dịch bệnh và một số lý do nên bỏ qua **Chuẩn bị GMAT:** Phần thi GMAT là khó khăn nhất trong toàn bộ quá trình với mình. Là người vốn đọc tiếng Trung cũng không tốt, nên việc đọc nhanh tiếng Anh lại càng thử thách hơn rất nhiều. Dù mình có lợi thế về phần dữ liệu và logic, nhưng do khả năng đọc hạn chế và yêu cầu làm bài nhanh của GMAT, phần verbal với mình thực sự rất thử thách. Thêm nữa, công việc khá bận, hầu như ngày nào cũng phải tăng ca, chỉ có cuối tuần là có thời gian học tập bài bản hơn. Trong hoàn cảnh đó, mình bắt đầu bằng việc đăng ký khóa học GMAT trực tuyến ghi hình trước để làm quen, rồi tới tháng 7-8 đăng ký học một kèm một online. Cảm ơn các thầy cô rất nhiều vì sự hỗ trợ tận tình, mình tiến bộ rõ rệt, nhất là khi làm bài. Ví dụ với phần SC, mình có tạo một cuốn sổ tổng hợp lỗi sai, sửa từng câu, phân tích kỹ các lựa chọn và dạng sai để nâng cao trình độ. Với phần RC, khi tìm ra phương pháp đọc phù hợp, chỉ còn việc luyện tập thường xuyên. Trước kỳ thi mình ép bản thân đọc 2 bài mỗi ngày, ban đầu là OG, sau đó là PREP 7, 8, 12. Phần CR của mình chủ yếu yếu ở tốc độ đọc nên mình không tập trung nhiều. QA là điểm mạnh, mình đặt mục tiêu điểm tối đa nên trước thi tập trung học từ vựng mới, làm đề thi thử và phân tích lỗi sai. Một mẹo cuối cùng là vài ngày trước thi phải duy trì tần suất luyện đề đều đặn. Mình mua đầy đủ test PREP trên hệ thống, thi thử 3-4 bộ trước ngày thi (ít nhất 2 bộ hoàn toàn mới). Mình có thời gian thi đầu tiên vào kì nghỉ Quốc khánh 1/10, được 640 điểm, lúc đó hơi bị hụt hẫng. May mắn cô giáo tuyển sinh của CEIBS an ủi điểm 640 đã ở mức đầu vào của trường, dù là điểm thấp nhất nhưng vẫn được chấp nhận. Sau đó mình tập luyện kĩ hơn với quỹ thời gian hạn chế, tận dụng kỳ nghỉ Giáng Sinh xin nghỉ để thi lại vào trưa 31/12, đạt 680 điểm. Vì cô giáo của CEIBS khuyên nộp hồ sơ đợt 2, mình cũng nghĩ điểm GMAT tăng thêm sẽ không đáng công nên dừng lại ở đó. **Giai đoạn xin học:** Vì điểm GMAT ra đúng ngày 31/12, hạn nộp hồ sơ đợt 2 là 05/01 nên thời gian rất gấp. Ở đây mình đặc biệt cảm ơn các thầy cô và đại sứ sinh viên của CEIBS! Mọi người rất nhiệt tình hỗ trợ, ngày experience day mình tham gia rất hữu ích khi được trò chuyện trực tiếp với các đại sứ và hỏi thăm các thầy cô về lời khuyên làm hồ sơ. Họ đã cho mình nhiều lời khuyên quý giá! Một số giấy tờ nộp muộn cũng được xử lý nhờ sự phối hợp kịp thời. Nhưng quan trọng nhất vẫn là mình phải xác định rõ mục đích học MBA và các mục tiêu ngắn hạn, dài hạn. May mắn mình đã suy nghĩ khá rõ ràng từ trước, xác định mình muốn phát triển trong ngành y tế, đồng thời cũng tìm hiểu thêm về ứng dụng AI trong ngành này, thấy đây là hướng đi rất tiềm năng. Mình hy vọng trở thành một nhà lãnh đạo doanh nghiệp quản lý công ty áp dụng AI trong y tế. Trên cơ sở đó, mình phân tích kỹ mục tiêu ngắn hạn - dài hạn, lý do chọn mục tiêu đó và vì sao MBA sẽ giúp mình hiện thực hóa được mục tiêu. Tất nhiên suy nghĩ bản thân chưa đủ, dù thời gian rất gấp, mình vẫn nhanh chóng gửi bản thảo essay đầu tiên cho 2 người viết thư giới thiệu để họ giúp chỉnh sửa logic trình bày. Hai người viết thư giới thiệu đã cho mình nhiều góp ý chân thành trong kỳ nghỉ Tết Dương Lịch! Một phần nữa là mình sắp xếp lại CV và kinh nghiệm bản thân, liệt kê ra hết các câu chuyện trong đời để làm ví dụ minh họa cho essay mềm dẻo hơn. Vì có essay nói về kỹ năng lãnh đạo, về các thử thách cá nhân đều cần các câu chuyện thực tế thể hiện năng lực và phẩm chất của mình. Mình viết ra chi tiết các câu chuyện quan trọng, liên kết chúng với những phẩm chất, kỹ năng nổi bật để chắt lọc đưa vào essay. Mình cũng cảm ơn người giới thiệu đã đọc những câu chuyện mình truyền tải, giúp chỉnh sửa cho mượt mà từ góc nhìn người ngoài. Sau khi chuẩn bị xong 2 phần chính đó, phần việc còn lại chủ yếu là điền các mẫu đơn đăng ký. Cuối cùng mình nộp hồ sơ ngày 04/01. **Giai đoạn phỏng vấn:** Về thời điểm phỏng vấn, thường chỉ khoảng chưa tới một tuần sau khi người giới thiệu nộp thư giới thiệu là mình nhận được lịch. Tuy nhiên vì mình đi công tác liên tục nên đã xin dời lịch phỏng vấn sớm hơn. Thời gian chuẩn bị gấp gáp chỉ còn 3 ngày, còn phải tăng ca làm việc hàng ngày nữa nên khá áp lực. Phỏng vấn khoảng 30 phút hơn, có 2 người phỏng vấn, một là giáo sư, một là thầy cô tuyển sinh. May mắn là khi viết essay mình đã sắp xếp khá đầy đủ các câu chuyện, cũng chuẩn bị lý do học MBA, nên phần này giúp giảm thiểu thời gian chuẩn bị phỏng vấn. Mình tìm đọc tất cả bài viết trên diễn đàn về phỏng vấn CEIBS, tổng hợp các câu hỏi thường gặp và soạn sẵn câu trả lời để luyện tập, bao gồm cả chuẩn bị giới thiệu bản thân. Ngày phỏng vấn thực tế mình không tự tin lắm. Do phải tham gia họp ở công ty nên đến hơi trễ, vào phòng phỏng vấn khá vội. Thêm nữa thời gian ôn tập hạn chế nên có một số câu hỏi mình không kịp chuẩn bị kỹ, nên câu trả lời chưa trọn vẹn, chưa thật sự rõ ràng và ngắn gọn. Mình nghĩ câu trả lời tốt đầu tiên phải có logic mạch lạc. Cách nói theo kiểu tổng-quan-cụ-thể-tổng kết là rất hữu ích tránh nói lan man. Mình nhớ có vài câu trả lời chưa đạt được độ súc tích, rõ ràng theo kiểu đó. Một số câu hỏi mình ấn tượng nhất: 1. Nếu lần này không nhận được offer từ CEIBS bạn sẽ làm gì? — Mình lại không chuẩn bị câu hỏi này trước. 2. Những điểm yếu và khuyết điểm của bạn là gì? 3. Chi tiết về các dự án trong công ty, cách triển khai, các khó khăn gặp phải, KPI của dự án… rõ ràng phỏng vấn viên đã xem qua CV mình. 4. Thất bại lớn nhất bạn từng gặp là gì? Bạn đã ứng phó thế nào? 5. Phần hỏi lại sau phỏng vấn — Mình lại không chuẩn bị trước phần này… Ngoài ra nếu mình có sở thích nào đặc biệt thì nên chủ động nhắc tới, ví dụ khi giới thiệu bản thân mình có nói mình thích múa thì phỏng vấn viên rất quan tâm. **Kết quả:** Sau phỏng vấn mình hơi lo lắng vì cảm thấy không tốt lắm. Nhưng may mắn là trước Tết Nguyên đán mình đã nhận được offer! Đồng thời còn được cấp học bổng nữa. Mình rất vui, có lẽ CEIBS cân nhắc dựa trên hồ sơ, điểm GMAT, kết quả phỏng vấn một cách tổng thể. Rất mong chờ nhập học! Hy vọng những chia sẻ trên phần nào giúp ích và làm tham khảo cho mọi người! Cuối cùng mình đặc biệt cảm ơn các thầy cô tuyển sinh CEIBS, các bạn đồng môn! Cảm ơn đặc biệt người viết thư giới thiệu đã thức khuya cùng mình chạy deadline, và những người bạn luôn ủng hộ mình theo học MBA!

Tình hình cơ bản của tác giả như sau: * Trường top 3 châu Á, GPA nằm trong top 10%; * GMAT 740, được miễn TOEFL; * Kinh nghiệm làm việc ở ngân hàng đầu tư (IBD) của ngân hàng nước ngoài hàng đầu và công ty PE hàng đầu nước ngoài; * Tương lai muốn làm đầu tư thị trường thứ cấp. Những lý do chính khiến tác giả đắn đo không biết có nên đi CBS hay không bao gồm: * Không có học bổng, chi phí cơ hội cho hai năm học quá lớn, bao gồm mất lương hai năm và khoảng thời gian tích lũy kinh nghiệm; * Mặc dù chương trình đầu tư giá trị (value investing) của CBS rất tốt, nhưng ngành quản lý đầu tư (IM) nói chung vẫn rất cạnh tranh. Dù tác giả tự tin về kinh nghiệm làm việc nhưng không chắc sau hai năm có thể tìm được vị trí long-only; * Nền tảng công việc hiện tại đã rất tốt, dù là PE không phải IM như mong muốn; sau khi học xong chưa chắc đã tìm được công việc ở một nền tảng tương đương; * Thương hiệu CBS có thể yếu hơn Harvard Business School (HS) một chút, tác giả đã nộp đơn vào HS nhưng không đậu; đang cân nhắc xem việc nộp lại MBA có giá trị gì với bản thân không: * Tăng thêm kinh nghiệm sống và học tập ở nước ngoài, chưa từng sống và học ở Mỹ nên cảm thấy đó là một tiếc nuối trong đời, coi như một khát khao; * Có cơ hội tiếp cận tuyển dụng ngành quản lý đầu tư (IM); dù đang làm PE nhưng nhận thấy chuyển từ PE sang IM không dễ dàng. Các anh chị alumni và bạn bè có thể cho mình vài lời khuyên được không?

Thời gian biểu: * Tôi đăng ký R2 * 15.01 nộp hồ sơ trực tuyến * 10.02 phỏng vấn * 21.02 nhận được thư mời nhập học Chúc mọi người may mắn nhé!

Mới nhận được thư mời học MBA từ Đại học Imperial College London, cuối cùng mình cũng có thể tổng kết lại hành trình đầy khó khăn trong việc xin học MBA kỳ mùa thu 2021 tại Anh. Mình bắt đầu nộp hồ sơ từ đầu năm 2021. Trung học ở Thượng Hải, lấy được hộ khẩu qua học tập đồng thời nâng cao trình độ học vấn. Mình đã tham khảo rất nhiều cố vấn du học, không dưới 10 người nói rằng nền tảng đại học của mình quá yếu, là sinh viên hai trường đại học thường (không phải trường TOP), GPA chỉ 2.7 (thang điểm 5), với nền tảng trường và điểm số này thì không thể nào đỗ được, cùng lắm là học một trường khoảng thứ hạng 200 trong bảng xếp hạng để dễ xin hộ khẩu thôi. Nhìn lại thì thấy họ thường dựa vào điểm chuẩn hóa rồi vội kết luận, đồng thời cố tình làm giảm sự tự tin của học viên để tăng tỷ lệ đỗ. Nhưng thực tế, các trường sẽ đánh giá toàn diện năng lực của ứng viên. Vì vậy lúc đó mình chỉ nộp vào các trường nằm trong top 100 QS thế giới, và dự phòng ở vài trường kinh doanh top 300 QS. Không ngờ chỉ vào tháng 3 đã nhận được offer từ trường được cố vấn đánh giá là tốt nhất lúc đó - Đại học Warwick. Sau đó mình tiếp tục nỗ lực và bất ngờ nhận được offer từ Imperial College. Dưới đây là danh sách các trường mình đã nộp hồ sơ trong nửa đầu 2021 (15 trường tại Anh + 1 trường ở Hồng Kông), kèm học phí và kết quả offer: | Bảng xếp hạng QS | Trường đại học | Học phí (£) | Học phí (VNĐ) | Đỗ hay không | |------------------|--------------------------|-------------|----------------------|--------------| | 8 | Imperial College London | 54,500 | 492,680,000 | √ | | 20 | University of Edinburgh | 34,200 | 309,168,000 | x | | 27 | University of Manchester | 45,000 | 406,800,000 | √ | | 34 | Hong Kong University of Science and Technology | 50,717 | 458,486,000 | x | | 62 | University of Warwick | 43,950 | 397,308,000 | √ | | 77 | University of Glasgow | 29,300 | 264,872,000 | √ | | 86 | Durham University | 33,000 | 298,320,000 | x | | 87 | University of Birmingham | 22,590 | 204,214,000 | x | | 91 | University of Leeds | 30,750 | 277,980,000 | √ | | 93 | University of Sheffield | 21,250 | 192,100,000 | x | | 99 | University of Nottingham | 25,000 | 226,000,000 | x | | 135 | Lancaster University | 33,000 | 298,320,000 | x | | 152 | Newcastle University | 24,600 | 222,384,000 | √ | | 181 | University of Liverpool | 28,000 | 253,120,000 | x | | 226 | Loughborough University | 28,800 | 260,352,000 | √ | | 300 | University of Strathclyde | 31,450 | 284,308,000 | √ | Trong nửa năm chuẩn bị hồ sơ và phỏng vấn, mình có cơ hội suy ngẫm lại về hành trình cuộc sống sau tốt nghiệp. Qua 6 tháng nỗ lực, mình rút ra một vài bài học hữu ích, mong rằng sẽ giúp ích cho những bạn có nền tảng đại học thường như mình mà muốn vượt lên. 1. Từ chối những lời thao túng tâm lý (PUA), tin tưởng vào bản thân nhé, bạn có thể làm được vì bạn nghĩ là bạn có thể. Mình đã hỏi rất nhiều cố vấn, có vài người còn nói rằng trường mình nên nhắm đến là Đông Anglia (University of East Anglia) hoặc trường trong nhóm QS 200-300 thôi. 2. Giáo dục đại học cao cấp cũng có bản chất là một mô hình kinh doanh. Cơ hội nào dành cho sinh viên có nền tảng hai trường thường muốn lội ngược dòng? 1. Đó là hồ sơ cá nhân độc đáo, khác biệt. 2. Học phí khổng lồ của các trường kinh doanh khiến họ phải hạ thấp một phần tiêu chuẩn để đa dạng hóa tuyển sinh. Mình còn nhiều suy nghĩ muốn chia sẻ, sẽ cập nhật dần.

Trước hết, tôi xin nói ngắn gọn rằng hiện tại tôi đang học chương trình Full-Time MBA tại HKUST. Vào ngày mùng 7 Tết năm ngoái, tôi nhận được thư chấp nhận vào chương trình MBA của HKUST, kèm theo học bổng Jebsen. Khi đó tôi cũng đã nhận được thư chấp nhận của HKU (University of Hong Kong) kèm học bổng, cũng như của Fudan và Jiaotong; một tháng sau tôi tham gia phỏng vấn tại CEIBS (Trung Âu), cũng nhận được offer, cuối cùng dựa vào hoàn cảnh cá nhân và so sánh tổng thể, tôi chọn HKUST. Sau nửa năm học, tôi muốn chia sẻ cảm nhận cũng như tổng kết quá trình xin học. **1. Tại sao lại là HKUST?** Chương trình Full-time MBA của HKUST được đánh giá rất cao tại châu Á và đặc biệt ở Hồng Kông. Trước hết tôi muốn nói về cảm giác chủ quan sau nửa năm học: mỗi khi vào các nhóm WeChat, khi mọi người hỏi tôi học chuyên ngành gì, tôi nói là MBA, câu hỏi tiếp theo thường là “Có phải MBA của HKUST không?”, rất nhiều câu hỏi này đến từ các bạn học tại HKU. Nói kỹ hơn về dữ liệu khách quan: là người học ngành kinh doanh, các công ty lớn tuyển MBA đều xem xét thứ hạng (giá trị chương trình). Thứ hạng tổng thể các trường thường nhìn QS, riêng xếp hạng trường kinh doanh, đặc biệt MBA thì xem FT. MBA Full-time của HKUST đứng thứ 22 thế giới, tương đương với MBA của đại học Oxford, xếp thứ 2 châu Á. Dù từ góc độ châu Á hay toàn cầu thì giá trị của chương trình rất cao. Trường đứng đầu châu Á là CEIBS, nhưng CEIBS chỉ có trường kinh doanh, độ nổi tiếng tổng thể không bằng HKUST. Trường kinh doanh mà không có đại học chủ quản, thực ra khá thiệt thòi, nếu ra khỏi Thượng Hải, ở các nơi trên toàn Trung Quốc hay cả Hồng Kông, phần lớn mọi người nếu không từng xin học MBA thì gần như không biết CEIBS là trường gì. Các bạn học ở HKU thậm chí từng nghĩ CEIBS là một trường ở châu Âu. Khuyên bạn nên cân nhắc tổng thể, nếu không định tới Bắc Mỹ học các trường nhóm M7 hoặc S16, mà muốn học một chương trình MBA giá trị cao, quốc tế hóa thì HKUST là lựa chọn hàng đầu. Nếu bạn đã có nền tảng học tập ở nước ngoài, tốt nghiệp trường danh tiếng và muốn về Trung Quốc đại lục, có thể chọn CEIBS. Tôi xin tóm tắt ngắn về cảm nhận phỏng vấn lúc đó với các trường HKUST, HKU, CEIBS, Fudan và Jiaotong: HKUST: phỏng vấn bởi thầy cô MBAO, không có giáo sư tham gia, hỏi các câu hỏi thường ngày cộng thêm 2-3 câu nhỏ về lĩnh vực chuyên môn; kéo dài khoảng 20 phút, giám khảo rất chuyên nghiệp. Phỏng vấn vào ngày 29 Tết, nhận offer vào mùng 7 Tết, kèm học bổng 12.5 nghìn HKD. HKU: có một giáo sư và một cán bộ AO phỏng vấn, hỏi những câu hỏi thường gặp cộng thêm vài câu chuyên ngành, kéo dài khoảng 30 phút, buổi nói chuyện khá thoải mái; sau 2 tuần có offer, kèm học bổng 200 nghìn HKD. CEIBS: ấn tượng là vòng 3 phỏng vấn vào tháng 3, ban đầu rất tốt bởi thứ hạng họ cao. Phỏng vấn gồm một cô cán bộ tuyển sinh, người mặt râu nhỏ, thấp, tính cách khá thân thiện, và một giáo sư. Tuy nhiên giáo sư phỏng vấn tôi để lại ấn tượng rất tệ. Thứ nhất, trong suốt buổi phỏng vấn ông ấy cứ nhìn điện thoại, khi tôi mới vào chưa nói câu nào ông đã cắm mặt vào điện thoại rồi. Thứ hai, ông ấy là chuyên gia kế toán hoặc tài chính trong khi tôi làm công nghệ cao, ông hoàn toàn không hiểu ngành tôi làm; khi thảo luận về chính sách ảnh hưởng đến người dùng và ngành công nghệ cao, ông chắn chắn nói chính sách không thể tác động tới người dùng và thị trường ngành công nghệ cao. Tôi lúc đó rất bối rối, không hiểu sao không thể ảnh hưởng người dùng, tôi tạm chấp nhận, nhưng không tin thị trường cũng không bị ảnh hưởng. Không biết ông nghĩ sao về việc Alipay IPO thất bại trong năm nay, các ông lớn như Alibaba, Tencent ủng hộ sự giàu có chung, ngành giáo dục đổ vỡ mạnh... Khi nhận được offer CEIBS thì tôi đã nộp cọc HKUST rồi, cộng thêm ấn tượng không tốt về giáo sư, tôi quyết định không đi CEIBS nữa. CEIBS trong mắt tôi lúc đó tụt xuống hẳn. Fudan và Jiaotong: Fudan hỏi khá lâu nhưng tôi cảm giác câu hỏi không đi sâu, có cảm giác hỏi cho có hỏi. Jiaotong phỏng vấn chuyên ngành rất nhiều, câu hỏi nhiều, sâu sắc. Hai trường này hồi đó là lựa chọn dự phòng nên hiện tại ấn tượng với tôi cũng không sâu. **2. Tổng kết việc xin học HKUST** 1. Cần có điểm sáng trong công việc; công ty lớn, dự án lớn hoặc kinh nghiệm khởi nghiệp thành công. Ví dụ lớp tôi có khoảng 1/5 bạn từng làm cho Big Four. 2. Trường đại học trước phải tốt, nếu như tôi mà trường không được xịn thì sao? Phải có thành tích xuất sắc! May mắn cho tôi, đại học tôi học chăm chỉ, điểm GPA khá tốt. Thêm nhiều học bổng và các chứng chỉ giá trị, ít nhất chứng minh được khả năng học tập của mình không có vấn đề. 3. Điểm GMAT phải cao, mục tiêu 700 trở lên, đặc biệt nếu các phần khác bình thường thì GMAT càng phải cao. Lớp tôi cao nhất 790, thấp nhất 670. Thông thường 10% thí sinh toàn cầu đạt được 700 điểm, tôi được 690, nên không còn động lực thi lại. 4. Các chứng chỉ chuyên môn có giá trị, phù hợp như CPA, CFA. 5. IELTS, điều này chủ yếu dành cho các bạn đại lục hoặc những bạn châu Á chưa học chương trình hoàn toàn bằng tiếng Anh. Phần lớn bạn trong lớp tôi không cần chứng chỉ này. Các bạn đại lục phải có điểm 6.5 trở lên, tôi đạt 7 điểm. Thật ra không khó, tôi ôn thi một tháng thôi. Nhưng khi học rồi mới thấy do hạn chế ngôn ngữ, khả năng nói và viết chậm làm mình bị thiệt thòi. Cho nên điểm IELTS không quan trọng bằng việc luyện tập thường xuyên, nói nhiều, viết nhiều. Đạt điểm rồi vẫn phải dùng nhiều. 6. Sự ủng hộ của gia đình và quyết tâm kiên định của chính bạn rất quan trọng. Cuối cùng, học MBA tại HKUST vất vả hơn tôi tưởng rất nhiều. Nửa năm qua trường chỉ tổ chức một lần hoạt động giao lưu vào dịp Giáng sinh, còn lại toàn học tập, thảo luận nhóm, các khóa hướng nghiệp CPD, công việc nhiều hơn cả trung học, căng thẳng hơn cả đi làm. Thành thật mà nói, ngày nào tôi cũng tiếp nhận kiến thức mới, lại còn phải hòa hợp, tranh luận, hợp tác với bạn học đa dạng nền tảng. Giáo sư rất nghiêm khắc, nhưng chính vì điều đó mà giá trị và sự công nhận của chương trình mới cao.

Lần đầu viết bài, mình còn khá mới, nên tổng kết kỹ để đáp lại cộng đồng CD. Tình hình offer: CUHK kèm học bổng 80,000 HKD, HKU LBS track không có học bổng, HKUST kèm học bổng 140,000 HKD, đều là chương trình MBA toàn thời gian. **Thông tin cá nhân:** Mình tốt nghiệp cử nhân trường 985, ngành khoa học tự nhiên (không phải kinh doanh), đã đi làm 4 năm, trong đó 3 năm làm tư vấn quản lý cấp cao (không phải chiến lược, không phải MBB) và 1 năm trong lĩnh vực internet. Chỉ có thể xin học ở Hong Kong vì lý do cá nhân, quá trình chuẩn bị và thi kéo dài khá gấp rút (nhưng cũng rất nhanh), điểm GMAT chưa tới 700 (xấu hổ nên không nói kỹ), IELTS 7.0, GPA 3.4/5.0, nếu quy về thang điểm 4 thì khoảng 3.6/4.0, thông tin nền tảng để bạn tham khảo. **GMAT:** Bắt đầu ôn từ tháng 9, thi lần đầu 11.10, lần hai 03.11, còn gặp tình huống đặc biệt khi thi tại phòng thi Guangzhou Baiyun Guangwai vì phòng thi từ chối cho thi trong ngày do lý do phòng chống dịch, phải chuyển địa điểm gấp rút. Mình làm việc trung bình 10 tiếng mỗi ngày, vừa làm vừa thi rất mệt, tâm lý rất dễ sụp đổ vì nhiều lý do, thuộc dạng cố gắng kiên trì thi xong, tiếng Anh nền tảng khá ổn nhưng 4 năm làm việc trong nước không dùng tiếng Anh nên kỹ năng suy giảm nhiều. Lời khuyên cho những bạn về tâm lý là phải luyện tập thật nhiều để tạo sự tự tin, mình đính kèm bài kinh nghiệm rất hữu ích lúc đó: <https://forum.chasedream.com/forum.php?mod=viewthread&tid=1274400>, đặc biệt phần ghi chú khi làm bài thi. Cuối cùng mặc dù điểm không được đẹp nhưng mình đã cố gắng hết sức. (xin kết thúc than phiền) **IELTS:** Ôn một tuần nên không đáng tham khảo nhiều, tổng kết theo kinh nghiệm luyện thi cùng những bạn đạt 8 điểm: Phải tính trước mục tiêu và điểm mục nhỏ từng phần, trong thời gian ngắn muốn tăng điểm phải đi theo hướng cải thiện tốt hơn. Phần đọc thông thường không khó lắm, nghe có套路 (cách làm) nên cần luyện tập, 1-2 ngày luyện một bài cho quen là được. Viết thì bài nhỏ theo mẫu, ghi nhớ các từ khóa; bài lớn thì biết định dạng rồi thì phải tự suy nghĩ vận dụng. Phần nói là thử thách lớn, các chủ đề rất ít gặp trong cuộc sống hàng ngày như bạn thích thời tiết thế nào, màu sắc yêu thích... chủ yếu kiểm tra tư duy mở rộng, phản xạ, có tức là đề trên bục thi bốc được một chủ đề thì phải nói linh hoạt. Mình vốn kỹ năng phản xạ và nói linh tinh kém nên cố gắng chuẩn bị sẵn các ý để nói, mỗi ngày nghĩ 10 chủ đề, không cần sâu sắc hay đưa quan điểm, kể chuyện cho đủ thời gian, nói thật nhiều đừng ngừng. Phần mở đầu câu hỏi đơn giản thì nói nhiều để chiếm thời gian. Giọng không chuẩn cũng không quá quan trọng (mình phát âm khá tốt nhưng điểm nói chỉ 6.0, còn bạn luyện cùng phát âm kém nhưng nói lưu loát điểm 8.0). **Tình hình từng trường:** CUHK Vì CUHK không yêu cầu IELTS (chỉ cần GMAT Verbal trên 22) nên đây là trường đầu tiên mình xin, vòng đầu tiên (first round) (mình luôn chạy kịp vòng đầu, nghe nói vòng đầu dễ xin học bổng hơn). Lịch trình: * 10.11 nộp đơn * 26.11 phỏng vấn (nói là kết quả sẽ có trong vòng hai tuần) * 07.12 nhận offer * 21.12 thời hạn nộp tiền đặt cọc Phỏng vấn: Khoảng 30 phút, qua Zoom, có 2 người: một nhân viên tuyển sinh và một giáo sư, trước đó có thông tin về giáo sư để mình tra cứu, giáo sư này vừa học kinh tế từ đại học tới tiến sĩ. Nhân viên tuyển sinh hỏi các câu hỏi thông thường, tự giới thiệu, lý do học MBA và chọn CUHK, câu hỏi khá dài, làm mình trả lời rồi lại rối trí; giáo sư rất nghiêm túc hỏi hai câu liên quan tới mục tiêu nghề nghiệp (mình viết là muốn làm đầu tư/ quản lý sau đầu tư), làm đầu tư thì chọn ngành nào, nhà đầu tư mình ngưỡng mộ là ai (mình không nhớ được tên do căng thẳng), khiến họ nghĩ mình chưa xác định rõ mục tiêu nghề nghiệp. Cảm nhận chung: dịch vụ rất nhân văn, từ đầu đã có người add WeChat, xuyên suốt quá trình luôn có sự giao tiếp, sau khi nhận offer còn gọi điện hỏi ý kiến mình lâu, đúng là lấy dịch vụ làm lợi thế. HKU HKU yêu cầu điểm IELTS nên mình thi IELTS trong tuần sau khi thi GMAT xong (GMAT 3.11, nộp đơn CUHK 10.11, thi IELTS 21.11, 24.11 nhận kết quả, hạn cuối nộp đơn HKU 26.11). Lịch trình: * 25.11 nộp đơn sát giờ * 10.12 phỏng vấn * 21.12 nhận offer (trùng ngày hết hạn nộp tiền đặt cọc CUHK, nói là kết quả phỏng vấn sẽ ra trong 2 tuần, mình phải gửi email thúc ép mới có kết quả) * 12.01 hạn nộp tiền đặt cọc Phỏng vấn: tự giới thiệu, tại sao học MBA, tại sao chọn HK, tại sao chọn HKU, sau MBA muốn làm gì, dự án tư vấn tự hào nhất, dự án tự hào nhất ở công ty hiện tại, phỏng vấn qua Skype, có một người, có vẻ là người Ấn Độ, không có thông tin trước, khoảng 30 phút, có thể là alumni hoặc giáo sư, trò chuyện rất thoải mái, là buổi phỏng vấn mình cảm thấy tốt nhất, không có câu hỏi ngoài tầm; không có thông tin về giáo sư như CUHK nhưng mình rút kinh nghiệm nên trả lời theo dạng liệt kê 1,2,3 rồi xem họ hiểu đúng không, dù lo lắng học nền khác khó hiểu thì họ nghe vẫn ổn. Cảm nhận chung: HKU có phí xin thấp nhất (300 HKD), hệ thống khá đơn giản, người liên hệ là người Hong Kong (nam), tiếng Trung yếu, không thích gọi điện nhưng trả lời email rất nhanh, trong vòng một tiếng. Dù giọng nói hơi lạnh lùng nhưng dễ chịu và xử lý nhanh, cuối cùng không lấy được học bổng, nhưng giao tiếp và hỗ trợ rất hiệu quả. HKU cho vào LBS track luôn khi gửi offer, nghe nói hiện nay không nhiều người muốn đi Columbia hoặc LBS nên cho luôn, không có học bổng, đi học nửa kỳ sau, ra nước ngoài nhanh, cũng là điểm thuận lợi. HKUST Trường này nộp đơn cuối cùng vì xa, nên để vòng 2, vòng 1 khá sớm. Lịch trình: HKUST có 2 vòng nộp đơn, vòng 1 rất đơn giản, chỉ mất khoảng 20 phút để điền đơn. * 07.12 nhận danh sách sơ tuyển, trong một tuần phải chuẩn bị tài liệu (bản điện tử thôi), mình mất khoảng 3 ngày chuẩn bị (có nhiều vòng trao đổi, hơi phiền) * 10.12 hẹn lịch phỏng vấn online, nhanh nhất chỉ đặt được cuối tuần sau, mình gửi email nhờ giúp đỡ thì được sắp trước * 15.12 phỏng vấn (không gọi được qua điện thoại, nhưng email có người trả lời), giao tiếp cũng khá hiệu quả * 29.12 nhận thư pre-offer * 04.01 nhận offer Phỏng vấn: Cũng khoảng 30 phút, qua Skype, có 2 người: nhân viên tuyển sinh và một giáo sư, giáo sư khá lớn tuổi, trông dễ thương, không quá nghiêm túc, dường như không thích các câu hỏi thông thường, hỏi về kinh nghiệm làm việc nước ngoài (thực tập và tình nguyện tại Ai Cập và Nga), làm gì và thử thách gì (mình không nghĩ kĩ phải nói lung tung); hỏi về đóng góp cho cộng đồng HKUST (ý mình hiểu là điểm đặc biệt, mình có thể mang lại lợi ích gì cho bạn học); các câu hỏi khác khá thông thường như mục tiêu nghề nghiệp, HKUST giúp gì cho mục tiêu, không hỏi nhiều về HK. Nhân viên tuyển sinh hỏi tại sao chọn HKUST, là trường cuối xin, đã có offer khác khá chắc chắn nên mình trả lời không quá nhiệt tình, còn nói trọng học bổng thì được tặng học bổng, khá bất ngờ. Mình tự đánh giá phần thể hiện ở mức trung bình, thái độ không quá hào hứng và chân thành, câu trả lời cũng không nổi bật. Cảm nhận chung: Hệ thống tốt, giai đoạn chuẩn bị tài liệu nhiều và phức tạp nhất, có gửi trả lại làm lại nhiều lần. Hệ thống thông minh nên giao tiếp với người ít, duy nhất lần thay đổi lịch phỏng vấn có trao đổi tốt. Sau khi có offer qui trình rất cẩn thận và chu đáo, có thư pre-offer, gọi điện nhanh 10 phút, offer chính thức, phản hồi phỏng vấn, rất tận tâm. **Tóm lại:** Cả 3 buổi phỏng vấn đều online, khoảng 30 phút, bạn trai mình nói là mức tối đa cho phỏng vấn không dùng tiếng mẹ đẻ, không thể lâu hơn; hồ sơ HKU và HKUST có thể gửi bản điện tử trước rồi bổ sung sau khi nhận offer, CUHK thì có thể phải gửi bảng điểm bản cứng tới trường (không nhớ rõ); HKUST cần nhiều giấy tờ nhất, bao gồm giấy chứng nhận làm việc trên 2 năm, chứng minh thu nhập... Mục tiêu nghề nghiệp rất quan trọng, phải nghĩ kỹ, nhất quán logic.

Giữa tháng 8 năm 2020, khi sắp vào học kỳ mới, lãnh sự quán Mỹ vẫn chưa có dấu hiệu mở cửa. Tôi và bạn C đã vội vàng quyết định cuối tháng đi Campuchia xin visa sang Mỹ. Ngày 15/9, lần đầu phỏng vấn visa, tôi vừa hồi hộp vừa háo hức, cuối cùng cũng sắp được đi Mỹ học rồi. Nhưng thật bất ngờ, cả tôi và bạn C đều bị từ chối. Chúng tôi không học ngành nhạy cảm, nên nghi ngờ là do khoản vay Prodigy bị ảnh hưởng. Cảm giác vừa bực bội, vừa buồn, lại lo lắng, chúng tôi bắt đầu chắt bóp thêm tiền để chuẩn bị cho lần phỏng vấn sau. Thế rồi Prodigy gửi email thông báo huỷ toàn bộ khoản vay cho sinh viên Trung Quốc. Hỏi trời, làm sao tôi đóng học phí bây giờ? Nhưng tôi luôn tin trong bóng tối vẫn có ánh sáng. Lần phỏng vấn sau, tôi mang theo thư từ Prodigy và giấy chứng nhận số dư đủ để cho viên chức visa xem, lần này họ không thể từ chối được nữa. Thật ra viên chức ở Campuchia chẳng dễ chịu gì, ngày 28/9, tôi và bạn lại bị từ chối, viên chức còn bảo tôi về Trung Quốc. Chúng tôi thất vọng vô cùng, không biết dùng từ gì để diễn tả lúc đó. Sau hai lần bị từ chối và khoá vay bị huỷ ở Campuchia, chúng tôi đều muốn về nhà, nhớ gia đình, nhớ những bữa cơm ngon, giường êm ấm. Nhưng cuối cùng vì học kỳ đầu rất nặng và cũng là thời điểm quan trọng để tìm việc, chúng tôi không cam tâm bỏ cuộc, ở lại Campuchia để bắt đầu cuộc sống đảo lộn. Khó khăn tiếp theo là xử lý vấn đề học phí. Tôi bắt đầu đi vay tiền. Tôi không hy vọng nhiều vì bạn bè tôi cũng không có tiền, lại không có nhiều người quen để vay. Nghĩ lại cuộc đời cũng thất bại thật. Tôi thậm chí còn hỏi vay một người bạn bị mất việc do dịch, nhưng cuối cùng không vay được nổi 100 ngàn. Những người biết bị huỷ vay Prodigy đều tìm được cách khác để giải quyết (gia đình có điều kiện thì không để con em bỏ học). Tôi nghĩ MBA thật ra không dành cho người nghèo. Liệu tôi có nên chọn trường N với học bổng toàn phần ngay từ đầu? Có nên viết thư hỏi trường N xem còn nhận tôi không? Nghĩ đến việc không vay được tiền để đóng học phí, tôi đã khóc không ít lần. Tại sao lại đen đủi đến thế, đúng lúc gặp dịch bệnh, bị từ chối visa, lại mất vay vốn? Trường còn có khoản vay Discover, nhưng chỉ được giải ngân sau khi tôi đến Mỹ. Sau đó khi gọi đến văn phòng hỗ trợ tài chính nhà trường, nói đến nỗi tôi lại khóc (điểm khóc thấp thật...), cuối cùng nhà trường đồng ý cho tôi hoãn đóng học phí đến tháng 1 học kỳ mùa xuân. Vấn đề visa và học phí tạm thời lắng xuống, cuộc sống vẫn phải tiếp tục. Tối 7 giờ học đến sáng, sáng đến trưa hôm sau tham gia buổi giới thiệu công ty, gọi điện kết nối, gửi hồ sơ xin việc. Cứ thế tôi trôi qua hai tháng ở Campuchia lạc hậu. Cuối quí 2, tôi quyết định đi Ecuador để thử phỏng vấn visa lần thứ ba, rủi ro gồm ba điểm: thứ nhất, nếu bị từ chối thì không biết đi đâu vì không thể trở về Trung Quốc từ Ecuador, tôi cũng không có visa Anh hay visa du lịch Mỹ để nhập cảnh từ nước khác. Thứ hai, dịch ở Ecuador khá nặng, dễ nhiễm Covid. Thứ ba, chi phí vé máy bay và khách sạn sẽ làm tình trạng tài chính của tôi tồi tệ hơn, chưa kể nếu bị từ chối phải về nước thì thêm chi phí nữa. Ba tháng ở Campuchia đã tốn kém khá nhiều rồi, chưa đến Mỹ mà tiền ăn tiêu cả năm có thể bị hết sạch. Nhưng tôi cũng không còn lựa chọn nào khác. Ai bảo tôi vừa nghèo lại muốn đi Mỹ, lại chọn học MBA đắt đỏ chứ. Mấy ngày trước khi đi Ecuador, tôi khó ngủ, trong đầu hiện lại lời viên chức visa lần hai nói "xin lỗi, chúng tôi không thể chấp thuận đơn xin visa của bạn...". Những sinh viên bị từ chối visa hai lần đều có triệu chứng stress hậu chấn thương tương tự. Sáng sớm ngày 5 tháng 11, tôi bay từ Phnom Penh sang Seoul, làm bài thi kinh tế ở sân bay Seoul. Gửi bài xong ngước nhìn mặt trời vàng rực mọc lên hướng đông, tôi tự nhủ "hôm nay là một ngày mới". Rồi bay từ Seoul sang Mexico, chịu 8 tiếng trong phòng nhỏ, rồi bay sang thủ đô Quito của Ecuador. Đến sân bay Quito đã khuya, chờ chuyến bay sáng 6 giờ đi Guayaquil, tôi gọi điện hai tiếng với bạn C (lúc đó cậu ấy đã quyết định về Trung Quốc), cả hai cùng thất vọng trò chuyện về cách tìm thực tập. Lúc đó, chúng tôi đều nhận được nhiều thư từ chối không phỏng vấn từ các công ty, ai cũng lo lắng về thực tập mùa hè. Còn tôi thì phải lo lắng hơn về visa và học phí. Ngày 7 tháng 12, hai ngày trước phỏng vấn, tôi gọi cho văn phòng quốc tế nhà trường, nói nếu lần này cũng không đậu, tôi sẽ khóc òa. Nói chưa xong nước mắt đã rơi. Ngày phỏng vấn, xếp hàng chờ khoảng hai tiếng, thời gian chờ như ngồi trên đống lửa, không khí nặng nề. Có nhiều sinh viên Trung Quốc trước đây, chúng tôi chăm chú quan sát nét mặt sau phỏng vấn để đoán họ đậu hay rớt, rồi tự suy đoán số phận mình. Mỗi người khoảng 5 phút. Đến lượt tôi, vì có hai lần bị từ chối trước, viên chức rất nghiêm nghị, hỏi nhiều câu. Cuối cùng, họ hỏi câu 'tử huyệt': "Tại sao bạn lại muốn chi nhiều tiền cho chương trình MBA?" Tôi lạnh lòng, tưởng họ không tin động lực học của mình. Giải thích xong, họ gõ phím trên máy tính, tôi định nói thêm gì để cứu vãn thì họ bất ngờ nói "visa của bạn được chấp thuận". Ngày 20 tháng 12, ngày đầu tiên được phép nhập cảnh Mỹ, tôi quá cảnh ở Atlanta rồi đến trường, trong lòng nhẹ nhõm rũ bỏ được gánh nặng, nhìn sân bay Atlanta mọi thứ đều tuyệt vời, nhân viên cũng cực kỳ dễ thương. Trước đây tôi từng viết bài nhằm khích lệ những người có hoàn cảnh bình thường, khó khăn kinh tế hãy dám xin học MBA. Nhưng sự thật là, người nghèo khả năng chịu rủi ro rất ít. Gặp điều không may thì có thể không vượt qua được. Nhưng ngược lại, như tôi, chính là người cần MBA để thay đổi kinh tế, mang lại lợi tức đầu tư (ROI) lớn nhất (vì thu nhập trước MBA rất thấp). Dù cẩn thận, tháng 3 tôi vẫn nhiễm Covid, triệu chứng nhẹ, nhanh hồi phục. Tôi tự trào rằng mình đã trải qua hầu hết mọi gian khó của MBA. Mọi thứ đều xứng đáng, như tái sinh từ tro tàn, tôi đã có được một kỳ thực tập mùa hè khá tốt, gần đây nhận được công việc mơ ước — Thực tập tại American Express bộ phận Tài chính doanh nghiệp, làm full-time ở BCG Mỹ. Đó cũng coi là may mắn trong rủi ro. Khi kinh tế hồi phục, năm nay việc làm ở Mỹ rất tốt. Tương lai làm việc ở Mỹ chắc chắn sẽ còn nhiều khó khăn, nhưng đã trải qua thử thách visa và vay vốn, tôi tin mình có thể dần vượt qua, tìm cách thoát cảnh nghèo khó, mang lại cuộc sống chất lượng hơn cho bản thân và gia đình. Cảm ơn những người bạn luôn đồng hành trên con đường xin visa, lòng dũng cảm và sự tốt bụng của các bạn là ngọn đèn nhỏ trong bóng đêm, tiếp sức cho tôi theo đuổi ước mơ.

Đã học được rất nhiều kinh nghiệm xin MBA qua CD, nhân dịp kết thúc đợt R1, mình cũng chia sẻ chút kinh nghiệm xin học của bản thân, coi như món quà Giáng sinh/Năm mới hy vọng giúp ích được cho mọi người. **Thông tin cá nhân** Cử nhân kỹ thuật top 2 trong nước, thạc sĩ kỹ thuật top đầu Mỹ, khi nộp hồ sơ có kinh nghiệm làm việc 2.5 năm tại công ty tư vấn top 3 trong nước và 1 năm làm trong lĩnh vực internet nội địa, GMAT 750, được miễn TOEFL, GPA 3.4. **Kết quả ứng tuyển** Nộp hồ sơ vào 5 trường: Harvard, Stanford, Wharton, MIT, CBS. Cuối cùng nhận được offer từ Wharton & CBS, MIT waitlist, Harvard & Stanford không có phỏng vấn, bị từ chối ngay. **Kinh nghiệm ứng tuyển** 1. Động lực xin học: Sau vài năm tích lũy kinh nghiệm làm việc trong nước, mình cảm thấy rõ ràng con đường sự nghiệp tiềm năng trong tương lai. Cá nhân mình thiên về trải nghiệm, luôn muốn thử sức với những điều khác, khám phá thế giới rộng lớn hơn rồi mới quyết định con đường tương lai. Hiện nay bằng MBA ngày càng mất giá ở trong nước, về mặt tài chính thì học cũng không có lợi cho mình. Nhưng nghĩ lại tương lai còn dài, không thử thì sau này chắc sẽ hối hận, nên quyết định sẽ thử. 2. GMAT: Lời khuyên duy nhất là nên thi sớm, nếu có điều kiện thì nên xin nghỉ một thời gian để tập trung ôn luyện vì chuẩn bị khi đang đi làm rất vất vả. Mình thì từ nhỏ đến đại học học tiếng Anh chủ yếu là làm thật nhiều đề để tìm cảm giác, cuối cùng thi đến lần thứ 2-3 mới được 750. Sau đó do công việc bận nên không ôn luyện nữa, thấy điểm đủ dùng thì không thi lại. 3. Chọn trường:\ HSW đều muốn thử. Vì mình có nền tảng kỹ thuật nên thiên về các trường kỹ thuật như MIT, nên đăng ký thêm MIT. Đồng thời có ý định đi trải nghiệm cuộc sống ở New York nên thêm CBS.\ Đợt R1 nộp 5 trường hơi nhiều so với bình thường, nhưng mình không muốn kéo dài thời gian, và cũng thấy mấy trường một số bài luận có thể dùng lại nên quyết định cố gắng hoàn tất đợt R1.\ Bạn bè xung quanh thì tập trung hơn, có người chỉ nộp HSW hoặc bỏ Stanford vì trường này khó nhất. Cá nhân mình thấy chạy nhiều tuyến sẽ phân tán sức lực, bài luận của mình nhiều nhất chỉnh khoảng 6-7 bản, phần lớn chừng 3-4 bản, trong khi nghe nói nhiều bạn sửa đến cả chục bản (có thể mình không cầu toàn quá). Mình khuyên mọi người tùy mục tiêu, thời gian mà có chiến lược phù hợp. 4. Bài luận:\ Lịch trình: Từ khoảng tháng 7 bắt đầu suy nghĩ và viết bài, do CBS có chương trình early decision nộp sớm nên ưu tiên hoàn thành CBS đầu tiên (nộp đầu tháng 8), xong rồi tập trung cho hạn cuối HSW đầu tháng 9, cuối cùng mới làm MIT hạn cuối cuối tháng 9.\ Kinh nghiệm viết: Cách thường làm là nghĩ lại những việc mình từng tự hào nhất từ nhỏ đến giờ, rồi kết nối thành câu chuyện logic, cuối cùng liên hệ đến lý do học MBA, mục tiêu sự nghiệp. Quan trọng là nhấn mạnh điểm khác biệt của bản thân so với người khác như hiểu biết sâu về một ngành nghề, kinh nghiệm quốc tế đặc trưng, tham gia NGO, trải nghiệm tại các nước kém phát triển… Đặc biệt trong bối cảnh nhiều ứng viên nền tảng khá giống nhau, một câu chuyện tốt cực kỳ quan trọng. Mình khuyên mọi người nên tự phác thảo sườn trước, sau đó brainstorm cùng bạn bè, người có kinh nghiệm hoặc tư vấn, rồi xác định storyline cuối cùng. Lưu ý nếu đã xác định storyline rồi mà thay đổi giữa chừng sẽ tốn nhiều thời gian, nên cố gắng dành nhiều thời gian ban đầu để rõ ràng ý tưởng. Với các bạn nền tảng phổ thông, nên bắt đầu chuẩn bị sớm bằng cách tham gia các hoạt động, trải nghiệm đa dạng.\ Phong cách các trường: Tổng thể CBS và Wharton bài luận khá tương tự, không hỏi những câu khó suy ngẫm sâu sắc, chủ yếu hỏi về mục tiêu nghề nghiệp nên không tốn nhiều thời gian. MIT cũng ít tài liệu và tương đối nhanh. Nhưng Stanford và Harvard thì lại hỏi sâu về các câu hỏi khai thác rất nội tâm kiểu “điều gì quan trọng nhất với bạn”, Stanford còn có nhiều bài luận nhỏ khác nữa, rất tốn thời gian. Mọi người chú ý lên kế hoạch tốt cho thời gian. 5. Phỏng vấn\ CBS: Nộp hồ sơ đầu tháng 8, khoảng 1 tháng sau nhận thư mời phỏng vấn. Phỏng vấn là một cựu sinh viên ở Thượng Hải, hẹn gặp mặt trực tiếp, trao đổi rất vui vẻ, ngoài các câu hỏi chuẩn như why MBA, why now, why CBS thì còn đi sâu vào phân tích insight ngành nghề hiện tại và kế hoạch nghề nghiệp tương lai. Bạn cựu sinh viên cũng rất thân thiện chia sẻ tâm sự và kinh nghiệm cá nhân. Phỏng vấn kéo dài khoảng 1 tiếng. Khoảng 3-4 tuần sau mình nhận được offer. Lúc đó rất vui vì đã có offer đầu tiên, đi New York chơi nghe cũng thú vị, mình thấy nhẹ nhõm hơn nhiều. Vì đã có offer của CBS và đang bận công việc nên không mấy quan tâm các trường khác phỏng vấn khi nào. Đến cuối tháng 10 khi đang tăng ca thì vừa nhận được thư mời phỏng vấn của MIT và Wharton cùng lúc mới nhớ ra.\ HBS: Đầu tháng 10 nhận thư từ chối, nhưng mình cũng không quá buồn vì cảm thấy phong cách của mình không hợp với HBS lắm.\ Stanford: Do phỏng vấn theo hình thức rolling nên phải hồi hộp chờ, đến đầu tháng 11 ngày cuối cùng cũng không được gọi phỏng vấn. Tự an ủi là Stanford tuyển ít mà background mình chưa đủ đặc biệt, nên chuẩn bị tâm lý cho MIT và Wharton.\ Wharton: Phỏng vấn theo nhóm, 6 người thảo luận một chủ đề, sau đó cùng trình bày kết quả, có 2 sinh viên khóa 2 Wharton làm quan sát viên. Do dịch bệnh nên phỏng vấn làm online qua Zoom. Mọi người có thể tập mock với bạn để làm quen nhịp độ. Mình nghĩ hình thức này ưu tiên khả năng thảo luận nhóm và ra được kết luận chung, kết luận không có đúng sai tuyệt đối. Mình chọn giờ phỏng vấn buổi tối giờ Bắc Kinh, nhóm mọi người rất đa dạng (Thượng Hải, Singapore, Chicago, châu Âu, Ấn Độ), ai cũng dễ thương, kết quả khá suôn sẻ. Nghe nói cũng có ca thất bại do một vài người quá cố chấp làm nhóm khó hòa hợp. Cảm giác tỉ lệ pass phỏng vấn Wharton khá cao, nhiều bạn từng mock với mình cũng đã nhận được offer.\ MIT: Phỏng vấn với thành viên ban tuyển sinh. Cũng đã trải qua đủ các kiểu phỏng vấn: cựu sinh viên, nhóm, ban tuyển sinh. Phỏng vấn online Zoom kéo dài khoảng 30 phút, hỏi những câu cơ bản như các trải nghiệm đã viết trong essay, câu chuyện tạo ảnh hưởng, câu chuyện khi khiến team thất vọng, lý do thay đổi công việc, why MBA, why bây giờ, why Sloan, v.v. 6. Offer: Khoảng 1 tháng sau phỏng vấn nhận offer Wharton và được MIT waitlist, quá trình xin học tạm kết. **Tóm tắt** Quá trình xin học là quá trình hiểu mình hơn và hiểu trường hơn. Ban đầu muốn nhất là H&S, nhưng khi nộp thì thấy mỗi trường có điểm độc đáo riêng, đều là trải nghiệm quý giá. Mình cảm giác cả quá trình không quá căng thẳng, khá hiệu quả, kết quả cũng làm mình hài lòng, trong lúc chuẩn bị còn quen được nhiều bạn cùng chí hướng, background rất xuất sắc và đa dạng, càng háo hức hơn về cuộc sống học tập năm tới.\ Cuối cùng rất cảm ơn bạn bè, các anh chị hỗ trợ mình suốt quá trình (không nêu tên, các bạn biết mình là ai), và đặc biệt ba mẹ luôn ủng hộ vô điều kiện. Chúc mọi người dũng cảm theo đuổi ước mơ, xin được offer mơ ước trong hành trình xin học!

Chào mọi người, chúng tôi hiện đang theo học MBA tại Canada và đã thành công xin việc tại năm ngân hàng lớn nhất Canada và bốn công ty tư vấn hàng đầu. Trước đây, CD đã giúp rất nhiều trong việc xin MBA của chúng tôi, hôm nay chúng tôi chia sẻ một số thông tin hữu ích về việc xin học MBA tại Canada để tri ân CD. Hôm nay, chúng tôi xin giới thiệu về các chương trình MBA hàng đầu tại Canada, bao gồm đối tượng phù hợp, cơ hội việc làm, mạng lưới cựu sinh viên và các đặc điểm nổi bật của từng chương trình. Đầu tiên là bốn trường kinh doanh danh tiếng nhất Canada: Rotman, Ivey, Queen’s, Schulich. Bốn trường này là mục tiêu tuyển dụng chính của năm ngân hàng lớn nhất Canada, bốn công ty tư vấn hàng đầu, MBB và các tập đoàn lớn khác. Hàng năm, các công ty này đều có những chương trình tuyển dụng chuyên biệt dành cho thực tập sinh quản lý MBA, vì vậy khi nhập học bốn trường này, đối thủ cạnh tranh lớn nhất của bạn chính là các bạn cùng lớp. Vì vậy, các bạn đã có kinh nghiệm làm việc ở trong nước nên ưu tiên nộp vào bốn trường này: Rotman MBA: Trang web chính thức: https://www.rotman.utoronto.ca/Degrees/MastersPrograms/MBAPrograms/FullTimeMBA#MBA%20Program * Đối tượng phù hợp: Những bạn mong muốn xin vào trường xếp hạng tổng thể cao, phát triển nghề nghiệp đa hướng, không chỉ gói gọn trong tài chính hay tư vấn. Cũng phù hợp với các bạn muốn trở về nước làm việc, đây là trường duy nhất có tiếng tăm lớn ở Trung Quốc. * Cơ hội việc làm: Lớp tốt nghiệp năm 2020 có mức lương trung bình $112,879 bao gồm lương cơ bản và thưởng. * Đặc điểm chương trình: * Quy mô khoảng 300 sinh viên, mạng lưới cựu sinh viên phân bố rộng trong các ngành tài chính, tư vấn, viễn thông chính tại Canada. Một số học viên sau khi tốt nghiệp về nước cũng có thể tận dụng được mạng lưới cựu sinh viên. Trình độ quốc tế hóa rất cao. * Khai giảng vào tháng 9 hàng năm, thời gian học 2 năm, có giấy phép làm việc sau tốt nghiệp 3 năm. Có 15 chuyên ngành nhỏ. Có kỳ thực tập giữa khóa, phù hợp cho các bạn chưa có kinh nghiệm tại Canada tích lũy kinh nghiệm thực tế để chuyển tiếp vào công việc toàn thời gian. * Trường nằm ở trung tâm Toronto, gần trung tâm tài chính của thành phố, rất thuận tiện cho việc mở rộng mối quan hệ. Ivey MBA: Trang web chính thức: https://www.ivey.uwo.ca/mba/ * Đối tượng phù hợp: Những bạn có kỹ năng giao tiếp mạnh, hướng ngoại, có mục tiêu rõ ràng, muốn tiếp tục theo ngành tư vấn hoặc muốn chuyển sang ngành tư vấn từ các lĩnh vực công nghệ/dược phẩm. * Cơ hội việc làm: Lớp tốt nghiệp năm 2020 có mức lương trung bình $117,997 bao gồm lương cơ bản và thưởng. * Đặc điểm chương trình: * Quy mô khoảng 170 sinh viên. Mạng lưới cựu sinh viên tập trung vào ngành tư vấn và tài chính, cũng có mạng lưới tại Mỹ. * Khai giảng vào tháng 3 hàng năm, chương trình kéo dài 1 năm, không có kỳ thực tập. * Là chương trình MBA duy nhất tại Canada dựa trên phương pháp case study, tương tự chương trình MBA Harvard. Do đó yêu cầu kỹ năng ngôn ngữ và giao tiếp rất cao. * Môi trường học có tính cạnh tranh rất cao giữa các bạn cùng học. Văn hóa chủ yếu là văn hóa người da trắng. Queen’s MBA: Trang web chính thức: https://smith.queensu.ca/mba_programs/mba/index.php * Đối tượng phù hợp: Những bạn quan tâm cả tài chính lẫn tư vấn, hoặc muốn khởi nghiệp, có tinh thần làm việc nhóm và kỹ năng networking tốt. * Cơ hội việc làm: Lớp tốt nghiệp năm 2020 có mức lương trung bình $117,997 bao gồm lương cơ bản và thưởng. * Đặc điểm chương trình: * Quy mô khoảng 80 sinh viên, lớp nhỏ, tận dụng tốt mạng lưới học viên; Hệ thống nhóm học, làm việc cùng một nhóm trong 6 tháng, mô phỏng môi trường làm việc thực tế nhất, mạng lưới cựu sinh viên rất gắn kết. * Khai giảng vào tháng 1 hàng năm, chương trình kéo dài 1 năm, không có kỳ thực tập. * Môi trường giữa các bạn học có vẻ thân thiện hơn, không cạnh tranh khốc liệt như Ivey, mang lại cảm giác giống gia đình. * Trường và Ivey được xem là đối thủ cạnh tranh lớn nhất của nhau, văn hóa chủ yếu là văn hóa người da trắng. Vì thế giúp sinh viên Trung Quốc nhanh hòa nhập văn hóa hơn, tuy nhiên cũng có sự khác biệt văn hóa rõ rệt nhất. Schulich MBA Trang web chính thức: https://schulich.yorku.ca/programs/mba/ * Đối tượng phù hợp: Những bạn có ít kinh nghiệm làm việc hoặc không có kinh nghiệm làm việc tại Canada, cần cải thiện kỹ năng nói tiếng Anh và giao tiếp, muốn tích lũy kinh nghiệm nhiều hơn. * Cơ hội việc làm: Lớp tốt nghiệp năm 2020 có mức lương trung bình $94,200 bao gồm lương cơ bản và thưởng. * Đặc điểm chương trình: * Thân thiện với sinh viên quốc tế, mạng lưới cựu sinh viên rộng khắp, số lượng sinh viên hàng năm lớn, vì vậy học viên tốt nghiệp có mặt ở nhiều ngành nghề khác nhau như bất động sản, marketing... * Có cả kỳ nhập học mùa đông và mùa thu, gồm chương trình MBA và IMBA; IMBA có thêm chương trình Co-op. * Các câu lạc bộ sinh viên phong phú, hoạt động nhiều, độ khó tuyển sinh thấp hơn bốn trường kinh doanh hàng đầu. * Nằm ở Toronto, sau Covid, việc networking trực tiếp dễ dàng hơn. Ngoài bốn trường kinh doanh hàng đầu trên, còn có nhóm thứ hai gồm các trường: McMaster MBA Trang web chính thức: https://mbarecruit.degroote.mcmaster.ca/crm/forms/download-brochure/?src=crm * Đối tượng phù hợp: Ít kinh nghiệm hoặc không có kinh nghiệm làm việc tại Canada, cần cải thiện kỹ năng tiếng Anh và giao tiếp, muốn tích lũy kinh nghiệm. * Cơ hội việc làm: Lớp tốt nghiệp 2020 có mức lương trung bình $74,593, chưa bao gồm lương cơ bản và thưởng. * Đặc điểm chương trình: Có ba kỳ Co-op (mỗi kỳ thực tập có trả lương trong 4 tháng), xen kẽ giữa học và thực tập, thời gian học kéo dài, yêu cầu kinh nghiệm làm việc thấp. UBC Sauder MBA Trang web chính thức: https://www.sauder.ubc.ca/programs/masters-degrees/ubc-mba * Đối tượng phù hợp: Muốn xin vào trường xếp hạng tổng thể cao, phát triển nghề nghiệp đa dạng, không chỉ giới hạn trong tài chính và tư vấn. Cũng phù hợp với các bạn muốn trở về nước làm việc, đây là trường duy nhất có tiếng ở Trung Quốc. * Cơ hội việc làm: Lớp tốt nghiệp 2020 có mức lương trung bình $89,681 bao gồm lương cơ bản và thưởng. * Đặc điểm chương trình: Quy mô lớp học nhỏ, khoảng 100 sinh viên, có chương trình liên kết bằng cấp kép với Đại học Yale; vị trí tại Vancouver, môi trường tốt nhưng có thể không thuận lợi cho bạn nào muốn làm việc trong ngành tài chính. Ngoài ra còn có các trường như SFU, McGill, Laurier, Ryerson, Brock… chúng tôi sẽ không giới thiệu chi tiết. Nếu ai quan tâm có thể hỏi riêng. Dựa trên kinh nghiệm học tập và làm việc tại Canada, khi chọn trường MBA, mạng lưới cựu sinh viên và cơ hội việc làm là những yếu tố quan trọng nhất. Bốn trường kinh doanh hàng đầu luôn là lựa chọn ưu tiên hàng đầu. Mặc dù MBA tại Canada không thể so sánh với Mỹ về quy mô, nhưng yêu cầu với sinh viên quốc tế cũng rất cao. Khi nhập học, bạn sẽ nhận thấy bạn học quốc tế có nền tảng rất xuất sắc như các bạn đến từ ngân hàng đầu tư Trung Quốc, bốn công ty tư vấn lớn của Ấn Độ... trong khi sinh viên bản địa có rất nhiều nền tảng đa dạng khác nhau. Mọi người có thể để lại câu hỏi ở phần bình luận. Chúng tôi sẽ tiếp tục chia sẻ cách chúng tôi tìm việc sau khi tốt nghiệp MBA.

Mình đã lặng lẽ đọc diễn đàn lâu nay, cuối cùng cũng có cơ hội để chia sẻ lại, đơn giản kể về quá trình nộp hồ sơ của mình. **BG:** Thạc sĩ tại trường top trong nước, GPA 3.5+/3.9+; không có nền tảng ngân hàng đầu tư/tư vấn, kinh nghiệm làm việc 3~5 năm; GMAT 750+, TOEFL được miễn. **Lựa chọn trường nộp hồ sơ:** Nộp cho HBS (đậu), GSB (bị từ chối), Sloan (từ chối), Kellogg (waitlist), Yale (đậu), Darden (đậu). Mình đã dành nhiều thời gian nghiên cứu và kết nối với mạng lưới alumni để hiểu rõ đặc điểm, nguồn lực, mạng lưới cựu sinh viên của mỗi trường. Các sự kiện tuyển sinh của từng trường cũng đều cố gắng tham gia hết mức có thể. Cuối cùng thì mình chỉ nộp vào những trường mình thực sự thích. (Nếu bị từ chối hết thì có lẽ cũng không tính đến các trường khác ở Mỹ nữa haha.) **Timeline nộp hồ sơ:** Mình đã có kế hoạch nộp MBA từ trước nên bắt đầu chuẩn bị khá sớm, khoảng nửa năm trước khi nộp chính thức. Ban đầu mình dành nhiều thời gian để định hình rõ Career Goal, Leadership Story, Team Story… chuẩn bị nguồn tư liệu đủ dùng cho các bài luận của từng trường. Sau đó là tiến độ mỗi tháng một trường, chừa ra nhiều thời gian dự phòng để trao đổi và chỉnh sửa cùng alumni. Đến cuối tháng 8, mình cảm thấy bài luận không còn gì để thay đổi nữa thì nộp tất cả luôn. (Có người bảo nộp sớm sẽ tạo ấn tượng tốt, cũng có người nói không ảnh hưởng gì, tùy quan điểm thôi.) **Bài luận:** Bài luận “what more” của HBS và “what matters most” của GSB là 2 bài khó nhất, khuyên nên bắt đầu viết thật sớm. Mình viết HBS sớm nhất, GSB muộn nhất, nội dung sử dụng khá giống nhau nhưng cách kể chuyện khác nhau nhiều. Mình cảm nhận bài GSB viết ổn hơn nhưng vẫn bị từ chối; bài HBS thì đến gần ngày nộp vẫn thấy có điểm chưa hay nhưng không ảnh hưởng đến việc đậu. Trên mạng có rất nhiều bài luận HBS được nhận, đủ kiểu cách viết, có lẽ yếu tố quan trọng nhất chính là “theo trái tim mình”. Bài luận Kellogg gồm 2 phần, chủ đề về Challenges và Values, mình viết về câu chuyện ở công ty và câu chuyện trong câu lạc bộ Mỹ, cảm thấy viết khá ổn, cả alumni Kellogg mình hỏi cũng nói không vấn đề gì; cuối cùng được gọi waitlist cũng hơi bất ngờ. Bài của Sloan là thư xin việc, chỉ 300 từ, thực sự không thể viết nhiều, có thể mình viết không hợp sở thích nhà trường nên bị từ chối ngay. Bài Yale về Biggest Commitment cũng rất khó viết, mình đổi chủ đề đi đổi lại nhiều lần mới ra được bài, phong cách khá khác so với HBS và GSB. Bài Darden ngắn gọn hơn, toàn bài ngắn, mình viết xong các bài khác trước, cuối cùng chỉnh sửa lại chút là xong, gửi đi nhanh. **Phỏng vấn:** Mình sẽ không nói chi tiết về trải nghiệm phỏng vấn vì trên diễn đàn đã có rất nhiều chia sẻ rồi. Còn về luyện tập thì mình tự ôn theo kinh nghiệm phỏng vấn có sẵn nhiều lần, cuối cùng mỗi trường mình đều tìm alumni để luyện tập 1 lần, cảm thấy ổn thì đi phỏng vấn thật. Phỏng vấn HBS khá đặc biệt, không thể chuẩn bị cứng nhắc, Admission Officer sẽ hỏi riêng từng người dựa trên nền tảng của họ, mục tiêu là xem bạn có thể truyền đạt được những insight trong ngành nghề của mình cho người khác hay không. Phỏng vấn Kellogg thường do alumni thực hiện, nhưng mình gặp đúng AO, hỏi chủ yếu về CV và các câu hỏi hành vi thông thường. Phỏng vấn Yale rất có cấu trúc, hỏi toàn những câu dễ tìm trên diễn đàn, người phỏng vấn là sinh viên năm 2, hỏi theo khuôn khổ nhà trường, nên khá dễ chuẩn bị. Phỏng vấn Darden là blind interview, AO không hề xem CV mình trước, mà yêu cầu mình kể chi tiết theo trình tự thời gian về học vấn và kinh nghiệm nghề nghiệp, họ sẽ hỏi sâu nếu thấy điểm nào đó quan tâm. Cảm ơn Chasedream, cảm ơn tất cả mọi người đã giúp đỡ mình trong quá trình nộp hồ sơ. Chúc mọi người vòng R2 sắp tới thuận lợi, nhận được nhiều Offer nhé!

Tôi năm nay nộp hồ sơ vào nhiều trường ở Mỹ, châu Âu, Canada. Từ khi mới đi làm tôi đã suy nghĩ về việc tương lai sẽ học MBA, tìm hiểu và chuẩn bị hồ sơ xin học cũng đã nhiều năm rồi. Dựa trên kinh nghiệm và nền tảng của bản thân, tôi chọn ra vài trường phù hợp nhất và nộp hồ sơ trong đợt đầu tiên. Ngoài CBS và HBS, các trường khác đều gọi tôi phỏng vấn. Chỉ có Kellogg là từ chối sau phỏng vấn, còn những trường khác mà tôi được phỏng vấn đều cho offer, một số kèm học bổng. Vì tôi chọn trường, nhận phỏng vấn và tỷ lệ trúng tuyển phỏng vấn đều khá cao, nên hi vọng có thể giúp ích cho các bạn đang chuẩn bị cho đợt nộp hồ sơ lần hai (về Kellogg, người phỏng vấn còn chủ động nói rằng với tình hình của tôi thì họ không thấy vấn đề, nhưng cũng thẳng thắn chia sẻ là phỏng vấn tại Kellogg không chiếm tỷ trọng cao, tôi bị từ chối cũng không bất ngờ, phần này mình sẽ nói sau). **Thông tin nền tảng:** Ngành thương mại đại học ở Việt Nam bình thường, thạc sĩ khoảng 30 tuổi tại Mỹ, GPA đại học 3.6, thạc sĩ 3.8, được Twaive GMAT, mà tôi cũng thi GRE convert ra GMAT khoảng 710 (và đó là điểm thi ba năm trước). Điểm nổi bật là kinh nghiệm làm việc tổng cộng 6 năm, quản trị chương trình quản lý tại FMCG, tốt nghiệp đại học xong tôi làm việc ở các tập đoàn đa quốc gia hàng đầu trong ngành, và cũng làm việc 2 năm ở Mỹ tại công ty hàng đầu. Kinh nghiệm làm việc có thể bù đắp điểm GRE chưa cao, thêm vào đó tôi chuẩn bị phỏng vấn khá kỹ, với chiến lược phỏng vấn riêng cho từng trường. Tổng thể, kỹ năng giao tiếp và kinh nghiệm làm việc tại các công ty lớn nước ngoài đã bù đắp điểm số GRE/GMAT thấp của tôi. Với điểm số như vậy, nếu nộp trường top 16 hoặc LBS/INSEAD thì hoàn toàn có thể mạnh dạn thử, nhưng nếu muốn xét M7 thì điểm cao vẫn là điều kiện cần thiết. **Tóm tắt kinh nghiệm:** Bạn sẽ nhận thấy phần lớn các câu hỏi trong phỏng vấn đều là những câu hỏi cơ bản, và tùy vào người phỏng vấn. Có người không theo khuôn mẫu chuẩn mà giống như trò chuyện trực tiếp để hiểu bạn là ai thực sự. Dù là loại nào thì chuẩn bị các câu hỏi tiêu chuẩn vẫn là điều kiện cần để thành công. Dù là nói chuyện phiếm, vẫn có thể có câu hỏi tiếp theo (follow up). Lúc đó tôi thường cố gắng thể hiện những đặc điểm tính cách phù hợp với trường trong câu trả lời tiếp theo (suy nghĩ về câu chuyện nào đã chuẩn bị phù hợp với câu hỏi đó). Giữ trạng thái phỏng vấn liên tục rất quan trọng, dù là nói chuyện nhẹ nhàng, cũng phải biết chớp thời điểm để thể hiện những điểm chính. Về cách thể hiện bản thân phù hợp thì cần điều chỉnh theo từng trường. Ví dụ, Fuqua rất chú trọng đến sự phù hợp, khi chuẩn bị câu hỏi phỏng vấn và câu chuyện của mình, tôi tập trung hơn vào yếu tố hợp tác nhóm. Ban đầu tôi có xu hướng kể nhiều về cá nhân làm gì, khi làm việc ở Việt Nam tôi từng lãnh đạo các dự án có ảnh hưởng lớn. Lúc mới chuẩn bị, tôi vẫn theo cách như khi phỏng vấn công việc, nhấn mạnh đóng góp cá nhân, những gì tôi làm, nhưng thực tế Fuqua muốn biết bạn làm thế nào để khai thác điểm mạnh của người khác và đưa nhóm tiến về phía trước. Vì vậy, phong cách anh hùng cá nhân không được đánh giá cao, thay vào đó cần làm nổi bật đóng góp và ảnh hưởng của bạn với cả nhóm. Nếu nói chi tiết về điều này sẽ phải viết bài mới. Còn có nhiều phương pháp và kỹ thuật tương tự, tôi sẽ chia sẻ sau. **Cuối cùng, chia sẻ cảm nhận cá nhân và lựa chọn trường:** Tôi chọn nộp ở Canada vì muốn lấy thường trú nhân (PR). Trong quá trình nộp ở Mỹ, tôi chưa trúng lô visa H1B, dù công ty vẫn tiếp tục xin nhưng không biết năm sau có được hay không. Nếu không được thì chỉ còn một năm cơ hội, hy vọng cũng không lớn. Học phí ở Canada thấp hơn nhiều khi so với Mỹ, cộng thêm học bổng, nên chọn Rotman vì tính ra 2 năm học phí có thể còn thấp hơn 1 năm ở Mỹ... Ở Mỹ học tiếp sẽ phải sống xa nhà, cũng chưa biết có giữ được tình trạng thường trú hay không (đây là lý do cá nhân, tôi muốn ở lại Bắc Mỹ lâu dài, nên có quốc tịch Canada rất quan trọng). Hiện tôi cũng đang phân vân, Ross thì tình hình tốt hơn, gần biên giới Canada, nếu muốn thì có thể đi về duy trì tình trạng, đợi gia đình nhập quốc tịch rồi sống cùng tính thời gian cư trú. Tình trạng định cư Bắc Mỹ không chắc chắn, sau tốt nghiệp không còn giấy phép làm việc (hết master OPT), hoặc phải về nước hoặc ở Canada tìm việc (xét theo điều này thì còn tốt hơn đi học luôn ở Canada). Trường mà tôi thích nhất thực ra là LBS, muốn đi đến một môi trường mới để trải nghiệm cuộc sống. Tôi luôn nghĩ MBA ngoài việc giúp chuyển đổi nghề nghiệp còn để thêm trải nghiệm cuộc sống, nhược điểm là gia đình cách xa và phải bắt đầu lại từ đầu ở nơi mới, đồng thời có thể đánh mất cơ hội lấy PR Canada. Gần đây tôi đã rất đắn đo trong việc chọn trường, sau nhiều năm làm việc, thay đổi nhiều công ty, tôi nhận ra những người giữ vị trí cao đều rất tham vọng và có phương pháp, khối lượng công việc lớn, tăng ca là chuyện bình thường, còn phải chịu áp lực quyết định. Năm năm đầu tôi nghĩ tuổi trẻ nên đi nhiều, trải nghiệm nhiều, nhưng nhìn lại, ngoài việc hoàn thành mục tiêu cảm thấy chút ít vui, phần còn lại chỉ là căng thẳng. Tôi dường như không biết cách tận hưởng niềm vui giản dị trong cuộc sống. Khi bỏ lớp hào quang MBA và công ty lớn, tôi còn lại gì? Không biết có ai giống tôi suy nghĩ về điều này không? Hiện giờ tôi đang phân vân giữa vài lựa chọn, cá nhân phân vân có nên trực tiếp đi Canada, hoặc không học mà làm việc để có tình trạng cư trú, cũng có thể đề nghị với sếp sang Canada làm, lương có thể không khác nhiều so với khi học MBA ở Rotman: * Rotman học phí chưa bằng một nửa so với Mỹ, hoặc không học mà đi thẳng sang Canada, ba năm lấy quốc tịch, muốn đi làm có thể dựa vào kinh nghiệm hiện tại về Việt Nam, từ từ leo lên vị trí cao, nếu không thuận lợi ở Việt Nam thì về Canada hoặc xin được thị thực TN sang Mỹ. * Ross có thể đi về duy trì tình trạng cư trú Canada, sau tốt nghiệp gia đình có thể nhập quốc tịch, có thể vào Việt Nam, làm việc Bắc Mỹ không chắc (hết OPT, xin việc toàn thời gian có thể khó), Fuqua cho học bổng khá tốt nhưng có thể tôi không đi vì không tiện để tích lũy thời gian. * LBS chọn Anh đi đến nơi mới phát triển, trường danh tiếng tốt, có thể về nước hoặc ở lại Anh, bỏ PR Canada.

Việc chuẩn bị hồ sơ xin học và ôn thi GMAT mình đã học hỏi rất nhiều trên diễn đàn Chasedream, nên khi có kết quả trúng tuyển mình muốn chia sẻ lại hy vọng giúp được các bạn đang chuẩn bị xin học!! **Thông tin cá nhân:** Cử nhân kinh tế tài chính trường 211 / 3 kỳ thực tập (tư vấn + săn đầu người + phát triển kinh doanh) / Điểm trung bình 87 / GMAT 690 / IELTS 7.0 Ba kỳ thực tập không có công ty tên tuổi quá nổi bật, GMAT thì mình chỉ thi 3 lần vì muốn kịp nộp hồ sơ vòng 1 (sau này nghĩ lại có hơi tiếc vì các bạn thành tích tốt hơn thường GMAT cao như một tiêu chí tuyển thẳng). Mình xin đơn độc lập ở SAI và ESSEC, cuối cùng HEC bị từ chối thẳng, còn lại nhận được offer từ SAI, bốn trường còn lại và ESSEC. Cuối cùng mình quyết định chọn ESSEC! Tóm tắt một vài kinh nghiệm quan trọng trong quá trình xin học: **Quản lý thời gian:** 1. Mình thi GMAT 3 lần, mất tới nửa năm (nên các bạn lo lắng về GMAT thì hãy chuẩn bị tinh thần cho một cuộc chiến dài hơi nhé!!) 2. Thời gian ra kết quả IELTS tùy thuộc vào nền tảng mỗi người (nhưng nếu chỉ cần 6.5 thì có thể tập trung thi GMAT trước rồi sau đó ôn IELTS cũng được) 3. Thời gian nộp hồ sơ qua hệ thống!! Mình đọc kinh nghiệm trước đó không để ý điểm này, nhưng khi làm thì mới thấm thía vì vòng 1 thường kết thúc rất sớm. Thời gian mình thi xong GMAT là bắt đầu gấp rút chuẩn bị các giấy tờ khác, hồ sơ SAI tương đối đơn giản, nhưng ESSEC lại yêu cầu bằng tốt nghiệp cấp 3 (bắt buộc) và bảng điểm xếp hạng lớp (tùy chọn), cùng với 2 bài luận và thư động lực rất mất thời gian. Lúc ấy suýt nữa là không kịp deadline vòng 1, nghĩ lại vẫn thấy hồi hộp. Nên mình nhắc thật kỹ các bạn đừng để sát ngày mới lấy chứng nhận, tốt nhất nên dành ít nhất 1 tuần để chuẩn bị đầy đủ giấy tờ mẫu. **Bài luận:** Mình đã đọc trên diễn đàn một bài chia sẻ kinh nghiệm viết bài luận chương trình GE, thật sự rất bổ ích cho việc chuẩn bị của mình. Mình có nhờ thầy bên ngoài viết nháp, nhưng nhận nháp về chỉ có thể tự mình chỉnh sửa hoàn toàn. Đặc biệt hai bài luận ESSEC không thể dùng mẫu viết ML hay PS nào khác thay thế. Các bạn hãy sắp xếp thời gian đủ để hoàn thiện bài luận nhé! 1. SAI: Trả lời 5 câu hỏi. Yêu cầu bài luận không cao, 5 chủ đề không quá sâu sắc (một thành công; một thất bại; giá trị bạn mang cho trường; hoạt động ngoại khóa; kinh nghiệm làm việc). Giới hạn mỗi câu khoảng 100 từ nên chỉ cần trình bày rõ ràng sự việc. 2. ESSEC: 2 câu hỏi bổ sung (bài luận nhỏ 400 từ) + Thư động lực (1 trang). 1) Bài luận đầu tiên chủ đề rất văn học: "Bạn nghĩ trải nghiệm và giá trị nào đã hình thành con người bạn?" Mình cảm nhận mục đích bài này là để bạn trình bày các giá trị bản thân theo cách hiểu riêng (hoặc giá trị chung mà bạn đồng cảm). Thầy dặn mình không cần đề cập đến kinh nghiệm học thuật hay kinh doanh, mà nên nói về con người bạn bên ngoài chuyên môn. Mình kể về trải nghiệm tham gia chương trình trao đổi khi học cấp 3, từ đó nêu lên tầm quan trọng của sự “thích nghi” và “bao dung” trong môi trường văn hóa mới, rồi liên kết đến nguyện vọng đi du học: những trải nghiệm đó đã giúp mình trở thành người dễ chấp nhận văn hóa khác biệt và rất mong muốn được sống trong môi trường mới để học hỏi thêm. 2) Bài luận thứ hai chủ đề tự do, mình viết về việc học ngoại ngữ tại đại học nhưng tại sao lại muốn chuyển sang kinh doanh, dùng kể chuyện để thể hiện niềm hứng thú nảy sinh với ngành kinh doanh. 3) Thư động lực mình viết khá thông thường theo ba phần: tại sao chọn GE, tại sao chọn ESSEC, tại sao họ nên chọn mình, không kể lại ở đây. Tóm lại phần bài luận, theo mình những bài có câu chuyện rõ ràng hay mở đầu bằng một mẩu chuyện nhỏ đều gây ấn tượng tốt. Việc viết bài luận là quá trình bạn khai thác lại ký ức để xây dựng một câu chuyện có ý nghĩa, đồng thời gắn kết với động cơ xin học vì đó là trọng tâm của toàn bộ hồ sơ. **Phỏng vấn:** Tổng kết đôi điều về hai buổi phỏng vấn: 1. Phỏng vấn SAI: tại Bắc Kinh, trực tiếp với 3 giám khảo người Trung Quốc Phỏng vấn ESSEC: trực tuyến qua Zoom, với một giáo sư, một cựu sinh viên và một sinh viên đang học. 2. Chuẩn bị phỏng vấn: Các câu hỏi phần lớn thuộc ba nhóm tính cách cá nhân - kinh nghiệm quá khứ - kế hoạch tương lai. Mình đọc gần như tất cả kinh nghiệm từng chia sẻ trên diễn đàn, ngoài phần tự giới thiệu cần chuẩn bị toàn bộ đoạn văn ghi nhớ thì các câu khác mình chuẩn bị dạng gạch đầu dòng để tiện ôn và tiết kiệm thời gian. Về luyện phỏng vấn giả lập (mock interview), mình nhờ bạn bè, các anh chị đi trước và trung tâm bên ngoài, mỗi lần đều học hỏi được nhiều nên trước phỏng vấn chính thức mình “mock đến mệt” nên lúc thi thật khá tự tin, ít hồi hộp. 3. Quá trình phỏng vấn: Ở SAI mình gặp một cựu sinh viên HEC rất thích thử thách câu trả lời của mình nhưng mình giữ tâm thái rất bình tĩnh và trao đổi thẳng thắn (giờ nghĩ lại là do mình chưa nghĩ kỹ câu hỏi ấy). Phỏng vấn ESSEC nhiều phần hỏi lại chi tiết, nhưng theo cảm nhận mình các giám khảo không phải để thử thách người thi mà vì muốn đảm bảo cả ba cùng hiểu đúng và chấp nhận câu trả lời trước khi chuyển sang câu hỏi khác. Nói chung phỏng vấn thật sự là thử thách khả năng tiếng Anh và kỹ năng diễn đạt của bạn, nếu có thể hãy nói nhiều, trình bày rõ ràng quan điểm để gây ấn tượng tốt với giám khảo! Hiện tại mình nhớ được khá đầy đủ vậy rồi, cũng khá dài, hi vọng có ích cho các bạn!! Những bạn nộp hồ sơ vòng 2, 3, 4 mùa thu 2022 hãy cố lên nhé! Năm nay có nhiều khó khăn khách quan, nhưng tin chắc cuối cùng sẽ có tin vui! Cuối cùng mình quyết định chọn ESSEC, cũng mong tìm thêm bạn cùng khóa! Hy vọng chúng ta sẽ cùng nhập học mùa thu 2022 thành công! Chúc các bạn may mắn!